خاک بازی چگونه به تقویت سیستم ایمنی کودکان کمک می کند؟

بازتاب– بازی کردن در خاک، برای بسیاری از والدین به عنوان یک فعالیت کثیف و بی‌فایده به نظر می‌رسد، اما حقیقتی جذاب در پشت این فعالیت ساده وجود دارد که ممکن است شما را شگفت‌زده کند. تحقیقات جدید نشان می‌دهند که بازی در خاک می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی کودکان کمک کند، اما نه به دلایلی که شاید فکر می‌کنید.

چرا بازی در خاک به سیستم ایمنی کمک می‌کند؟

در دوران کودکی، ممکن است به شما گفته شده باشد که بازی در خاک به دلیل تقویت سیستم ایمنی، برای سلامتی مفید است. اما آیا شواهد علمی این ادعا را تایید می‌کنند؟ جواب : بله، تحقیقات علمی حاکی از آن است که تماس زودهنگام با خاک ممکن است خطر ابتلا به آلرژی‌ها و بیماری‌های خودایمنی را کاهش دهد.

سیستم ایمنی بدن ما در دوران کودکی در حال رشد و شکل‌گیری است. بدن باید یاد بگیرد که بین سلول‌های خودی و خارجی تفاوت قائل شود. این سیستم باید بتواند پاتوژن‌ها (مثل ویروس‌ها و باکتری‌ها) را شناسایی کرده و علیه آن‌ها واکنش نشان دهد. اما این کار تنها زمانی به درستی انجام می‌شود که بدن با میکروب‌های مختلف آشنا شود.

میکروبیوم: کلید سلامت سیستم ایمنی

تحقیقات نشان داده‌اند که میکروب‌های موجود در روده انسان نقش حیاتی در شکل‌گیری سیستم ایمنی دارند. این میکروب‌ها که به نام «میکروبیوم روده» شناخته می‌شوند، به بدن کمک می‌کنند تا سیستم ایمنی را به‌طور مؤثر تنظیم کند. به گفته گراهام روک، استاد میکروبیولوژی دانشگاه کالج لندن، یکی از منابع اصلی این میکروب‌ها از محیط زیست است، جایی که کودک در معرض آن‌ها قرار می‌گیرد، مثل خاک، گیاهان و حیوانات.

در سال اول زندگی، نوزادها با میکروب‌ها از طریق شیر مادر و عبور از کانال زایمان آشنا می‌شوند. این تعاملات نخستین با میکروب‌ها نه تنها به تکامل میکروبیوم کمک می‌کنند، بلکه به آموزش سیستم ایمنی برای شناسایی میکروب‌های مفید و مضر نیز می‌پردازند.

نظریه «دوستان قدیمی»: چرا میکروب‌ها برای ما ضروری هستند؟

یکی از نظریه‌های جالب که به توضیح اهمیت تماس زودهنگام با میکروب‌ها می‌پردازد، «فرضیه دوستان قدیمی» است. این نظریه می‌گوید هرچه بیشتر با میکروب‌های مختلف از سنین پایین آشنا شویم، سیستم ایمنی ما قادر خواهد بود تا بهتر و سریع‌تر دشمنان واقعی (پاتوژن‌ها) را شناسایی کند و از آنها محافظت کند.

این میکروب‌های مفید به نام «همزیست» (Commensal) به بدن آسیب نمی‌رسانند و در عوض به تنظیم سیستم ایمنی و سلامت روده کمک می‌کنند. تحقیقات نشان داده‌اند که کودکانی که در محیط‌های طبیعی‌تر رشد کرده‌اند، مثل مزرعه‌ها یا خانه‌هایی با حیوانات خانگی، نسبت به کودکانی که در شهرهای بزرگ و محیط‌های به شدت استریل رشد کرده‌اند، خطر کمتری برای ابتلا به آلرژی دارند.

چه تحقیقی این را تایید می‌کند؟

یک مطالعه جالب در فنلاند نشان داد که کودکان شهری که در خاک جنگل‌ها بازی کرده‌اند، سیستم ایمنی متنوع‌تری نسبت به کودکان دیگر داشتند. این کودکان نه تنها باکتری‌های بی‌ضرر بیشتری روی پوست خود داشتند، بلکه تعداد بیشتری سلول‌های ایمنی در خونشان نیز مشاهده شد. این یافته‌ها نشان می‌دهند که تماس با خاک می‌تواند به سیستم ایمنی کمک کند تا بهتر تنظیم شود و از واکنش‌های غیرضروری جلوگیری کند.

میکروبیوم و آلرژی‌ها: ارتباط بین محیط و سیستم ایمنی

مطالعه‌ای که در سوئد در سال ۲۰۲۴ انجام شد نیز نشان داد که کودکانی که در مزرعه‌های لبنی یا خانه‌هایی با حیوان خانگی بزرگ شده‌اند، نرخ کمتری از آلرژی‌ها دارند. این کودکان علاوه بر داشتن میکروب‌های مفید در روده، سیستم ایمنی قوی‌تری داشتند.

با این حال، باید توجه داشت که تنها میکروب‌ها نیستند که بر سلامت سیستم ایمنی تأثیر می‌گذارند. ژنتیک، محیط زندگی و حتی نوع تغذیه نیز در این فرآیند دخیل هستند. بنابراین، نمی‌توان گفت که بازی در خاک به تنهایی از ایجاد آلرژی جلوگیری می‌کند، اما به طور کلی این کار می‌تواند به رشد یک سیستم ایمنی سالم‌تر و متعادل‌تر کمک کند.

آیا همه نوع خاک مفید است؟

اما باید به این نکته توجه داشت که همه خاک‌ها برای کودکان مناسب نیستند. خاک‌هایی که در مناطق آلوده به مواد شیمیایی یا آلاینده‌ها وجود دارند، می‌توانند خطرناک باشند. به‌ویژه خاک‌هایی که حاوی سرب یا سایر سموم باشند، می‌توانند به سلامت کودک آسیب برسانند. بنابراین، مهم است که محیطی که کودک در آن بازی می‌کند، از نظر ایمنی بررسی شود.

بازی در خاک به شرط مراقبت

در نهایت، آنچه که اهمیت دارد این است که کودکان باید فرصت بازی در محیط‌های طبیعی و در معرض میکروب‌های مفید را داشته باشند تا سیستم ایمنی‌شان تقویت شود. البته باید مراقب بود که محیط بازی، آلودگی نداشته باشد و از خطرات ناشی از تماس با مواد شیمیایی یا انگل‌ها جلوگیری شود.

پس دفعه بعد که کودک شما از شما خواست تا به او اجازه دهید در خاک بازی کند، به یاد داشته باشید که این کار نه تنها سرگرم‌کننده است، بلکه می‌تواند در تقویت سلامت سیستم ایمنی او مؤثر باشد. اما در عین حال، باید از محیط‌های آلوده دوری کنید تا از هر گونه آسیب احتمالی جلوگیری شود.

منبع livescience