عزم نمایشی مسئولان برای جذب سرمایه ایرانیان خارج/ جلوی خروج سرمایه از کشور را بگیرید، بازگرداندن سرمایه مهاجران پیشکش

بررسی های مختلفی پیرامون میزان سرمایه ایرانیان خارج از کشور انجام شده که بر اساس برخی از آنها حجم این سرمایه ها تا 24 هزار میلیارد دلار ارزیابی می شود؛ رقم زیاد و قابل توجهی که همیشه مورد توجه متولیان اقتصاد کشور بوده است، اما نه تنها برای جذب این سرمایه عظیم جز اقدامات نمایشی اقدامی صورت نمی گیرد، بلکه مسیر خروج سرمایه از کشور همچنان هموار است و کسی به آن توجهی نمی کند.

بازتاب؛ زهره علامی– تازه ترین اظهارات یکی از اعضای هئیت رئیسه مجلس شورای اسلامی، گویای آن است که ثروت ایرانیان خارج از کشور رقمی حدود 2 هزار میلیارد دلار است؛ آماری که البته بر طبق گزارش سازمان برنامه و بودجه در خردادماه امسال بیشتر از این هاست و رقمی بین 3 تا 4 هزار میلیارد دلار را نشان می دهد.

ناگفته نماند آمارهایی که تاکنون درباره ثروت ایرانیان خارج از کشور توسط مسوولان اعلام شده است، تفاوت چشمگیری با اعداد و ارقامی دارد که از سوی مرکز خدمات مشاوره ایرانیان خارج از کشور و وابسته به بخش خصوصی، منتشر شده است، آخرین آماری که از سوی این مرکز خصوصی درباره سرمایه ایرانیان خارج از کشور رسانه ای شده مربوط به سال 97 و رقمی نزدیک به 24 هزار میلیارد دلار است که قابل مقایسه با آمارهای اعلام شده از سوی مسوولان دولتی و نمایندگان مجلس نیست.

روند صعودی خروج سرمایه ایرانیان

آمارها حکایت از روند صعودی خروج سرمایه از کشور طی سال های اخیر دارد، دبیرکل شورای عالی ایرانیان خارج از کشور در سال 93 ( در آن زمان وابسته به معاونت اجرایی ریاست جمهوری بود) در اظهاراتی اعلام کرد که ثروت ایرانیان مهاجر حدود 1500 میلیارد دلار برآورد شده است و حالا در سال 99، گزارش های رسمی حکایت از ثروت 2 تا 4 هزار میلیارد دلاری ایرانیان خارج از کشور دارد.

در واقع همگام با سیر صعودی افزایش مهاجرت در میان ایرانیان، حجم خروج سرمایه هم رشد کرده است، البته رقم دقیقی از تعداد مهاجران ایرانی وجود ندارد اما براساس آمارها انتظار می رود، بین 3 میلیون تا 6 میلیون نفر ایرانی خارج از کشور زندگی کنند.

این آمار زمانی قابل تأمل و تأثر می شود که براساس داده ها، 96 درصد از ایرانیان شاغل در کشورهای خارجی، به فعالیت هایی مشغول هستند که به سطح مهارت متوسط و بالا نیاز دارد یعنی علاوه بر خروج سرمایه های مادی، شاهد خروج سرمایه‌های انسانی یا فرار مغزها هم هستیم.

واکنش خنثی به خروج سرمایه های مادی و انسانی

با توجه به حجم بالای سرمایه ایرانیان خارج از کشور این سوال مطرح می شود که با وجود ارقام میلیاردی اعلام شده در این زمینه چرا اقدامی برای استفاده از این ظرفیت و پتانسیل نمی شود؟

اواسط خرداد ماه امسال وزیر اقتصاد در جلسه علنی مجلس از تصمیم دولت برای تدوین لایحه‌ای به منظور جذب سرمایه ایرانیان مقیم خارج از کشور خبر داد که با گذشت 7 ماه همچنان خبری از ارسال این لایحه به مجلس منتشر نشده است.

همچنین حدود دو ماه پیش هم غلامرضا انصاری، معاون دیپلماسی اقتصادی وزیر امور خارجه از تشکیل کمیته‌هایی برای جذب سرمایه‌های ایرانیان خارج از کشور توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی خبر داد.

به گفته انصاری با تشکیل این کمیته‌ها، قرار است که راه حل‌های بهتری برای ایرانیانی که می‌خواهند با استفاده از منابع مالی خودشان با ایران تجارت کنند، ارائه شود اما از تشکیل این کمیته ها هم خبری به گوش نمی رسد.

در همین رابطه چهارشنبه گذشته علیرضا سلیمی- رئیس فراکسیون ایرانیان خارج گفت: 6 میلیون ایرانی در خارج از کشور هستند که 2 هزار میلیارد دلار ثروت این افراد است و یکی از مواردی که در این نشست مطرح شد این بوده که ما چگونه می‌توانیم برای سرمایه‌گذاری ایرانیان برنامه ریزی کنیم که بخشی از این وجوه عظیم، وارد کشور شود.

این گفته و شعارها در حالی است که به نظر دولت برنامه مشخصی برای بهره گیری از سرمایه ایرانیان خارج از کشور ندارد و هراز گاهی با افزایش انتقادها به کم کاری و عملکرد خنثی سازمان ها و نهادهای دولتی نسبت به حجم بالای ثروت ایرانیان خارج از کشور، اظهاراتی درباره تشکیل کمیته یا تدوین لایحه ای برای بهره گیری از سرمایه مهاجران ایرانی شنیده می شود، که اگر جز این بود باید در همه این سال ها اقدام مشخص و قابل ذکری در این باره رخ می داد!

همچنین مسوولان دولتی همواره پاسخ هایی آماده به پرسش درباره مهیا نبودن بستر برای استفاده از پتانسیل ایرانیان خارج از کشور دارند، مثلا چندی پیش وزیر اقتصاد از فراهم بودن شرایط اقتصادی برای سرمایه گذاری خبر داد و گفت: رتبه ایران در سال ۲۰۱۴ در زمینه بهبود فضای کسب و کار ۱۵۲ بود که سال گذشته به ۱۲۷ رسیده است.

اما وزیر اقتصاد و دیگر مسئولان باید به این سوال پاسخ دهد که چرا با وجود بهبود رتبه ایران در زمینه کسب و کار، ایرانیان خارج از کشور رغبتی به سرمایه گذاری در این زمینه ندارند و هرروز هم شاهد خروج سرمایه بیشتر از کشور هستیم؟ درواقع مسوولان دولتی با اتکا به برخی آمار و ارقام از قبول اشتباهات در حوزه اقتصادی و جذب سرمایه شانه خالی می کنند.

گویا همین شانه خالی کردن ها و فقدان اقدام عملی از سوی دولت، حالا فراکسیون ایرانیان مقیم خارج از کشور را نیز وارد میدان کرده است تا آنها هم در پی انجام کاری برای جذب سرمایه ایرانیان مقیم خارج باشند.

غافل از اینکه در همین گیر و داری که آنها به فکر بازگرداندن سرمایه ایرانیان مقیم خارج هستند، افراد بسیاری هستند که به دنبال مهاجرت و خرید ملک و سرمایه در کشورهای دیگر مثل ترکیه و دیگر کشورهای همسایه هستند.

با این تفاسیر انتظار می رود در شرایطی که به قول متولیان ارشد اقتصاد کشور هنوز بستر مناسبی برای استفاده از سرمایه ایرانیان خارج از کشور وجود ندارد، حداقل اقداماتی برای جلوگیری از خروج سرمایه و بهره گیری از فرصت های موجود داخلی انجام شود و مسئولان تنها با وعده و وعیدهای شعاری راه های رفته و بی سرانجام را دوباره نروند.