تجارت عربستان به تدریج از سایه قتل جمال خاشقچی فاصله می گیرد

ماه ها پیش، در سال 2018، رهبران سرشناس حوزه کسب و کار از حضور در یک کنفرانس بزرگ حمایت شده از سوی دولت سعودی ها در ریاض سر باز زدند و در خصوص ارتباط شرکت های خود با عربستان سعودی سکوت کردند. اکنون شش ماه پس از مرگ روزنامه نگار منتقد دولت عربستان سعودی؛ جمال خاشقچی، شرایط رو به تغییر است.

شرکت AMC،غول صنعت فیلم می گوید که برنامه های بلندپروازانه ای برای ده ها سینما در عربستان دارد، صدها سرمایه گذار نیز طی هفته گذشته حدود 100 میلیارد دلار برای سفارش نخستین تبادل بین المللی یک شرکت نفتی عربستان سعودی هزینه کردند، شرکت گوگل نیز در حال کار روی یک مرکز داده بزرگ است.

بسیاری از شرکت ها ادعا می کنند که این اقدامات به ایجاد جامعه ای متفاوت در یک کشور محافظه کار کمک می کند. نمایش فیلم “پلنگ سیاه” در یک سالن کنسرت بازسازی شده در اوایل سال 2018 به ممنوعیت 35 ساله سینما در عربستان سعودی پایان داد.اما محاسبه علت اصلی این همکاری ها ساده است؛ پول زیادی در کار با پادشاهی سعودی ها وجود دارد. برای مثال شرکت آرامکو که از سودآور ترین شرکت در جهان است، چند هفته پیش اعلام کرد که طی سال گذشته 111.1 میلیارد دلار درآمد خالص خلق کرده است. این رقم بسیار بیشتر از اپل، رویال داچ شل و اکسون موبایل بود.

به گزارش انتخاب،جی. رابینسون وست، مدیر عامل مرکز BCG Impact Energy، در واشنگتن،در این خصوص می گوید: “این چیزی شخصی نیست.این فقط روش کسب و کار است که نشان می دهد چرا سرمایه گذاران و بانک ها به فروش اوراق قرضه می پردازند.”

مرگ جمال خاشقچی را می توان محور اصلی مشکلات پیش آمده برای تجارت عربستان طی سال 2018 دانست. این روزنامه نگار واشنگتن پست که با دولت عربستان مشکلاتی دیرینه داشت در کنسولگری ترکیه به قتل رسید و همین مرگ بحث برانگیز باعث شد رهبران کسب و کار از حضور در یک کنفرانس پرهزینه که توسط دولت ریاض طراحی شده بود خارج شده و از آن زمان به طور گسترده ای در مورد ارتباط شرکت هایشان با سعودی ها سکوت کرده اند.

اما کسب و کارهای جهانی و حاکم واقعی عربستان سعودی؛ شاهزاده محمد بن سلمان، نیاز متقابل به یکدیگر را تشخیص می دهند.ثروت عربستان سعودی با قیمت نفت افزایش می یابد و در نتیجه به طور فزاینده، سرمایه گذاری های جدید و کسب و کارهای نوین برای حمایت از جمعیت رو به رشد خود ( با جمعیت33 میلیون نفر، که اکثر شرکت های آنها قدمتی کمتر از 30 سال دارند) به همکاری با عربستان تمرکز می کنند و در نتیجه از یک بیکاری تقریبا 13 درصدی پیشگیری می کنند.

شاهزاده عربستان در سال 2016 برای جذب سرمایه های خارجی، مبارزات تبلیغاتی بزرگی را ترتیب داد، اما نتایج ناچیز بود. به گفته موسسه سرمایه گذاری بین المللی( یک سازمان تحقیقاتی در واشنگتن)، سرمایه گذاری مستقیم خارجی عربستان در این سال فقط 1.4 میلیارد دلار بود.

بخشی از این عدم تمایل به سرمایه گذاری به دلیل نگرانی در مورد این بود که پادشاهی عربستان با مشکلات داخلی متعدد رو به رو بود .در اواخر سال 2017 صدها تن از بازرگانان و شاهزادگان عربستان، عمدتا تحت بازداشت خانگی، در هتل ریتز کارلتون در ریاض دستگیر شدند و اغلب آنان نیز با تهام فساد رو به رو بودند.

افزون بر این در ماه مه همان سال حدود 12 زن فعال برای مبارزه در جهت حقوق گسترده تر، از جمله رانندگی بازداشت شدند. برخی از آنها با اتهام ” صدمه زدن به منافع سعودی” بازداشت شدند و و جلسات دادگاه های آنها چندین بار، از جمله این هفته به تأخیر افتاده است.

اما وعده عربستان سعودی که قیمت نفت را برای سومین بار در سال جاری به حدود 71 دلار در هر بشکه برای نفت خام برنت افزایش داد، برای بسیاری از شرکت های بزرگ اغواگر است. گوگل، جی پی مورگان و غول تکنولوژی ژاپن سافت بانک از جمله شرکت هایی هستند که عربستان سعودی را به عنوان یک شریک قدرتمند حفظ کرده اند.

آدام آرون، مدیر اجرایی AMC در مصاحبه ای گفت: “ما مدت های طولانی و به سختی فکر کردیم و نتیجه گرفتیم که بهترین شیوه عمل این بود که با عربستان پیش برویم”. درواقع این سخنان آرون توضیحی است برای این که چرا این شرکت تصمیم دارد حداقل 40 سینمای جدید طی پنج سال آتی در عربستان افتتاح کند. وی گفت: “این کاری درست برای مردم عربستان سعودی است. آنها برای چندین دهه از رفتن به فیلم ها محروم شده اند.”

بیش از یک سال است که گوگل در حال کار روی مرکز داده های خود در عربستان سعودی، به عنوان نخستین کشور در خاورمیانه است که چنین مرکز مهمی برای خدمات رایانش ابری دارد. به نظر می رسد مسائل مرتبط با قتل جمال خاشقچی، برنامه های گوگل را مختل نکرده است. گوگل اعلام کرده است که در اوایل سال 2018، قراردادی برای همکاری با سرویس ابری عربستان و توسعه این سرویس در خاورمیانه امضا کرده است.

افزون بر این ها، اگرچه جیمز دیمون، مدیر اجرایی جی پی مورگان، از حضور در کنفرانس ریاض سر باز زد اما از دو هفته پیش به همکاری با عربستان تمایل نشان می دهد. در ماه اکتبر در کنفرانسی ریاض لغو شد اما دو هفته پیش به سرمایه گذاران نیویورک رسید.

شرکت سرمایه گذاری بلک استون نیز همچنان در حال برنامه ریزی برای خرج کردن از صندوق زیربنایی 40 میلیارد دلاری خود است که 20 میلیارد دلار آن از خزانه های عربستان سعودی تامین می شود.چشم انداز سرمایه گذاری های تکنولوژیک عربستان سعودی نزدیک به 100 میلیارد دلار است. آرامکو یکی از فعال ترین شرکت ها در حوزه سرمایه گذاری است.

بسیاری از شرکت ها نشانه هایی از دولت ترامپ را نیز جدی گرفته اند که بارها تأکید کرده است که شاهزاده عربستان یکی از متحدان مهم در پیشنهاد صلح خاور میانه و دیگر مسائل است.پروژه میدان نفت عربستان آرامکو مانیفا. Aramco 111.1 میلیارد دلار درآمد خالص را در سال گذشته تولید کرد، و آن را به سودآور ترین شرکت در جهان تبدیل کرده است.

کشورهایی از جمله چین، کره جنوبی و تایلند، مشتریان کلیدی عربستان طی سال های اخیر بوده اند. سینوپک نیز که این روزها به غول نفت چینی تبدیل شده است با یک سرمایه گذاری مشترک با آرامکو همکاری می کند. آرامکو اخیرا اعلام کرد که 1.25 میلیارد دلار برای سهام داری در هیوندای اویل بانک؛ یکی از پالایشگاه های کره جنوبی هزینه کرده است.اکنون سوال این است که چگونه عربستان سعودی می تواند از فروش اوراق قرضه آرامکو استفاده کند. راجر دیوان، معاون رییس شرکت IHS Markit(یک شرکت تحقیقاتی ) می گوید:”برای مردم سرمایه گذاری در عربستان سعودی به این معنی است که، آنها نیاز به حرکت این کشور در مسیر درست دارند.”