تلاش قانونگذاران آمریکا برای اخلال در فرایند احیای برجام/ آیا اختلافات داخلی بر سیاست خارجی بایدن موثر است؟
با ارائه دو طرح جدید مجلس نمایندگان آمریکا برای اخلال در احیای برجام، شمار این طرح‌ها به 10 رسیده است. از سوی دیگر دو طرح نیز در سنا مورد بررسی است. هم‌زمان اختلافات دولت بایدن با جمهوری‌خواهان و برخی اعضای حزب دموکرات بر سر موضوعات داخلی افزایش یافته است.
«بازتاب»؛ آرش صفار– هم‌زمان با پیشرفت مذاکرات وین، نمایندگان کنگره آمریکا با هدف جلوگیری از بازگشت دولت بایدن به توافق هسته‌ای 2015، دو طرح جدید را معرفی کرده‌اند.
پیش‌تر نیز 8 طرح با هدف افزایش نقش کنگره در تصمیم دولت ایالات‌متحده در خصوص برجام ارائه شده بود.
یکی از دو طرح جدید خواستار قرار گرفتن گروه‌های عراقی حامی ایران در لیست سازمان‌های تروریستی خارجی است و طرح دیگر در پی اعمال تحریم‌های جدید حقوق بشری علیه تهران است.
در نشست بررسی این دو طرح علاوه بر جمعی از نمایندگان عضو حزب جمهوری‌خواه آمریکا، «برایان هوک»، مسئول پرونده ایران در دوره ترامپ نیز حضو داشته است.
فصل مشترک 10 طرحی که با هدف لحاظ شدن نگرانی‌ها و مواضع کنگره در خصوص روابط واشنگتن با ایران ارائه شده، افزایش فشار بر ایران، عدم بازگشت به توافق هسته‌ای و گسترش محدودیت‌ها زمانی برجام در صورت احیا توافق است.
همچنین بر اساس برخی از طرح‌ها، تصمیم دولت برای احیای برجام باید به تأیید سنا یا مجلس نمایندگان برسد.
از سوی دیگر، سنای ایالات‌متحده نیز در حال بررسی دست‌کم دو طرح در خصوص توافق هسته‌ای ایران و قدرت‌های بزرگ است.
بر اساس طرح سناتور «جو کاتن»، دولت بایدن تنها در صورت توافق جدید قادر به لغو یا کاهش تحریم‌ها علیه ایران است؛ این توافق جدید باید شامل تمامی موضوعات مورد اختلاف دو کشور از جمله برنامه هسته‌ای، برنامه موشکی و سیاست منطقه‌ای ایران باشد.
پایگاه خبری «واشنگتن فری بیکن» اعلام کرده است که علیرغم اختلاف در میان سناتورهای جمهوری‌خواه، احتمالا آن‌ها در مخالفت با دموکرات‌ها، به شکل گسترده‌ای از این طرح حمایت خواهند کرد.
این پایگاه نزدیک به جمهوری‌خواهان به انتقاد از حمایت سناتورهای دموکرات از «تلاش‌های دولت برای اعطای میلیاردها دلار» به ایران پرداخته است.
سناتورهای جمهوری‌خواه مذاکرات وین را ادامه دیپلماسی «فاجعه‌بار اوباما» می‌دانند و معتقدند این مذاکرات پیام ضعف را به ایران، روسیه و حماس منتقل می‌کند.
به نظر می‌رسد طرح‌های ارائه شده در مجلس نمایندگان و سنای آمریکا را باید در بستر گسترده‌تری از اختلاف نظر قانونگذاران آمریکا و دولت این کشور دید.
طرح‌های اقتصادی دولت بایدن برای حمایت‌های اقتصادی با هدف کاهش آثار مخرب کرونا، از جمله موضوعات داخلی مورد اختلاف محسوب می‌شود.
دولت بایدن در نخستین بودجه پیشنهادی خواستار 6 تریلیون دلار شده است که 1/8 تریلیون دلار کسری را در پی خواهد داشت؛ این مسئله به شدت مورد انتقاد حزب جمهوری‌خواه و برخی از اعضای حزب دموکرات است.
برخی بر این باورند که با توجه به این اختلافات در موضوعات داخلی و نیاز دولت به همراهی قانونگذران، ممکن است بایدن برخی از دغدغه‌های آن‌ها در خصوص موضوعات سیاست خارجی، از جمله مسئله برجام را مورد توجه قرار دهد.
بر اساس این دیدگاه، دولت بایدن ممکن است امتیازاتی را در موضوعات خارجی به اعضای سنا و مجلس نمایندگان بدهد تا در مقابل از همراهی بیش‌تر آن‌ها در موضوعات داخلی بهره‌مند شود.
طرح‌های ارائه شده توسط قانونگذاران آمریکایی از یک سو و تمدید یک ماهه توافق ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از سوی دیگر، فشار بر مذاکره‌کنندگان در وین را افزایش داده است.
میخائیل اولیانف در جریان دور پنجم مذاکرات وین که در حال انجام است، اعلام کرد که فعلا برنامه‌ای برای برگزاری دور ششم وجود ندارد و مذاکره‌کنندگان ضرورت حصول به نتیجه در همین دور از مذاکرات را درک کرده‌اند.
این در شرایطی است که بر اساس اظهارات مذاکره‌کنندگان ارشد ایرانی و آمریکایی هنوز موضوعات مهمی برای مذاکره باقی مانده است.
باید منتظر بود و دید که در نهایت برونداد کشمکش‌ها در وین، واشنگتن و تهران چه خواهد بود.
