ترس بازار سنتی از بازار آنلاین
این روزها مفهوم شبکه کسب‌وکار برای بسیاری از فعالان اقتصادی در ایران گنگ است. وقتی به شرکت‌های نوپای موفق فکر می‌کنید، متوجه می‌شوید، شرکت‌هایی مانند Airbnb، Uber و LinkedIn که درحال حاضر همگی جزو اولین شرکت‌های ثروتمند دنیا هستند، همگی از یک الگوی خاص تبعیت میکنند؛ الگویی مبتنی بر شبکه‌ای هوشمند که دو گروه از فعالان بازار را به هم متصل کرده است.
گزینه‌هایی هستند که به ذهن‌تان می‌رسند. این شرکت‌ها، با میلیون‌ها کاربر فعال و حضور کاملا سازگار طی این چند سال، نمونه‌هایی عالی برای تاثیر شبکه موفق کسب‌وکار هستند.
علاوه بر این نام‌های جهانی، شرکت‌های بسیاری در ایران وجود دارند که به نسبت تعداد مخاطب هدف خود موفق محسوب می‌شوند.
موفقیت این شرکت‌ها مرهون تقسیم‌بندی بازار و تمرکز بر ایجاد تاثیری قدرتمند از شبکه است. شرکت‌های نوپای فناوری، متکی بر کشف بازار جاویژه (niche market) و بزرگ شدن با بیشترین سرعت ممکن هستند.
تقریبا همه شرکت‌های نوپای موفق، کار خود را با بازار ویژه شروع کردند، مانند Facebook که قبل از اینکه به یک شبکه اجتماعی کلی تبدیل شود، یک شبکه اجتماعی در دانشگاه هاروارد بود.
نرم‌افزار، امکان رشد سریع شرکت‌های نوپا را فراهم می‌کند، چرا که هزینه نهایی اضافه کردن یک مشتری جدید برابر با صفر است. شرکت‌های نوپا فقط وقتی ارزشمند می‌شوند که مشتریان بسیاری را جذب کنند.
به گزارش اعتماد،واژه «شبکه» هنوز در ایران تعبیر درستی ندارد. غالبا، مردم این واژه را مترادف با شبکه اجتماعی می‌دانند، در حالی که عملاً این طور نیست. در عین حال، تاثیر شبکه مفهوم پیچیده‌تری است که اهمیت آن به خیل بسیار شرکت‌های نوپایی است که تلاش میکنند تا پایگاه کاربری بزرگی بسازند.
شبکه به این معنی است که هر کاربر یک کالای خاص، در افزایش ارزش آن کالا برای همه کاربران دیگر مشارکت می‌کند. نمونه‌ای کلاسیک از کالا که برای بیان تأثیر شبکه به کار می‌رود، تلفن است.
اگر شما نتوانید از تلفن برای صحبت کردن با خانواده و دوستان‌تان استفاده کنید، چه ارزشی خواهد داشت؟ هیچ ارزشی. شرکت‌های فناوری جدید از نوآوری‌های فنی برای گسترش شبکه‌های خود استفاده میکنند.
شبکه، موتوری موثر برای رشد است. حتی برخی شرکت‌ها به افراد پول می‌دهند که مشتری شبکه آنها شوند تا شبکه آنها بزرگ‌تر شود.
تأثیر شبکه بسیار قوی‌تر خواهد شد اگر که شبکه‌ها برای تولید نسخه‌های چندجانبه به یکدیگر متصل شوند. اغلب شرکت‌های فناوری جدید، پلت‌فرم‌هایی هستند که به گروه‌های مختلفی از افراد متصلند و به آنها اجازه می‌دهند که در مبادلات سودمند دوطرفه مشارکت کنند.
شرکت چینی Tencent، خدمات پیغام‌رسانی دستگاه‌های همراه خود، WeChat را راه‌اندازی کرد که شامل یک پلت‌فرم رسانه اجتماعی، خدمات پرداخت، سفارش تاکسی و غیره برای ۷۰۰ میلیون مشتری است.
فیسبوک در سال ۲۰۱۳، اینستاگرام را به قیمت یک میلیارد دلار امریکا خریداری کرد که مترادف است با ۳۰ دلار به ازای هر کاربر.
فیسبوک در سال ۲۰۱۴، واتس‌آپ را به قیمت ۲۲ میلیارد دلار امریکا یا ۴۹ دلار به ازای هر یک از ۴۵ میلیون کاربر واتس‌اپ، خریداری کرد. مایکروسافت در سال جاری، ۲۶ میلیارد دلار امریکا برای خرید LinkedIn هزینه کرد، به عبارتی ۶۰٫۵ دلار برای هر یک از ۴۳۳ میلیون کاربر این شبکه.
تنها شرکت‌های حوزه فناوری نیستند که اهمیت شبکه داده‌ها را درک میکنند، برای مثال شرکت کوکاکولا برای ردیابی بطری‌های کوکا در ایالات متحده از میکروچیپ‌ها استفاده می‌کند.
اکنون، شرکت‌های قدیمی‌تر، دوران جالب و دشواری را برای رقابت با شرکت‌های دیجیتال در ایران دارند. شرکت‌های قدیمی باید سرمایه‌گذاری قابل‌توجهی هم در دنیای فیزیکی و هم در دنیای مجازی انجام دهند تا بازارشان رونق یابد.
شرکت‌هایی که روابطی قوی با مشتریان خود ایجاد میکنند، این شانس را دارند که صرف نظر از قیمت، مشتری خود را داشته باشند.
هر چه قدر که روابط به یکدیگر متصل‌تر باشند و شرکت‌های مسوول کنترل شبکه را بیشتر در اختیار داشته باشند، شرکت‌های یاغی سخت‌تر می‌توانند جای پای خود را در بازار محکم کنند.
این واقعیت می‌تواند باعث شود که شرکت‌های بزرگ در پی جذب شرکت‌های نوپای کوچکی برآیند که تسلط خوبی بر تاثیر شبکه داشتند.
در امریکا، حدود ۹۰ درصد از شرکت‌های نوپای موفق امروزی با خریداری شدن توسط شرکت‌های بزرگ از بازار خارج شده و جزیی از شرکت‌های بزرگ‌تر می‌شوند.
شرکت‌های بزرگ از واگذاری بخش تحقیق و توسعه خود به شرکت‌های نوپا سود می‌برند. آنها می‌توانند بدون درگیر شدن در بوروکراسی شرکت‌های بزرگ خود، امور مختلف زیادی را انجام دهند. شرکت‌های نوپا هم با فروش شرکت خود به شرکت‌های بزرگ که برای آنها ثبات، اعتبار و پیش‌بینی‌پذیری به همراه می‌آورد، سود می‌برند.
شرکت‌های قدیمی نیاز دارند که برای سریع و چابک ماندن کارهای بسیاری انجام دهند، برای مثال شرکت Pfizer، بخش تحقیق و توسعه را با هزار کارمند در محلی نزدیک MIT در کمبریج افتتاح کرد تا از تاثیر شبکه شرکت‌های نوپای کوچک استفاده کند.
آنچه یک کسب‌وکار مبتنی بر شبکه را برای یک شرکت نوپا بسیار کارا می‌کند این است که آنها در ابتدای کار اغلب جذابیتی برای شرکت‌های بزرگ و قدیمی ندارند. تاثیرات شبکه برای توسعه نیاز به زمان دارد، بنابراین حداقل در ابتدای کار با معیارهای متعارف عملکرد خوبی ندارند.
اما به مرور، این شرکت‌ها می‌توانند بسیار موثر و موفق شوند و شرکت‌های قدیمی درصدد جذب و خرید آنها برآیند. این درست نقطه اتکایی برای کسب‌وکارهایی است که قابلیت اتصال به شبکه‌ای از مشتریان، کاربران، فروشندگان، فعالان اقتصادی و… را دارند.
