جبران ناکارآمدی از جیب مردم/ تبعات صنعت خودرو دولتی

چرا قیمت ها در بازار خودرو در حال افزایش است؟ این سوالی است که ذهن بسیاری را به خود مشغول کرده است.

هرچند که مسائل مختلفی فنی و غیرفنی در تغییر قیمت خودرو موثر است ولی رصد یک مثلث سه ضلعی از تحولات اقتصاد کلان صنعت خودرو به خوبی می تواند ما را به پاسخ این سوال برساند.

بازار خودرو: اولین ضلع روند تحولات بازار خودرو است. در بازار خودرو از یک طرف مواجه با افزایش تقاضایی هستیم که بخش قابل توجه آن تقاضا سفته بازی و واسطه گری است. و از طرف دیگر عرضه خودرو به علل مختلفی از جمله ممنوعیت واردات خودرو، کمبود نقدینگی خودروسازان، کسری قطعات شرکت های خودروسازی و ضعف مدیریتی، متناسب با نیاز بازار نیست و لذا بازار خودرو به شدت تشنه خرید است.

صنعت خودرو: در ضلع دوم شرکت های خودروسازی به دلیل ناکارآمدی مدیریتی، ساختار معیوب دولتی و سیاسی نه تنها قادر به تولید به صرفه خودرو نیستند بلکه با زیان انباشته بالایی مواجه هستند. لذا در یک نگاه کلی روند تولید خودرو پرهزینه و زیان ده می باشد. این بدان معنا است که کاهش قیمت از طرف شرکت های خودروسازی منتفی است. این در حالی است که بازار خودرو به طور انحصاری و تضمینی در اختیار خودروسازان است.

رفتار دولت: دولت به عنوان اصلی ترین بازیگر صنعت خودرو در حالی افزایش تولید خودرو را سرلوحه خود قرار داده که با کسری منابع مواجه است. این در حالی است که خصوصی سازی را نیز به عنوان یکی از راهبردهای اصلی خود برای کاهش بار هزینه ای و البته افزایش درآمد پیگیری می کند. در چنین شرایطی بهترین گزینه برای دولت، کاهش زیان انباشته خودروسازان و بالتبع آن فروش سهام دولت در شرکت های خودروسازی با بالاترین قیمت است. این مهم در دو شرایط محقق می شود: یک کاهش هزینه های غیرضروری خودروسازان و دو افزایش قیمت خودرو. به دلیل ساختار سیاسی و دولتی صنعت خودرو کاهش هزینه های غیرضروری از جمله اخراج نیروهای استخدامی سفارش شده برای دولت به لحاظ سیاسی هزینه آور است و لذا بهترین گزینه افزایش قیمت خودرو است.

اگر این سه ضلع مذکور در کنار یکدیگر تحلیل نماییم به این گزاره منطقی می رسیم که اولا هدف دولت ساماندهی صنعت خودرو است و نه بازار خودرو. به بیان دیگر دولت به دنبال نجات خودروسازان از زیان انباشته است. دوم تنها برنامه ممکن در شرایط کنونی که می تواند هدف دولت را محقق کند، افزایش قیمت در بازار خودرو است. چرا که بازار به طور انحصاری در اختیار خودروسازان است. لذا به نظر می رسد افزایش قیمت خودرو در بازار، برنامه ای است برای جبران زیان انباشته شرکت های خودروسازی تا دولت در زمان واگذاری بتواند سهام و دارایی خود در این شرکت ها را با قیمت مناسب بفروشد در صورتی که زیان انباشته این شرکت ها، غالبا به دلیل ساختار معیوب سیاسی و دولتی صنعت خودرو است. در این صورت هزینه ناکارآمدی در مدیریت صنعت خودرو از جیب مردم پرداخت خواهد شد.

مرتضی مصطفوی

منبع: روزنامه صمت