بی خبری شهروندان از قوانین ضد دخانی

نتایج یک پژوهش حاکی از آن است که تنها یک سوم از بخش فرهنگی جامعه مورد مطالعه از وجود قانون جامع مبارزه با دخانیات اطلاع داشتند.

قانون جامع مبارزه با دخانیات در سال ۸۵ توسط مجلس شورای اسلامی تصویب شد. این قانون تمامی جوانبی که دخانیات می تواند حقوق شهروندی را ضایع کرده و یا سلامت افراد سیگاری و غیرسیگاری را به خطر بیاندازد در نظر گرفته است. درحالیکه به گفته کارشناسان حوزه دخانیات، نتایج آخرین پژوهش آنها از میان بازدیدکنندگان نمایشگاه بین المللی کتاب تهران حاکی از آن است که تنها یک سوم از بخش فرهنگی جامعه مورد مطالعه از وجود این قانون اطلاع داشتند.

این پژوهش از افرادی که در نمایشگاه کتاب سال گذشته حضور داشتند انجام شد تا بررسی شود افراد شرکت کننده این مکان فرهنگی به عنوان قشر تحصیلکرده و آگاه جامعه چقدر نسبت به قوانین ضد دخانی و حقوق شهروندی خود در این بخش آگاه هستند. بعد از انجام این پژوهش مشخص شد کمتر از نیمی از آنها از وجود چنین قوانینی آگاه هستند.

نتایج این پژوهش که در پنجاهمین کنفرانس جهانی Union در زمینه سلامت ریه، با عنوان «آگاهی و پذیرش نسلی نسبت به قانون جامع کنترل دخانیات در ایران» توسط ساناز حمزه علی، آزاده نظری و سونیا غفاری کارشناسان حوزه دخانیات از مرکز تحقیقات کنترل دخانیات ارائه شد، نشان داد تنها ۳۳.۸ درصد از پاسخگویان از قانون جامع کنترل دخانیات اطلاع داشتند.

همچنین این پژوهش به پذیرش چند نسل نسبت به محدودیت و کنترل مصرف دخانیات در اماکن عمومی هم پرداخته است که نشان می‌دهد «از میان نسل های دهه ۵۰،۶۰ و ۷۰ شمسی، دهه ۷۰ نسبت به دو نسل قبل از خود یعنی دهه ۵۰ و ۶۰ محدودیت های این چنینی را بیشتر پذیرا هستند.»

آنچه از نتایج این پژوهش می‌توان گمانه‌زنی کرد این است که در یک محیط فرهنگی وقتی کمتر از نیمی از شهروندان ابراز بی اطلاعی می کنند، می‌توان وضعیت عموم جامعه را تا حد زیادی تخمین زد. عدم آگاهی شهروندان نسبت به این قانون موجب شده که لزوم اجرای بسیاری از مواد آن نیز در دستور کار قرار نگیرد. مواردی مانند طرح استفساریه خروج قهوه خانه از اماکن عمومی توسط برخی از نمایندگان منتخب مردم، فروش محصولات دخانی به افراد زیر ۱۸ سال، استعمال سیگار در اماکن عمومی و بسیاری دیگر از این موارد که همگی مغایر قانون هستند، زمانی ضمانت اجرایی خواهد داشت که شهروندان بیش از دستگاه های نظارتی خواستار تحقق آن باشند.

در این میان رسانه ها در بخش های مختلف نقش مهمی را ایفا می کنند. اگر جهت آگاه سازی مخاطب نسبت به برخی قوانین، صدا و سیما به عنوان رسانه ملی برنامه ای را اختصاص دهد، مطمئنا بازتاب آن می تواند در بخش های مختلف مانند، حوزه سلامت، اقتصاد، اجتماعی و… قابل تامل باشد. بنابراین بهبود وضعیت اطلاع رسانی و استفاده از پتانسیل نسل ها برای افزایش پذیرش و ایجاد حس مطالبه‌گری باید در دستور کار سیاستگذاران، جامعه مدنی و سایر بخش های مرتبط قرار گیرد، تا بدینوسیله بتوان از معضل استعمال دخانیات، بخصوص قلیان که همچنان در حال رشد است تا حد بسیاری خارج شد.

کنترل دخانیات از جمله موارد مهم مورد بحث در پنجاهمین کنفرانس جهانی Union بود که همراه با یک جلسه ویژه سازمان بهداشت جهانی با عنوان محصولات جدید نیکوتین و تنباکو، نیاز به کنترل قوی دخانیات را برای مقابله با اپیدمی دخانیات گوشزد می‌کرد. کنفرانس جهانی Union در زمینه سلامت ریه برگزار می‌شود و محققان، دانشمندان و سیاست‌گذاران سالانه به منظور یافتن راه‌حل‌هایی برای بیماری‌های ریه ناشی از سل و مصرف دخانیات در این کنفرانس حاضر می‌شوند و نتایج تحقیقات خود را ارائه می‌کنند.