تغییرات جدید جشنواره فیلم فجر
فراخوان چهل و سومین دوره جشنواره فیلم فجر در حالی منتشر شده است که در بخش‌های جوایز، جایزه ویژه تماشاگران، بخش‌های مستند و کوتاه تغییرات مهمی داشته است.
جشنواره چهل و سوم فیلم فجر که قرار است با دبیری محمد خزاعی برگزار شود، تغییراتی در فراخوان داشته است که آن‌ها را مرور می‌کنیم:
اضافه شدن نشان «شهید جمهور» به جشنواره فجر
در فراخوان اعلام شده است که «نشان ویژه شهید جمهور برای بهترین فیلم با نگاه به دستاوردهای انقلاب اسلامی و پیشرفت‌های کشور» به جمع جوایز اضافه شده است.
این جایزه پس از شهادت آیت‌الله سیدابراهیم رئیسی و همراهان ایشان به جشنواره اضافه شده است.
بازگشت مهمترین سیمرغ جشنواره؛ بهترین فیلم از نگاه تماشاگران
پس از گمانه‌زنی‌های بسیار، فراخوان دوره چهل و سوم جشنواره رسما اعلام کرده است که سیمرغ بلورین بهترین فیلم از نگاه تماشاگران پس از سه سال مجددا به جشنواره فجر باز می‌گردد.
حذف این سیمرغ انتقادات زیادی را به دنبال داشت اما اعلام شده بود که تا زمان حل مشکلات مربوط به رای‌گیری و اطمینان از عادلانه و غیرقابل خدشه‌بودن روند آن، این سیمرغ به جشنواره اضافه نمی‌شود. حالا باید دید که روند رای‌گیری بهترین فیلم از نگاه تماشاگران چگونه خواهد بود.
تغییر مهم در بخش مستند
در ادوار قبل، فیلم‌های بخش مسابقه مستند بلند از میان فیلم‌های راه‌یافته به بخش مسابقه جشنواره سینماحقیقت انتخاب می‌شدند اما در این دوره اعلام شده است که این شرط برداشته شده و آثاری که توسط هیات انتخاب جشنواره سینماحقیقت معرفی شوند نیز می‌توانند در جشنواره فیلم فجر حضور داشته باشند.
در فراخوان آمده است که مستندهای متقاضی باید «معرفی شده توسط هیئت انتخاب هیجدهمین جشنواره بین المللی فیلم مستند ایران (سینما حقیقت) باشند. اما تقاضای حضور فیلم‌های مستند بلند سینمایی (حداقل ۷۵ دقیقه باشد) منوط به راهیابی این آثار به بخش مسابقه جشنواره سینما حقیقت نیست».
در واقع ممکن است فیلم‌هایی علی‌رغم درخواست برای حضور در جشنواره سینماحقیقت نتوانسته باشند به هر دلیلی در بخش مسابقه این جشنواره حضور داشته باشند، اما از سوی هیات انتخاب آن، به جشنواره فجر معرفی شوند.
تغییر مهم در بخش فیلم کوتاه داستانی
مانند بخش مستند، شرط پذیرفته شدن در بخش مسابقه جشنواره فیلم‌های کوتاه تهران برای حضور در بخش فیلم کوتاه جشنواره فجر برداشته شده است.
در فراخوان جشنواره فجر ۴۳ آمده است که فیلم‌های متقاضی باید «معرفی شده توسط هیئت انتخاب چهل و یکمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کوتاه تهران باشند. اما تقاضای حضور فیلم‌های کوتاه داستانی منوط به راهیابی این آثار در بخش مسابقه جشنواره فیلم کوتاه تهران نیست.
ابهام در وضعیت نمایش خصوصی فیلم‌ها
اگرچه یکی از مهمترین قوانین جشنواره فیلم فجر، عدم نمایش آثار در جشنواره‌ها، رویدادها یا اکران سینما بوده و در این قانون در تمام ادوار ثابت بوده است، اما در مقررات اجرایی بخش ملی جشنواره چهل و سوم، تبصره دیگری نیز گنجانده شده است که هرگونه نمایش عمومی و خصوصی را هم ممنوع اعلام کرده است.
«پس از ثبت نام تهیه‌کننده متعهد می‌شود که نمایش فیلم در تهران و شهرستان‌ها مطابق جدول نمایش، مورد قبول ایشان خواهد بود و اعتراضی نسبت به جداول نمایش نخواهد داشت و از هر گونه نمایش فیلم به صورت خصوصی و فوق‌العاده در طول مدت برگزاری جشنواره (۱۲ تا ۲۲ بهمن) در تهران و شهرستان‌ها و به هر عنوان و شرایطی خودداری خواهد نمود.»
این در حالی است که تعداد زیادی از تهیه‌کنندگان و سازمان‌ها در ایام جشنواره، اثرشان را برخی منتقدان و اصحاب رسانه نمایش می‌دادند. مشخص نیست که این تبصره، دست ستاد جشنواره را برای جلوگیری از چنین مواردی نیز باز می‌گذارد یا نه.
نسخه راف‌کات رسما پذیرفته می‌شود
یکی از انتقادات به جشنواره فجر که در هر دوره تکرار می‌شود، بازبینی نسخه ناقص فیلم‌ها از نظر فیلمبرداری یا مراحل فنی است. این انتقادها در دوره قبل جشنواره فجر تا جایی پیش رفت که بازبینی نسخه ناقص فیلمبرداری شده بعضی آثار مانند «بی‌بدن»، کل این رویداد را تحت شعاع قرار داد.
حالا ستاد برگزاری جشنواره فجر در فراخوان دوره چهل و سوم خیال خود و سینماگران را راحت کرده و رسما اعلام کرده است که نسخه راف‌کات که فیلمبرداری آن به اتمام رسیده باشد برای بازبینی قابل قبول است و فیلم‌ها می‌توانند بدون در نظر گرفتن تکمیل فرآیندهای فنی پس‌تولید، از قبیل موسیقی، صداگذاری، جلوه‌های ویژه رایانه‌ای، اصلاح رنگ و …، نسخه کامل فیلم را به دبیرخانه ارائه دهند.
با این شرایط صورت‌مساله یکی از مهمترین انتقادات دهه‌های اخیر به جشنواره فجر درباره اینکه نباید فیلم‌ها را بدون پایان کامل مراحل فنی آن‌ها بازبینی کند، به طور کلی حذف شده است. در عین حال، تکلیف یکی از مهمترین حواشی ادوار مختلف جشنواره نیز روشن شده است که فیلم‌ها نمی‌توانند تا روزهای منتهی به نمایش خود در جشنواره فیلمبرداری را ادامه دهند و جدول این رویداد و رای‌گیری بهترین فیلم از نگاه تماشاگران را دچار مشکل کنند.
تاریخ اعلام فراخوان
فراخوان جشنواره معمولا مهرماه منتشر می‌شد اما فراخوان دوره چهل و سوم ۸ ماه زودتر از برگزاری جشنواره فیلم فجر و در خردادماه منتشر شده است.
