تخریب پوشش گیاهی از علل اصلی وقوع سیلاب
طی یک ماه اخیر بارش‌های بهاری در برخی از مناطق کشور از جمله آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، اردبیل، اصفهان، البرز، تهران، گیلان و… سبب وقوع سیلاب و آسیب‌های جانی و مالی شد. بر اساس اعلام سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری بیش از ۴۰ درصد کل شهرهای کشور در معرض خطر سیل هستند. یک استاد علوم زمین دانشگاه شهید بهشتی نیز تخریب پوشش گیاهی را از علت‌های اصلی جاری شدن سیلاب در مناطق مختلف کشور می‌داند.
دکتر محمد یزدی در گفت وگو با ایسنا، با اشاره به اینکه سیل زمانی جاری می‌شود که حجم زیادی از بارندگی در مدت زمان کوتاهی اتفاق بیفتد، اظهار کرد: منظور از حجم زیاد، عدد ثابتی نیست که مثلا بگوییم ۲۰ میلیمتر بارندگی در طول یک روز سبب جاری شدن سیل می‌شود. وقوع سیل و سیلاب به عوامل مختلف دیگری نیز بستگی دارد.
وی بیان اینکه شیب زمین به طور مستقیم با جاری شدن سیل در ارتباط است، تصریح کرد: هر چه شیب زمین بیشتر باشد، آب بیشتر جاری و سرازیر می‌شود. برای مثال در شهر تهران خیابان ولیعصر دارای شیب زیادی است که هنگام باران سیلاب از آن روان می‌شود.
این استاد علوم زمین دانشگاه شهید بهشتی با بیان اینکه نوع پوشش زمین نیز در جاری شدن سیلاب اثرگذار است، گفت: در نقاطی که پوشیده از گیاه، جنگل و فضای سبزهستند به ندرت سیل جاری می‌شود چرا که درختان سرعت برخورد قطرات آب با زمین را می‌گیرند. خاک رس نیز نفوذناپذیر است به این معنی که آب از آن به داخل زمین نفوذ نمی‌کند. برای مثال در روستاهای شمال کشور سقف خانه‌ها را با خاک رس می‌پوشانند تا هنگام بارندگی مانند ایزوگام عمل کند و آب به درون خانه راه پیدا نکند.
یزدی با تاکید بر اینکه تخریب پوشش گیاهی از عوامل اصلی جاری شدن سیلاب در مناطق مختلف کشور ما است، گفت: چنانچه زمین از جنس شن وماسه باشد نفوذپذیری زیادی خواهد داشت و مانع سیلاب می‌شود.
وی با بیان اینکه یکی از مشکلات اساسی ما در کشور کمبود پوشش گیاهی است، تصریح کرد: اکثر مناطق کشور ما بیابانی و پوشیده از خاک است. این وضعیت سبب می‌شود که با کمترین میزان بارندگی، آب به سرعت به سطح زمین برسد و سیلاب راه بیفتد البته یکی از عوامل خیزش گرد و غبار در کشور نیز همین موضوع است.
این استاد علوم زمین دانشگاه شهید بهشتی در پایان با تاکید بر اینکه اجرای عملیات آبخیزداری به کاهش سیلاب در کشور کمک می‌کند، گفت: نفوذپذیری خاک‌های کشور ما کم است و به جای اینکه آب به زمین نفوذ پیدا کند روی آن جاری می‌شود، همچنین سیلی که با گل‌آلودگی همراه باشد چگالی آب را افزایش می‌دهد و دراین صورت قدرت تخریب و فرسایش سیل بیشتر می‌شود.
بیش از ۴۰ درصد کل شهرهای کشور در معرض خطر سیل
به گزارش ایسنا بر اساس اعلام سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری حدود ۵۵/۵ درصد مساحت کشور معادل ۹۱ میلیون هکتار از عرصه حوزه‌های آبخیز کشور سیل‌خیز است. این عرصه‌ها در تولید هرزآب‌های سطحی که سریعا از دسترس خارج می‌شوند نقش دارند و در تشدید فرسایش و ایجاد سیلاب‌های مخـرب مؤثرهستند همچنین در حال حاضر حدود ۲۵۵ شهر معادل ۴۱/۵ درصد کل شهرهای کشور، ۸۶۵۰ پارچه‌آبادی معادل ۱۲/۷ درصد آبادی‌های کشور و حدود یک میلیون هکتار از اراضی زراعی شامل باغات، اراضی آبی و دیم واقع در دشت‌ها و حاشیه رودخانه‌ها، ۲۰ هزار رشته قنات و بخش قابل زیادی از جاده‌ها و راه‌های ارتباطی در معرض خطر سیل قرار دارد.
