تحریم نفتی ایران به این ۵ دلیل با مقاومت کشور‌های واردکننده نفت روبرو می‌شود
لاورنس جی کورب در نشنال اینترست نوشت: تعجب آور نیست که خروج آمریکا از برجام توسط دولت ترامپ با واکنش منفی ۵ عضو دیگر برجام و سایر کشور‌های بهره‌مند از این توافق روبرو شود. اما با بازگشت تحریم‌های آمریکا علیه ایران این اختلافات بیشتر افزایش پیدا کرد.
به گزارش بازتاب، نشنال اینترست ادامه داد: دور اول تحریم‌ها در ۷ آگوست اجرایی شد که ممنوعیت خرید دلار‌های آمریکا توسط ایران، منع تجارت طلا، فلزات و خودروسازی را شامل می‌شود. اما دور دوم، در ۴ نوامبر مصادف با سی و نهمین سالگرد تسخیر سفارت آمریکا در تهران، تحریم‌های شدیدتری علیه ایران اعمال خواهد شد. این تحریم‌ها بیشتر حوزه صادرات نفت ایران را پوشش می‌دهد؛ بنابراین بازگشت تحریم‌های مرحله دوم به ۵ دلیل با واکنش منفی کشور‌های واردکننده روبرو خواهد شد:
نخست، برجام یکی از بهترین توافقات چندجانبه در حوزه کنترل تسلیحات است که تحت بازرسی و نظارت شدید آژانس بین المللی انرژی اتمی بوده است. آژانس بین المللی انرژی اتمی مسئول نظارت و بازرسی بر توافق هسته‌ای، ۱۱ بار در گزارش خود بر پای بندی ایران به روح برجام و صلح آمیز بودن برنامه هسته‌ای تاکید کرده است. از زمان امضای توافق هسته‌ای در سال ۲۰۱۵ م. ایران با اصلاح آب سنگین، دیگر نمی‌توانست پلوتونیوم مناسب برای ساخت بمب را تولید کنند. همچنین آن‌ها در کنار کاهش ذخیره اورانیوم غنی شده به میزان ۹۸ درصد، تعداد سانترفیوز‌های نصب شده برای غنی سازی اورانیوم را به میزان ۱۳۰۰۰ کاهش دادند.
دوم، از زمان امضای برجام، ایران صادرات روزانه نفت خود از یک میلیون به سه میلیون بشکه افزایش داده است. این افزایش صادرات نفت ایران به طور قابل توجهی به حفظ قیمت جهانی نفت کمک کرده است در حالی که درسال ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲ در دوران تحریم‌ها، هر بشکه بیش از ۱۰۰ دلار می‌رسید. بازگشت تحریم‌های جدید آمریکا نه تنها قیمت نفت را افزایش خواهد داد بلکه می‌تواند رکود جهانی مشابه آنچه که یک دهه پیش رخ داد منجر شود.
سوم، برجام زمینه پیروزی مجدد دولت نسبتا میانه رو حسن روحانی را در انتخابات فراهم کرد، زیرا که این توافق اجازه می‌داد که اقتصاد ایران به رشد بیشتری نسبت به زمان تحریم‌ها دست پیدا کند. در حالی که انتظارات رشد اقتصاد ایران قبل از خروج ترامپ از برجام ۴.۳ درصد بود، اما الان تنها می‌توان انتظار داشت که تنها ۱.۸ درصد رشد داشته باشد.
چهارم، برجام توانست از مسابقه تسلیحات هسته‌ای یا حتی جنگی در خاورمیانه جلوگیری کند. اگر ایران به مسیر توسعه سلاح هسته‌ای می‌رفت، بدون شک کشور‌هایی مانند عربستان سعودی و امارات خواهان توسعه برنامه برای ساخت سلاح هسته‌ای بودند و علاوه بر این احتمال وجود داشت که اسرائیل حمله پیشگیرانه‌ای علیه ایران برای جلوگیری از توسعه برنامه هسته‌ای ایران راه اندازی کند.
پنجم، به نظر می‌رسد خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم‌ها مبتنی بر استراتژی مشخص یا اهداف واقع بینانه نیست. برخی در دولت همانند مایک پمپئو وزیر امور خارجه امیدوار هستند که تحمیل تحریم‌ها بتواند ایران را مجبور کند که به میز مذاکره بازگردد و به تمام فعالیت‌های غنی سازی و توسعه موشک‌های بالستیک با قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای پایان دهد و زمینه بازگشت زندانیان آمریکا، خروج ایران از سوریه و خاتمه بخشی به حمایت آن‌ها از حزب الله، حماس و حوثی‌ها را فراهم کند.
این واکنش منفی از سوی متحدان، رقبای استراتژیک و شرکای بالقوه آمریکا مطرح شده است. هر ۵ کشور امضا کننده توافق هسته‌ای تاکید کرده اند که آن‌ها صادرات نفت و گاز ایران را تضمین خواهند کرد. چین که روزانه ۶۵۰ هزار بشکه نفت از ایران وارد می‌کند تاکید کرد که واردات خود را کاهش نخواهد داد. ترکیه تصریح کرد که آن‌ها به قرارداد‌های خرید ۹.۵ میلیارد متر مکعب گاز ایران در طی دهه آینده احترام خواهد گذاشت. هند که حدود ۱۸ درصد از نفت خود را از ایران وارد می‌کند و پس از چین، بزرگترین وارد کننده نفت ایران است تاکید کرد تنها به تحریم‌های سازمان ملل پای بند خواهد بود.
در حالی که واکنش منفی قابل فهم است. شانس کمی برای تغییر ذهن ترامپ وجود دارد. این تحریم‌ها به وضوح به اقتصاد ایران آسیب خواهد رساند و به احتمال زیاد به وضعیتی خواهد انجامید که برای جهان و آمریکا خوب نخواهد بود. تحریم‌های ترامپ تنها بیشتر روابط آمریکا با متحدان اروپایی خود – انگلیس، فرانسه و آلمان – را تنش امیز می‌کند که در حال حاضر تحت تاثیر رفتار‌های نامنظم ترامپ در نشست سازمان پیمان آتلانتیک شمالی اخیر، اجلاس جی هفت، خروج آمریکا از توافق آب و هوایی پاریس و تهدید ترامپ به تعرفه‌های فولاد تنش آمیز است.
بازگشت تحریم‌های آمریکا تنها رقبای این کشور را تقویت خواهد کرد. روسیه که اقتصاد آن به شدت وابسته به صادرات نفت است از قیمت بالای نفت سود خواهد برد. چین که به سیستم بانکی آمریکا وابسته نیست نفوذ خود در ایران را افزایش خواهد داد. علاوه بر این، خروج آمریکا دستیابی به هدف ایجاد یک همکاری دفاعی قدرتمند با هند را – که به واردات بیشتر نفت ایران وابسته است و همچنین ۵۰۰ میلیون دلار برای توسعه بندر چابهار به عنوان قطب ترانزیت افغانستان سرمایه گذاری کرده – دشوارتر می‌سازد. همچنین این مسئله می‌تواند دستیابی آمریکا به خلع سلاح کامل کره شمالی را دشوار سازد. در این راستا وزیر امورخارجه کره شمالی در روز بازگشت تحریم‌های آمریکا به ایران آمد و بر عدم پای بندی آمریکا به تعهداتش تاکید کرد.
همانطور که آمریکا به افزایش تحریم‌های علیه ایران در ۹۰ روز آینده می‌اندیشد، این مسئله نباید تنها واکنش منفی کشور‌های دیگر منعکس شود بلکه جک لو وزیر سابق خزانه داری آمریکا به او هشدار داد که استفاده بیش از حد تحریم‌ها می‌تواند توانایی آمریکا را در استفاده موثر از تحریم‌ها در هدایت تعاملات مالی جهان و تجارت سایر کشور‌ها با آمریکا را کاهش دهد.
