حمله به اندیشه فولادوند؛ جنجالِ یک شعرخوانی(فیلم)
این اولین بار نیست که اندیشه فولادوند در شعرهایش از بازی زبانی استفاده میکند. اما این بار ویدئوی تقطیع شده، تنها بخشهای بازی زبانی اثرش را نشان میدهد. در حالی که اثر کامل، میتواند فارغ از خوب یا بد بودن شعر، بازی زبانیِ شکل گرفته در میانه روایت را توجیه کند.
روزهای گذشته ویدئویی یک دقیقهای از شعرخوانی “اندیشه فولادوند” در یکی از نشستهای شعر منتشر شد که بازتاب گستردهای در شبکههای اجتماعی پیدا کرد. در این میان برخی رسانههای تندرو به فولادوند حمله لفظی کرده اند. البته برخی از منتقدان هم در مقابل به حمایت از شعر اندیشه فولاوند پرداخته اند.
به گزارش فرارو، اندیشه فولادوند دوشنبه هفته قبل، در نشست ادبی شبهای شعر که با حضور محمد علی بهمنی در نگارستان شهر برگزار شد، حضور یافت تا شعری از مجموعه جدیدش را بخواند. اما پس از انتشار ویدئوی شعرخوانی اش از سوی کاربران شبکههای اجتماعی مورد انتقاد قرار گرفت. البته فولادوند در صفحه اینستاگرامش نوشته که آنچه خوانده تنها بخشی از یک مثنوی بلند به نام “ژنتیک” بوده، که قرار است در قالب یک کتاب به همین نام منتشر شود.
انتقادها به شعرخوانی “اندیشه فولادوند” در حالی همچنان ادامه دارد که ویدئوی منتشر شده، تنها یک قسمت از ۸ قسمتی ست که فولادوند در صفحه اش منتشر کرده است. اما کاربران تنها قسمتی که بازی فرمی در شعر وجود دارد را منتشر کرده اندو به او تاخته اند.
احمد طباطبایی شاعر ومنتقد در صفحه اینستاگرامش در تایید شعر اندیشه فولادوند، نوشته است: ” کسانی که با انتقال محتوا از طریق فرم و امتزاج فرم و محتوا بیگانهاند و بلهگویی بیچرا و ممتدشان به سنتهای شعری مانند بعبعِ گوسفندیست، همانقدر خندهدار و تأسفآور که فولادوند در شعرش به خوبی به تصویر کشیده است. ”
غلامرضا طریقی شاعر و دبیر بخش ویژه جشنواره شعر فجر هم با کنایه در توئیترش نوشته که “بازیهایی که به خاطرش، نوشته اندیشه فولادوند را مسخره میکنند. همان بازیهایی است که به خاطرش افراد دیگری را ستاره غزل پستمدرن نامیدهاند. با این تفاوت که آن وقتها اگر میگفتی اینها بازی است به بیسوادی محکوم میشدی و الان اگر نگویی بازی است بیسواد محسوب میشوی. ”
یک کاربر توئیتر هم در مورد بازی زبانی در شعر اندیشه فولادوند، نوشته است که “این شعری که اندیشه فولادوند خونده (فارغ از محتواش) برگرفته از یک سبک عربی هست که حروف در آن تکرار میشوند، مبدع آن هم “الاصمعی” شاعر قرن دوم هجری است. “.
اما تندترین واکنش را روزنامه کیهان نشان داده و گزارش مفصلی هم در این مورد منتشر کرده است. کیهان نوشته که ” سلبریتیها و خاصه عدهای از بازیگران مشهور که در سالهای اخیر در عرصههای مختلف، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، ورزشی و… حضور داشتهاند و این حضور بدون تخصصشان تاثیرات مخربی بر جامعه بهجا گذاشته، بدون توجه به سابقه فعالیتهایشان پا در عرصههای دیگر نیز میگذارند. حالا در جدیدترین اقدام، کلیپی از شعرخوانی اندیشه فولادوند -از بازیگران نهچندان مطرح- در فضای مجازی منتشر شده که مورد تمسخر بسیاری از کاربران قرار گرفته است. ”
یک کاربر هم در توئیتر نوشته است که ” اندیشه فولادوند خواسته از شعر “دف” رضا براهنی که بازی زبانی در آن اتفاق افتاده، تقلید کند. اما ناشیانه این کار را انجام داده است.
برخی هم در شبکه اجتماعی گفته اند که سلبریتیها میخواهند در تمامی حوزههای هنر حضور داشته باشند در حالی که در هیچ کدام تخصصی ندارند. اما برخی کاربران برخلاف این دیدگاه، گفته اند که اگر کسی هنرش را عرضه کند و آن را در معرض انتقاد و نظر مخاطبان و منتقدان قرار دهد، دیگر مهم نیست، سلبریتی و یا غیر سلبریتی باشد.
مجله تصویری اخبار هنر باشگاه خبرنگاران جوان هم با پخش ویدئوی شعرخوانی اندیشه فولادوند واکنشی عجیب نشان داده و گفته است که “ب ب. ب. به به! یک عرصه برای این هنرمندان کافی نیست. چرا که از هر انگشت شان یک هنر میبارد.”
اندیشه فولادوند تاکنون دو مجموعه شعر با نامهای “عطسههای نحس” و “شلیک کن رفیق” با همکاری انتشارات ثالث منتشر کرده است.
بازی زبانی در شعر فولادوند
این اولین بار نیست که اندیشه فولادوند در شعرهایش از بازی زبانی استفاده میکند. اما این بار ویدئوی تقطیع شده، تنها بخشهای بازی زبانی اثرش را نشان میدهد. در حالی که اثر کامل، میتواند فارغ از خوب یا بد بودن شعر، بازی زبانیِ شکل گرفته در میانه روایت را توجیه کند.
فولادوند پیش از این، در ترانه سیگار پشت سیگار وشلیک کن رفیق که با صدای رضا یزدانی در آلبوم سلول شخصی منتشره شده، بارها از بازی زبانی استفاده کرده است. قطعههایی که مورد استقبال مخاطبان هم قرار گرفتند. او بار دیگر در ترانه قطعه تهران طهران که باز هم با صدای رضا یزدانی اجرا شده، از بازی زبانی بهره برده است.
قطعه حق السکوت هم که با صدای مانی رهنما منتشر شده، یکی دیگر از آثار اندیشه فولاوند است. او در این شعر نیز بارها از بازی زبانی استفاده کرده است.
استفاده مداوم فولادوند از بازی زبانی در شعرهایش، نشانگر زبان خاصی ست که شاعر برای آثارش انتخاب کرده است. گاه این بازی در اثر به خوبی اجرا شده و گاهی هم انتظارها را برآورده نکرده، البته ناگفته نماند که استفاده از بازی زبانی در شعر، امری رایج است. بررسیها نشان میدهد که در آثار کلاسیک و معاصر ادبیات ایران هم به کرات از بازی زبانی استفاده شده است.
سلبریتی بازی با طعم شعر؛ از لیلا اوتادی و بهار رهنما تا امیر آقایی
اندیشه فولادوند تنها بازیگری نیست که به حوزه شعر روی آورده است. البته با این تفاوت که منتقدان بر سر شعرهای فولادوند اختلاف نظر دارند. این در حالی ست که بسیاری از منتقدان ترجیح داده اند، در مورد کتاب های شعر دیگر بازیگران نظری ندهند.
همین چند ماه پیش بود که لیلا اوتادی خبر انتشار مجدد کتاب شعرش با نام «در بهشتی که کلاغی نیست مترسک هم نیست» را منتشر کرد و مورد انتقاد گسترده کاربران شبکههای اجتماعی قرار گرفت.
بخش اعظم کاربران با انتشار این متن «من/ تو بودهام/ تو/ تو بودهای/ ما/ تو بودهایم/ من و تو/ ما… / نبودهایم/ آشنا/ نبودهایم/ همصدا/ نبودهایم» که بخشی از مجموعه شعر لیلا اوتادی است، معتقد بودند که اشعار او هیچ یک از خصوصیات شعر را ندارد و تنها کلمات در قالب شعر تزئین شده و به دلیل بازیگر بودن و یا سلبریتی بودنش است که امکان چاپ چنین کتابی برایش فراهم آمده است.
بهاره رهنما هم از دیگر بازیگرانی ست که هم مجموعه داستان و شعر و هم چند نمایشنامه منتشر کرده است. اما چندی پیش چند شعر از مجموعه شعر او به نام “زن باران” به سوژه انتقادی کاربران تبدیل شد. کاربران با انتشار این متن، «من آنگاه که او میآمد/ با شعرهایش/ و معجزههایش/ ایمانم را حفظ میچسبیدم/ ترجیح میدادم/ روزم را با صبح آغاز کنم» واکنشهای متفاوت واغلب تندی به شاعر شدن بهاره رهنما نشان دادند.
امیر آقایی هم سه مجموعه شعر با نامهای ” زمان به وقت ما همیشه اول شب است”، “بیدها در باد” و “با خود با دیگری اش” را منتشر کرده، اما انتقادها از شاعرشدن او کمتر از دیگران بوده است.
برخی کاربران شبکههای اجتماعی به مجموعه اشعار عباس کیارستمی هم اشاره کرده اند و گفته اند که وقتی که اثر هنری (در هر رشتهای) از یک سطح استاندارد قابل قبولی برخوردار باشد، کمتر با چنین اعتراضاتی مواجه میشود.