خوب و بد ولیمه حجاج/ اشرافی گری ترویج نشود

برخی از زائران خانه خدا قبل از رفتن به حج، همه وسایل «ولیمه» را تدارک دیده اند تا وقتی بر می گردند هیچ کم و کسری نباشد و ضیافت آنها به خوبی برگزار شود. اما، این قبیل مراسم چقدر ضروری است.

برپایی مراسم و جشن های ویژه حجاج، به تناسب شرایط اقتصادی آنها، متفاوت است. بطوریکه برخی با دعوت اقوام و فامیل درجه به یک میهمانی شام، ولیمه می دهند و عده ای، با راه انداختن ضیافت های مجلل در بهترین تالارها، حاجی شدن خود را اعلام می کنند. وقتی به این نوع رفتار در بین برخی حجاج نگاه می کنیم، می بینیم که چه پول هایی تحت عنوان ولیمه، صرف می شود. در حالی که دعوت شدگان به این قبیل ولیمه ها حجاج، هیچ مشکلی مالی ندارند و آمدن آنها به این قبیل مراسم ها، صرفا به اصرار میزبان است.

این قبیل ریخت و پاش ها و تجمل گرایی ها تحت عنوان ولیمه مکه، در حالی صورت می گیرد که خیلی از مردم ما با توجه به شرایط اقتصادی کشور، به نان شب محتاج هستند. خیلی از این مردم، برای یک وعده غذای گرم، پولی ندارند. اما کمی آن طرف تر، انواع غذاهای ایرانی و فرنگی، برای میهمانانی آماده شده است که معلوم نیست بتوانند این غذاها بخورند و دست آخر، نصف آنها دورریز می شود.

مسلم اینکه برگزاری این قبیل مراسم، با واکنش های متفاوتی در سطح عوام و کارشناسان همراه می شود. عده ای بر چنین مراسم هایی تاکید دارند و برخی، معتقدند که می توان هزینه ولیمه را صرف نیازمند نمود. به این ترتیب، ثواب حج آنها بیشتر خواهد شد.

نرخ ولیمه ها در پایتخت

برای مشخص شدن هزینه برگزاری مراسم ولیمه حجاج با چند تالار در نقاط مختلف تهران مانند نیاوران، آرژانتین، شهر ری، ستارخان و…، تماس گرفته و مشخص شد که قیمت تمام شده برای دو نوع غذا و دسر و سالاد و تعدادی مشخص مهمان ، تقریبا مشابه یکدیگر و حدود ۷.۵ تا ۸ میلیون تومان است که البته در برخی از این تالارها هزینه ای جداگانه برای ورودی و حق سرویس دریافت نمی شد.

البته اگر حجاج بخواهند تنوع غذاها و سالاد و دسر و … و همچنین نوع سرویس دهی را بیشتر کنند طبیعتا هزینه بیشتری باید صرف کنند که در برخی مواد به چندین برابر مبلغ ذکر شده نیز می رسد.

۸ میلیون تومان شاید برای برخی از مردم پول زیادی نباشد اما در شرایط فعلی جامعه که بسیاری از مردم از نظر معیشتی با مشکلاتی دست و پنجه نرم می کنند و برای تامین حداقل های زندگی مشکل دارند، پول زیادی است که می توان به جای برگزاری مراسم در تالار، گره از زندگی چند خانواده نیازمند باز کرد.

اصل ولیمه نباید زیر سئوال برود

حجت‌الاسلام تبریزی کارشناس امور مذهبی در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به اینکه در قرآن به اصل ولیمه و اطعام پس از به جای آوردن اعمال حج اشاره شده است، گفت: در دین اسلام راه رشد و رسیدن به کمال از طریق انتخاب‌ مشخص می‌شود و اینکه بهترین انتخاب را داشته باشیم، می‌توانیم به کمال برسیم، مورد تأکید قرار گرفته است.

وی ادامه داد: کسی که می‌خواهد به یک مقام برسد، باید بین خوب و خوب‌تر، خوب‌تر را انتخاب کند. متأسفانه در بین عموم این‌گونه است که از بین خوب و خوب‌تر، خوب را انتخاب می‌کنند و بین بد و بدتر، بدتر را انتخاب می‌کنند.

وی با اشاره به اینکه زیر سئوال بردن اصل ولیمه و پاک کردن صورت مسئله درست نیست، گفت: در اسلام به ولیمه سفارش شده و اینکه بخواهیم اصلش را زیر سئوال ببریم و صورت مسئله را پاک کنیم و چیز دیگری را مانند پرداخت صدقه جایگزین کنیم درست نیست چون فلسفه آن را رعایت نکرده‌ایم.

به گزارش مهر، تبریزی تاکید کرد: به نظر می‌رسد فردی که صدقه را جایگزین ولیمه می‌کند، شاید احساس کند که این کار بهتری است اما درست عمل نکرده و باید اصل ولیمه سر جای خودش باقی بماند و یک مهمانی ساده برگزار کند. مهمانی دادن مهم است و قرار نیست در این مهمانی، غذاهای بسیار گرانقیمت سِرو شود.

این کارشناس امور مذهبی افزود: در سوره حج به قربانی کردن گوسفند اشاره شده و تقوا و نیت فرد است که به خدا می‌رسد و اولین قطره خون قربانی که ریخته شد، کفاره‌ی گناهان پاک می‌شود و این‌گونه است که ریشه قربانی کردن نیز مهم است.

وی تصریح کرد: در روایت آمده است که ریختن خون و اطعام از سوی خداوند تاکید شده و نوعی عبادت محسوب شده و می‌توان به جای اینکه چند گوسفند قربانی کرد، با یک قطره خون نیز اعمال را به جای آورد و اطعام مربوط به حج نیز مورد نظر خداست و آمده است که ولیمه ازدواج، فرزند و حج برکت می‌دهد؛ بنابراین اصل ولیمه خوب است اما مدل تشریفاتی آن خوب نیست.

این کارشناس امور مذهبی افزود: کیفیت و تنوع غذا در مهمانی ولیمه مهم نیست و کیفیت مهمانی به مهمان‌هایی است که دعوت می‌شوند. مهمانی دادن به شرطی خوب است که چیزی به خانه اضافه نکنیم و با همان وسایلی که داریم، مهمانی را برگزار کنیم.

حجت‌الاسلام تبریزی تصریح کرد: در ولیمه دادن باید این موارد نیز رعایت شود به طوری که مردم دور هم جمع شوند اما باید چشم رو هم چشمی نباشد و در خانه‌ها و نه در تالارهای مجلل این مراسم برگزار شود.

این اظهارات در حالی مطرح می شود که کارشناسان و جامعه شناسان، بر این عقیده اند که چنین رفتارهای اجتماعی، نباید بازخورد منفی به همراه داشته باشد. بطوریکه نگاه اشرافی گری باید از مراسم حجاج دور باشد.

ولیمه نباید ترویج اشرافی گری شود

امان‌الله قرائی‌مقدم جامعه‌شناس در گفتگو با خبرنگار مهر در مورد ولیمه حجاج گفت: دادن ولیمه از نظر پیوستگی و وابستگی بین اقوام و دوستان و آشنایان و ایجاد اتحاد و همدلی در میان آنها خوب است اما از این جهت که ترویج اشرافی‌گری و تجمل‌گرایی و چشم رو هم چشمی می شود خوب نیست.

وی ادامه داد: به تازگی مد شده که برای برگزاری ولیمه سعی می‌کنند از یکدیگر سبقت بگیرند و هر کسی هزینه‌های بیشتری صرف کند، به طوری که موجب افراط در ولیمه دادن می‌شود که درست نیست .

این آسیب شناس تاکید کرد: البته از این نظر که در برگزاری جشن‌های ولیمه، یک عده به کار گرفته می‌شوند و توزیع درآمد می‌شود، خوب است اما از این جهت که ۵۰ تا ۶۰ میلیون نفر در جامعه زیر خط فقر هستند و برخی کارتن‌خواب شده‌اند، هزینه‌های این جشن را می‌توان در جهت کاهش مشکلات فقرا خرج کرد.

قرائی‌مقدم افزود: اگر این پول صرف سرمایه‌گذاری و تولید اشتغال شود، بسیار بهتر خواهد بود تا اینکه جشنهای مجللی برگزار شود.

وی با اشاره به اینکه با برگزاری جشن های ولیمه جامعه ما از لحاظ فرهنگی، اقتصادی و سیاسی متضرر خواهد شد گفت: چرا که رسم غیرموجهی را در جامعه نهادینه می‌کنند و دیگران یاد می‌گیرند که در مراسم‌های خود اسراف و تجمل‌گرایی کنند.

به گفته وی، برگزاری ولیمه از نظر سیاسی مضر است چرا که شکاف میان طبقات را عمیق‌تر و بدبینی سیاسی میان مردم ایجاد می‌شود و از نظر اقتصادی نیز از این جهت مضر است چون به جای اینکه در سرمایه‌گذاری و تولید هزینه شود، در راه اشرافی‌گری، فقرفروشی و هدر دادن سرمایه صرف خواهد شد و این نشان می‌دهد که حکومت دچار گرفتاری است و توزیع ناعادلانه ثروت صورت گرفته است و تمامی این موارد می‌تواند بحران‌زا باشد.

این جامعه‌شناس افزود: همچنین از لحاظ روحی و روانی نیز جامعه را دچار بیماری می‌کند چرا که وقتی می‌بینیم فردی جشن‌های با هزینه‌های هنگفتی برگزار کرده، ناخودآگاه خود را با آنها مقایسه کرده و دچار بیماری روحی و روانی می‌شویم.

قرایی مقدم تصریح کرد: در مجموع باید مراسم‌های ساده‌ای برگزار کنیم و جلوی این خرج‌های سنگین را بگیریم. از لحاظ جامعه‌شناسی کسانی که بی‌هویت هستند، می‌خواهند خود را به نوعی به نمایش بگذارند به همین علت از لحاظ ظاهری خود را می‌آرایند و به باطن توجهی نمی کنند.برگزاری ولیمه نیز این‌گونه است.

وی خاطرنشان کرد: مردم این‌گونه جشن‌ها را حاکی از شخصیت نمی‌دانند و اجر معنوی برای آن قائل نیستند به همین دلیل با افراط در برگزاری آن موافق نیستم اما مقدار کمی از آن خوب است.