توسعه نامتوازن “بیمارستان” در تهران / اقدام برای “درمان از راه دور”

معاون برنامه‌ریزی راهبردی و هماهنگی وزارت بهداشت با اشاره به چگونگی حل معضل کمبود تخت‌های بیمارستانی در کشور، درباره چالش‌ها و راهکارهای ارائه خدمت درمانی در تهران و در شرایط بحران توضیح داد.

دکتر علی‌اکبر حق‌دوست در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به تدوین کتاب ۱۱ جلدی درباره “نقشه توسعه درمان کشور تا سال ۱۴۰۴” به عنوان جامع‌ترین برنامه وزارت بهداشت در راستای رفع مشکلاتی چون توزیع نامناسب یا کمبود تخت‌های بیمارستانی در کشور، گفت: با تدوین این کتاب دقیقا به تفکیک شهرستان‌های مختلف می‌دانیم که چه میزان تخت با چه تخصص‌هایی و به چه شکلی نیاز داریم.

وی با بیان اینکه ممکن است منابع مالی که باید برای اجرای این برنامه‌ها فراهم شود، طی سال‌های آینده کم یا زیاد شود، افزود: مهم این است که یک نقشه راه بسیار خوب و محاسبه شده‌ داریم و می‌دانیم در زمینه شاخص عدالت، تاثیرات بار بیماری‌ها و در حوزه کاهش هزینه‌ها به چه صورت باید عمل کنیم. بر این اساس باید کارمان را از ضروری‌ترین مناطق و شهرهای کشور آغاز کنیم.
برخی مناطق تهران نیازمند توسعه تخت‌های بیمارستانی

معاون برنامه ریزی راهبردی و هماهنگی وزارت بهداشت با بیان اینکه در حال حاضر برخی از مناطق تهران واقعا و به شدت نیازمند انجام اقداماتی برای توسعه تخت‌های بیمارستانی هستند، ادامه داد: در عین حال باید قبول کنیم که ضرورت در مناطق دورافتاده و محروم بیشتر است و ابتدا باید مشکلات این مناطق مرتفع شود. نکته بعدی که باید به طور جدی آن را برای حل معضل کمبود تخت‌های بیمارستانی دنبال کنیم و دنیا هم به این سمت رفته است، کاهش هزینه‌های بستری و در عین حال کاهش بستری است. به عنوان مثال اگر می‌خواهیم “مراقبت در منزل” را راه‌اندازی کنیم، به این دلیل است که پرستار در خانه از بیمار مراقبت کند. بر این اساس اگر بتوانیم حتی یک روز از میانگین مدت زمان بستری بیماران در بیمارستان کم کنیم، گویی ۲۵ درصد تخت به ظرفیت تخت‌های بیمارستانی اضافه کرده‌ایم.
اقدامات وزارت بهداشت برای “درمان از راه دور”

حق‌دوست با بیان اینکه بر این اساس توجه به مکانیسم‌های جایگزین تخت بیمارستانی مانند درمان از راه دور، درمان در منزل، ایجاد مکانیسم‌هایی بین ارائه خدمات سرپایی و بستری و… از جمله طرح‌هایی است که وزارت بهداشت روی آنها کار می‌کند، اظهار کرد: باید توجه کرد که سرعت افزایش نیاز به تخت بیمارستانی به شدت بالا است و حتی اگر همین روند رو به رشد ایجاد تخت‌های جدید را هم طی کنیم، هر سال اوضاع‌مان از این نظر بدتر می‌شود؛ چراکه روند و سرعت افزایش نیاز به تخت‌های بیمارستانی، سریع‌تر از ایجاد تخت‌های جدید است، اما با راهکارهایی مانند درمان از راه دور یا درمان در منزل و… می‌توانیم به این نیازها پاسخ دهیم.
مراقبت‌های درمان در منزل به کجا رسید؟

وی درباره سرانجام برنامه ارائه مراقبت‌های پرستاری و درمان در منزل نیز گفت: در حال حاضر آیین‌نامه‌های برنامه درمان در منزل در معاونت پرستاری وزارت بهداشت نوشته و ابلاغ شده است و مجوز تاسیس شرکت‌هایی برای این کار در سطح کشور داده شده است. همچنین آموزش‌های مربوطه نیز ارائه و این کار عملیاتی شده است، اما بعد از اجرای یک فاز پایلوت برای این طرح و شناسایی ایراداتش، به صورت انبوه انجام خواهد شد.
توسعه تخت‌های بیمارستانی تهران متوازن نیست

معاون برنامه‌ریزی راهبردی و هماهنگی وزارت بهداشت در ادامه صحبت‌هایش به موضوع نوسازی بیمارستان‌های فرسوده بویژه در تهران و با توجه به نیاز به فضاهای درمانی مستحکم و مناسب برای ارائه خدمات در شرایط بحران، گفت: نکته مهمی که در تهران وجود دارد این است که توسعه تخت‌های بیمارستانی در تهران متوازن نیست؛ به طوریکه مناطقی در تهران وجود دارند که حتی یک تخت بیمارستانی هم ندارند و در عین حال مناطقی هم هستند که شاخص تعداد تخت به جمعیت‌شان، بالای ۱۰ برابر متوسط کشوری است.

وی افزود: مشکل دیگری که در تهران داریم حجم زیاد بیمارانی است که برای دریافت خدمات درمانی از شهرستان‌ها به تهران می‌آیند. البته با نگاه ۱۰ منطقه آمایشی در سند آمایش سرزمینی و تقویت زیرساخت‌های تخصصی و فوق تخصصی در این ۱۰ منطقه انتظار داریم که در در سه تا چهار سال آینده بار ورود بیماران از شهرستان‌ها به تهران کاهش یابد.
دو نوع بیمارستان فرسوده در تهران

وی در عین حال به موضوع فرسوده بودن بیمارستان‌های پایتخت اشاره و اظهار کرد: دو مکانیسم درباره فرسوده بودن بافت‌های بیمارستانی دنبال می‌شود؛ اول اینکه ساختمان‌هایی که قابل بازسازی و تقویت هستند و دوم ساختمان‌های درمانی که باید تخریب شده و سپس جایگزین شوند. در حال حاضر محاسبات لازم انجام شده و می‌دانیم در هر منطقه فضاهای بیمارستانی در کدام نوع قرار داشته و چقدر بهبودسازی آنها در اولویت قرار دارد. بنابراین بسته به اینکه چقدر منابع داشته باشیم، به تدریج کار را از ضروری‌ترین مناطق شروع می‌کنیم.
درخواستی از شهرداری

حق‌دوست تاکید کرد: البته در این زمینه شهرداری‌ها می‌توانند در راستای کاهش عوارض و واگذاری زمین‌ها کمک‌هایی را به وزارت بهداشت انجام دهند. اقداماتی از سوی شهرداری تهران در این زمینه انجام شده، اما این اقدامات آنطور که باید مطلوب نیست و به ارتباطات و تعاملات بین‌بخشی بیشتری نیاز داریم. اگرچه باید از شهرداری تهران به دلیل ایجاد خانه‌های سلامت محلی در حوزه بهداشت قدردانی کنیم که اقدامات خوبی انجام دادند اما در قسمت بیمارستانی هنوز تعاملات خوبی عملیاتی نشده است.