جنگ هسته ای در خاورمیانه کم بود، جنگ سایبری هم اضافه شد/ منتظر تشدید نا امنی ها در منطقه شکننده خاورمیانه باشید
وبسایت خبری-تحلیلی میدل ایست مانیتور، در گزارشی به بررسی تهدیدات و جنگ سایبری طی سال‌های اخیر در خاورمیانه پرداخت. به باور محمد حسین، نویسنده این گزارش، جنگ سایبری فوری‌تر و بالقوه خطرناک‌تر از اشاعه هسته‌ای در منطقه است.
بازتاب؛ آرش صفار– وبسایت خبری-تحلیل میدل ایست مانیتور در گزارشی به قلم «محمد حسین»، به بررسی ابعاد و سوابق حملات سایبری در منطقه پرداخت.
بنا به این گزارش، دستیابی به سلاح‌های هسته‌ای رویای قدیمی دولت‌های خاورمیانه بوده است. دلیل این امر، تلاش رهبران منطقه برای توسعه نفوذ خود و پیشی گرفتن از رقبا است. به باور محمد حسین، امروز خاورمیانه بیش از هر زمان دیگری به تحقق این رویا نزدیک است.
اگرچه مقام‌های ایران بارها بر این نکته تأکید کرده‌اند که ایران خواهان دستیابی به سلاح‌های هسته‌ای نیستند و این سلاح‌ها در دکترین نظامی ایران جایگاهی ندارد، اما به باور نویسنده این گزارش، خروج دونالد ترامپ از توافق هسته‌ای در سال 2018، اگرچه به واسطه تحریم‌ها ایران را تحت فشار قرار گذاشته، لیکن فرصت پی‌گیری برنامه هسته‌ای را دوباره به تهران داده است؛ با این تفاوت که این بار ایران بیش از گذشته خود را محق می‌داند.
نویسنده میدل ایست مانیتور، تصمیم سال گذشته ایران برای فراروی از محدودیت‌های برجامی و مصوبه اخیر مجلس را نشانه‌ای برای اثبات ادعای خود دانسته است.
عربستان نیز، از سال گذشته بلندپروازی‌های هسته‌ای خود را با ساخت تأسیسات تولید کیک زرد، با کمک چین پی‌گیری کرده است. اگرچه مقام‌های سعودی بر صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای خود تأکید کرده‌اند، اما ولیعهد سعودی، دو سال پیش در مصاحبه‌ای گفته بود که اگر ایران به سمت تولید سلاح هسته‌ای برود، عربستان نیز چنین خواهد کرد.
در حالی که برنامه هسته‌ای ایران از گذشته موجب نگرانی شدید اسرائیل و آمریکا بوده است، تل‌آویو از انگیزه‌های هسته‌ای عربستان به شدت نگران است. در واقع عربستان دارای سلاح هسته‌ای، حتی در صورت عادی‌سازی روابط ریاض-تل‌آویو، به هیچ عنوان برای اسرائیل قابل پذیرش نیست.
به باور تحلیل‌گر میدل ایست مانیتور، علیرغم نگرانی اسرائیل از برنامه هسته‌ای عربستان، این رژیم فعالیت‌های هسته‌ای ایران را تهدید فوری خود می‌داند و ترور محسن فخری‌زاده در این راستا قابل تحلیل است.
به اعتقاد محمد حسین، اگرچه در حال حاضر روش‌های سنتی همچون جاسوسی و ترور توجهات را به خود جلب کرده است، اما جنگ سایبری ابزار بسیار مهم دیگری است که بازیگران منطقه‌ای از آن بهره می‌گیرند. نویسنده ویروس استاکس‌نت را نقطه عطف جنگ سایبری میان رقبای منطقه‌ای می‌داند.
استاکس‌نت در حالی که به سانتریفیوژها آسیب زد، رد پایی از خود در سیستم‌های کامپیوتری باقی نگذاشت و بنابراین کارشناسان اثری از وجود مشکل در سیستم‌ها را مشاهده نکردند، نهایتا در سال 2010 کارشناسان ایرانی این ویروس را شناسایی کردند و از آن مقطع این ویروس به عنوان نوع کاملا متفاوتی از تهدید سایبری شناخته شد.
نویسنده با استناد به ویکی‌لیکس، بر ساخت این ویروس توسط متخصصان امنیت سایبری آمریکا و اسرائیل در پروژه‌ای طبقه‌بندی شده با عنوان «عملیات بازی‌های المپیک» تأکید دارد. این پروژه که از زمان جورج بوش آغاز شده بود، در دوره اوباما ادامه یافت.
علیرغم اینکه آمریکا و اسرائیل در مورد نقش خود در این حملات سایبری به تأسیسات غنی‌سازی ایران سکوت کرده بودند، رئیس وقت ستاد ارتش اسرائیل، گابی اشکنازی در سال 2011، این ویروس را یکی از موفقیت‌های خود معرفی کرد.
نویسنده ادامه می‌دهد که روسیه نیز احتمالا عامل اصلی حمله سایبری سال 2018 به سیستم‌های کنترلی یک کارخانه پتروشیمی عربستان، از طریق بدافزاری موسوم به «تریتون» بوده است؛ امری که موجب حمله سایبری ایالات متحده به شبکه برق روسیه، در سال گذشته و ارسال پیام روشنی به مسکو شد.
این حملات نشان می‌دهد که بازیگران بین‌المللی به شکل فزاینده‌ای، بدون استفاده از تسلیحات متعارف یا سلاح‌های هسته‌ای، قادر به آسیب‌رسانی به تجهیزات و زیرساخت‌ها و شهروندان یکدیگر هستند.
کارآمدی جنگ سایبری در آسیب‌رسانی به تأسیسات حیاتی، به شدت نگران کننده است. در خاورمیانه، به ویژه با اوج‌گیری درگیری‌های سایبری ایران و اسرائیل طی سال گذشته ، این مسئله به نگرانی عمومی تبدیل شده است.
نویسنده سپس به مواردی از جنگ سایبری ایران و اسرائیل همچون حمله به سیستم‌های کامپیوتری مدیریت و هماهنگی بندر شهید رجایی توسط اسرائیل اشاره می‌کند؛ به ادعای او این حمله در پاسخ به حمله سایبری ایران به زیرساخت‌های آب اسرائیل انجام شده است.
میدل ایست به این نکته تأکید می‌کند که علیرغم تشکیل ارتش سایبری ایران در سال 2005، آمریکا و اسرائیل هنوز از برتری سایبری برخوردار هستند و کارشناسان هسته‌ای ایران نباید از حملات سایبری مشابه سال 2010 و انفجار اخیر در تأسیسات نطنز غاقل باشند.
در نهایت محمد حسین گزارش خود را اینگونه پایان می‌دهد: «اشاعه سلاح‌های هسته‌ای در خاورمیانه شاید در راه باشد اما تهدید فوری بالقوه خطرناک‌تر، جنگ سایبری است.»
با توجه به گزارش میدل ایست مانیتور، می‌توان به این نتیجه رسید که همراه با پیشرفت بشر در عرصه تکنولوژی‌های پیشرفته، تهدیدات جدیدی برای امنیت منطقه و بین‌المللی شکل گرفته است؛ در واقع این پیشرفت‌های سایبری همچون بسیاری موارد دیگر در گذشته، یک شمشیر دو لبه است ولی در خاورمیانه معمولا تنها یک لبه تیز می‌شود.
