جزییات طرح کارورزی و مشمولان آن از زبان مشاور وزیر کار

تارنمای وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، «علاءالدین ازوجی» افزود: بیکاری دانش آموختگان یکی از مسائل مورد توجه برنامه ریزان و سیاستگذاران کشورهای مختلف است. این توجه به لحاظ اهمیت بازار کار به عنوان مرکز ثقل اقتصادی- اجتماعی و به لحاظ نقش های‌ اجتماعی محول شده به دانش آموختگان برای نیل به اهداف توسعه کشور اهمیت دارد.
مدیرکل دفتر سیاستگذاری و توسعه اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ادامه داد: هر سال افراد زیادی وارد نظام آموزش عالی می‌شوند که به فاصله چند سال فارغ التحصیل و به سوی‌ بازار کار روانه می‌شوند. این در شرایطی است که رشد اقتصادی و ظرفیت اشتغالزایی جامعه متناسب با رشد دانش آموختگان نیست.
وی افزود: از منظر دیگر درجه انطباق میان آموزش های دانشگاهی و نیازهای بازار کار کشورها نیز بسیار پایین است و به اتخاذ برخی سیاست ها و راهکارها برای افزایش انطباق بازار کار و آموزش ها نیاز دارد.
وی گفت: طرح کارورزی دانش آموختگان دانشگاهی (به عنوان یکی از طرح های ذیل کارانه اشتغال جوانان -کاج) یکی از راهکارهای موثر در توسعه اشتغال توام با مهارت آموزی برای دانش آموختگان دانشگاهی محسوب می شود و مانند یک پل جامعه فارغ التحصیلان دانشگاهی را به بازار کار مرتبط می کند و به آنان‌ فرصت می‌دهد به نحو احسن از یک محیط کاری تجربه عینی کسب کنند.
ازوجی گفت: با اجرای طرح کارورزی قابلیت اشتغال دانش آموختگان بیکار افزایش یافته و در نتیجه نرخ بیکاری این قشر در جامعه کاهش و تعداد افراد شاغل تحصیلکرده افزایش می یابد. از سوی دیگر، بهره وری بنگاه ارتقا یافته و به موجب آن رقابت پذیری و تولید افزایش می یابد.
مشاور وزیر کار افزود: در نهایت، با افزایش اشتغال پذیری فرد کارورز امکان اشتغال وی و پایداری بنگاه و تولیدات آن حاصل خواهد شد.
وی گفت: طرح کارورزی در سال های گذشته به ویژه سال 1378در وزارت صنایع و معادن و وزارت راه و ترابری وقت و به صورت موردی در سال های 1386و 1387نیز اجرا شد. البته سازوکارهای طرح پیشین و طرح جدید تا حدودی متفاوت است. پارسال پس از اجرای آزمایشی طرح در هشت استان با نرخ بیکاری بالا، امسال می توان آن را به صورت فراگیر در 31 استان کشور همراه با اصلاح و تکمیل برخی سازوکارها پیاده کرد.
به گفته وی، بهمن ماه پارسال اجرای این طرح برای سال 1396 در نشست شورای عالی اشتغال به تصویب رسید و مطابق ماده 71 قانون برنامه ششم باید از آغاز برنامه اجرای آن شروع شود که اکنون با تعاملات با دستگاه های اجرایی آماده اجرا است.

** جامعه هدف
مشاور وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفت: جامعه هدف اجرای این طرح، دانش آموختگان دانشگاهی گروه سنی 23 ساله تا 32 ساله (که 2سال خدمت سربازی نیز اضافه می شود) در همه رشته های دانشگاهی برحسب نیاز بنگاه های اقتصادی خصوصی و تعاونی هستند.
به گفته وی، دانشجویان، اتباع خارجی، موظفان به گذراندن طرح کارورزی در رشته های گروه علوم پزشکی و متعهدان به اشتغال در دستگاه های اجرایی، سازمان ها و نهادهای انقلاب اسلامی و بورسیه دستگاه ها، سازمان ها و نهادهای دولتی و دانش آموختگانی که به مدت سه ماه یا بیشتر سوابق بیمه ای (تامین اجتماعی و یا خدمات کشوری) داشته باشند، از دامنه پوشش طرح خارج می شوند.
وی ادامه داد: سوابق اجرای طرح در سنوات گذشته نشان می دهد حدود 70 درصد داش آموختگانی که در دوره کارورزی شرکت می کنند در همان بنگاه اقتصادی یا بنگاه دیگر جذب می شوند. همچنین برقراری مشوق های دیگر از جمله مشوق های بیمه کارفرمایی و مشارکت دستگاه های اجرایی و … موجب می شود که میزان تحقق جذب بیشتر شود.

** سازوکار نظارتی
مدیرکل دفتر سیاستگذاری و توسعه اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفت: ارکان اصلی اجرای طرح دستگاههای اجرایی، سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی هستند که از مهمترین وظایف دستگاه های اجرایی می توان به اعلام فراخوان برای شناسایی بنگاه های خصوصی و تعاونی واجد الشرایط زیرپوشش، معرفی واحدهای واجد شرایط به سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور برای بررسی صلاحیت های آموزش کارورز و صدور مجوز مربوط، نظارت مستمر بر فرایند اجرای طرح و ارایه گزارش عملکرد به دستگاه ناظر اشاره کرد.
از مهمترین وظایف سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور تهیه دستورالعمل اجرایی شیوه صدور مجوز آموزش کارورزی برای واحدهای پذیرنده کارورزان، تدوین استانداردهای آموزشی مهارت مورد نیاز طرح کارورزی در طی اجرای طرح کارورزی، برگزاری دوره های آموزشی آمادگی شغلی برای کارورزان، نظارت بر کیفیت آموزش های مهارتی، اخذ آزمون پایان دوره کارورزی و ارایه گزارش به دستگاه ناظر است.
مهمترین وظایف دستگاه ناظر (وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی) نیز تعیین ظرفیت پذیرش کارورز و توزیع استانی و دستگاهی بر اساس ظرفیت کارگاه های دایر فعال دارای کد بیمه تامین اجتماعی و ظرفیت مشارکت دانش آموختگان دانشگاهی جویای کار، پیش بینی موارد مربوط به تامین و پرداخت هزینه های اجرای طرح از قبیل کمک هزینه آموزشی کارورزان تعیین شد.

** مزایای کارورزان و کارفرمایان
مشاور وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفت: کارورزان در بنگاه های اقتصادی خصوصی و تعاونی برای کسب آموزش های مهارتی وارد می شوند؛ بنابراین باید همه جوانب امر را درنظر بگیریم. مانند اینکه کارورزان در دوره کارورزی توسط دستگاه ناظر (وزارت تعاون،کارو رفاه اجتماعی) بیمه مسئولیت مدنی (بیمه حوادث) می شوند و پرداخت حق بیمه از محل اعتبارات عمومی پیش بینی شده در قانون بودجه سال 1396 کل کشور در چارچوب دستورالعمل اجرایی طرح کارورزی دانش آموختگان است.
ازوجی افزود: سامانه کارورزی در اجرای آزمایشی طراحی شد و برخی اصلاحات تکمیلی در دستورالعمل اجرایی آن مصوب شورای عالی اشتغال لحاظ شد. اکنون دانش آموختگان و کارفرمایان متقاضی (واحدپذیرنده) حائز شرایط طبق مفاد دستورالعمل طرح کارورزی دانش آموختگان ازقبیل شرط سنی، دانشجو نبودن ،ثبت نام کاریابی و نداشتن سابق بیمه تامین اجتماعی می توانند با مراجعه به سامانه و ثبت نام از مزایای طرح کارورزی بهره مند شوند.
به گفته وی، این طرح یک دوره آموزشی تلقی می شود و هیچگونه حقی برای کارورز و تعهدی برای واحد پذیرنده کارورز برای شمولیت قوانین کار و تامین اجتماعی ایجاد نمی‌کند.
در دستورالعمل طرح طول دوره کارورزی دستکم 4 ماه و حداکثر 6 ماه برای هر کارورز بر اساس استاندارد های مصوب آموزشی مهارت تعیین می شود. همچنین برای کارورزان مشمول طرح، کمک هزینه کارورزی نظر گرفته شده است.
بنگاههای اقتصادی متقاضی نیز با رعایت مفاد آیین نامه در سامانه ثبت نام کرده و از سازمان فنی و حرفه ای مجوز آموزشی می گیرند و به پذیرش کارورزان اقدام می کنند. در این دوره نظارت های لازم توسط سازمان آموزش فنی و حرفه ای، دستگاه مجری و دستگاه ناظر به عمل آمده و در پایان دوره آزمون توسط سازمان فنی و حرفه ای برگزار و کارورزان گواهینامه و کمک هزینه آموزشی را در صورت قبولی و کسب مهارت دریافت می کنند.
مهمترین سیاست مصوب ارائه مشوق لازم به کارفرمایان برای جذب دانش آموختگان جوان دانشگاهی کارشناسی و بالاتر پس از طی دوره کارورزی بود که شامل معافیت 100درصدی حق بیمه کارفرما برای 2 سال از حق بیمه سهم کارفرماست.
ازوجی گفت:اجرای این طرح در سال جاری، منوط به وجود و شناسایی ظرفیت بنگاه های موجود (واحد پذیرنده) است لذا پس از ثبت نام کارورزان و واحدهای پذیرنده حقیقی و یا حقوقی برای جذب کارورزدر سامانه معرفی شده میزان پذیرش کارورز در این واحد ها در استان ها شناسایی خواهد شد چرا که مطابق دستور العمل اجرایی، تشخیص صلاحیت فنی و تخصصی برای جذب کارورز برعهده دستگاه های اجرایی در سطح استان ها می باشد.
برای انطباق بین آموزش دهنده در محیط کارگاه های خصوصی و تعاونی با تعداد کارورزان، واحدهایی که تا سه نفر شاغل دارند می توانند یک کارورز را جذب کنند و بیش از آن به ازای هر سه نفر، یک کارورز اضافه می شود. البته بخش کشاورزی به دلیل ماهیت بخشی تا حدودی متفاوت است.