توافق فرابرجامی با ایران ممکن نیست
یک رسانه آمریکایی گزارش داده مقامهای دولت « جو بایدن »، رئیسجمهور آمریکا در محافل خصوصی تقریباْ اعتراف کردهاند توافق با ایران بر سر مسائل فراتر از برنامه هستهای این کشور دیگر ممکن نیست.
پایگاه خبری پولیتیکو به نقل از منابع آگاه به گزارشهای غیرعلنی ارائهشده به کنگره درباره مذاکرات برجام نوشته اعضای تیم مذاکرهکننده آمریکا در محافل خصوصی تقریباً به چنین چیزی اعتراف کردهاند.
گروهی از نمایندگان هر دو حزب جمهوریخواه و دموکرات در سنای آمریکا روز چهارشنبه قطعنامه غیرالزامآوری را به تصویب رساندند که از دولت بایدن میخواهد به اختلافهای فراتر از مسائل هستهای شامل فعالیتهای منطقهای و برنامه موشکی ایران نیز رسیدگی کند.
پولیتیکو تصویب این قطعنامه را «نخستین شلیک هشدار» از سوی کنگره به سوی دولت بایدن در خصوص توافق هستهای با ایران تعبیر کرده است. این پایگاه نوشته با آنکه این قطعنامه الزامآور نیست اما حامل پیامی نمادین از سوی قانونگذاران آمریکایی است مبنی بر اینکه هر گونه توافق هستهای جدید با ایران بایستی از توافق حاصلشده در سال ۲۰۱۵ قویتر باشد.
رابرت منندز، رئیس کمیته روابط خارجی مجلس سنای آمریکا درباره تصویب این قطعنامه به پولیتیکو گفت: «[تصویب این قطعنامه]، نشاندهنده احساسات ما در خصوص وضعیتمان در قبال ایران و نگرانی اعضای سنا از مسیری است که ایران در جهت حرکت به سمت سلاح در پیش گرفته.»
کشورهای غربی به رهبری آمریکا و رژیم صهیونیستی در سالهای گذشته ایران را به پیگیری اهداف نظامی در برنامه هسته ای این کشور متهم کردهاند. ایران قویاً این ادعاها را رد کرده است.
ایران تأکید میکند به عنوان یکی از امضاکنندگان پیمان منع گسترش سلاحهای اتمی (انپیتی) و عضوی از آژانس بین المللی انرژی اتمی، حق دستیابی به فناوری هستهای را برای مقاصد صلح آمیز دارد.
علاوه بر این، بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی تاکنون بارها از تاسیسات هستهای ایران بازدید کردهاند اما هرگز مدرکی که نشان دهد برنامه صلح آمیز انرژی هستهای این کشور به سمت مقاصد نظامی انحراف داشته باشد، پیدا نکردهاند.
ایران علاوه بر این در سال ۲۰۱۵ به توافقی با کشورهای موسوم به گروه ۱+۵ برای حل و فصل تنشها بر سر برنامه هستهای خود دست پیدا کرد. علیرغم اذعان آژانس بینالمللی انرژی اتمی به پایبندی ایران به تمامی تعهداتش، دولت آمریکا در اردیبهشتماه سال ۱۳۹۷ به صورت یکجانبه از این توافق خارج شد.
«کوری بروکر»، نماینده دموکرات ایالت نیوجرسی در مجلس سنا درباره دلایل حمایتش از قطعنامه مذکور گفت: «ما خواستار رسیدن به یک توافق طولانیتر و قویتر هستیم. من خواستار بهترین توافق ممکن هستم، توافقی که به امنیت منطقه منجر شود و از دستیابی ایران به سلاح هستهای جلوگیری کند.»
«کریس مورفی»، از سناتورهای حامی برجام که در جلسه روز چهارشنبه به قطعنامه مذکور رأی مخالف داد به پولیتیکو گفت: «ایران تنها چند هفته با دستیابی به مواد هستهای کافی جهت ساخت سلاح هستهای فاصله دارد. سلب کردن امکان رسیدن به توافق هستهای از این دولت فقط کار احمقانهای نیست، بلکه کاملاً خطرناک هم هست. ما نباید این سیاست شکستخورده در قبال ایران را برای چهار سال دیگر تأیید کنیم.»
یک سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در گفتوگو با پایگاه پولیتیکو مدعی شد که بایدن به دنبال بازگشت به برجام است. او گفت: «هیچ چیز در داخل توافق هستهای از عزم ما برای مقابله با حمایت ایران از تروریسم و مقابله با برنامه موشکی این کشور نخواهد کاست.»
مذاکرات رفع تحریمها در وین از چند ماه پیش دچار وقفه شد. دولت آمریکا از زمان آغاز این مذاکرات به جای پیشنهاد دادن ابتکارهای عملی برای پیشرفت گفتوگوها بارها تلاش کرده طرفهای مختلف را به کند کردن روند مذاکرات و ایجاد مانع بر سر راه آن متهم کند.
یکی از دلایل عدم انجام اقدامات لازم از سوی طرفهای آمریکایی در مذاکرات وین مخالفتهای نمایندههای کنگره با سیاستهای دولت بایدن در خصوص برجام بوده است. یکی از انتقادات این گروه از قانونگذاران آمریکایی این است که برجام به همه حوزههای اختلاف آمریکا با ایران از جمله فعالیتهای منطقهای و برنامه موشکی ایران نمیپردازد.