برنامه کرباسیان نسبت به سایر وزرا جامع‌تر است
«مثبت ارزیابی‌کردن برنامه‌های وزیر پیشنهادی اقتصاد»، «ارائه چهار محور تازه برای کامل‌ترشدن برنامه» و «مقایسه این برنامه با برنامه‌های دیگر وزیران پیشنهادی»، همه‌وهمه نظر مردی است که هم‌اکنون معاون اقتصادی وزیر کار، تعاون و رفاه اجتماعی است.
به گزارش بازتاب به نقل از شرق ، حجت‌الله میرزایی هرچند در این گفت‌وگو نقدهایی به برنامه پیشنهادی مسعود کرباسیان کرده است، اما معتقد است این انتقادها در راستای بهبود راه پیش‌روی وزیر اقتصاد و کمک‌حال اوست. میرزایی خبر می‌دهد: «انضباط برنامه، ارتباطی با حد تفصیل و دامنه پوشش آن ندارد. این ویژگی‌ها برآمده از مبانی معرفتی و تئوری برنامه است. ساختار و فرم برنامه با محدودیت‌هایی از سوی نهاد ریاست‌جمهوری همراه بوده و در مجال زمانی و محدودیت و سقف صفحات و حجم اعلام‌شده باید برنامه ارائه می‌شد. مهم‌ترین نقد من به این برنامه از حیث محتوا، به آسیب‌شناسی تحلیلی اقتصاد ایران و از حیث ساختار، به نداشتن اولویت‌بندی است».
آقای کرباسیان به‌عنوان وزیر پیشنهادی اقتصاد، برنامه‌هایش را برای سکان‌داری اقتصاد کشور ارائه داده است؛ شما این برنامه را چطور ارزیابی می‌کنید؟
اولا، باید میزان انتظارمان از برنامه وزیر پیشنهادی را روشن کنیم. این برنامه با یک برنامه توسعه یا برنامه میان‌مدت موضوعی یا بخشی متفاوت است و کارکرد اصلی آن ارزیابی میزان اشراف و اولویت‌های کاری وزیر در دوران تصدی وزارت است. دوم اینکه انتظار ارائه یک برنامه مطلوب از کسی که در یک هفته پیش به‌عنوان گزینه پیشنهادی وزارت معرفی شده نادرست است. سوم، به محدودیت تعیین‌شده از سوی نهاد ریاست‌جمهوری برای تدوین برنامه‌ها توجه کنیم. من در مجموع این برنامه را از حیث ساختاری بسیار خوب ارزیابی می‌کنم. این برنامه هم به شکل موضوعی تقریبا به همه حوزه‌ها توجه کرده و هم تا حد زیادی به همه واحدهای سازمانی وابسته به وزارتخانه اگرچه ارائه برنامه برای حدود ٤٠ سازمان و مؤسسه وابسته به این وزارت نه ممکن بود و نه مطلوب.
خب به گمان شما مهم‌ترین ویژگی‌های این برنامه چه بود که آن را خوب ارزیابی می‌کنید؟
به گمان من، ویژگی مثبت برنامه دکتر کرباسیان جامعیت پوشش موضوعی و سازمانی براساس مأموریت‌های وزارت امور اقتصادی و دارایی است. وزارت امور اقتصاد و دارایی از ابتدای وزارت دکتر طیب‌نیا یک تیم برنامه‌ریزی و مشاوران فعال به کار گرفت و برنامه چهارساله دولت یازدهم را با روش مشارکتی تدوین و در معرض ارزیابی عمومی قرار داد. موهبت ممتاز برنامه ایشان به اعتبار چهار سال مدیریت عالی در گمرک و عضویت در شورای معاونان وزارتخانه، داشتن نظرها و سرمایه انباشته مشاوران و مدیران وزارت اقتصاد برای تدوین برنامه پیشنهادی است. علاوه بر این، آقای کرباسیان ارزیابی روشنی از نقاط ضعف و قوت سازمان‌ها و مدیران وزارتخانه‌ای که چهارسال در آن کارکرده و میزان توفیق برنامه‌ها و سیاست‌های پیشین آن دارد.
شما از جامعیت این برنامه سخن می‌گویید، درحالی‌که برای نمونه توجه دقیقی به موضوع فساد در نظام جامع مالیاتی و… .
ممکن است نگاه من یا هر اقتصاددان دیگری با هر بخش از برنامه آقای کرباسیان از جمله آسیب‌شناسی ایشان از اقتصاد یا راهبردها و سیاست‌های پیشنهادی‌شان متفاوت و بلکه مخالف باشد. به‌طور برنامه‌ریزی هسته‌ایمثال، ایشان مسائل اصلی اقتصاد ایران را چهار ویژگی نفت‌زدگی، دولت‌زدگی (به‌معنی بزرگی دولت)، رانت‌زدگی و سیاست‌زدگی دانسته است. درحالی‌که هزینه مبادله ناشی از فساد و ناکارآمدی دولت، حقوق مالکیت ناکارآمد، رقابتی‌نبودن اقتصاد و سهم بالای سازمان‌ها و نهادهای بخش عمومی و شبه‌دولتی‌ها در اقتصاد را نادیده گرفته است. شکل و فرم را از محتوا تفکیک کنید.
درباره اصلاح نظام بانکی هم همین نظر را دارید؟ در اولویت‌های شش‌گانه آقای کرباسیان اصلا این بحث دیده نشده است.
همین موضوع هم در آسیب‌شناسی و هم در سیاست‌ها اگرچه به اختصار دیده شده است.
خب اگر شما بخواهید این برنامه را نگارش کنید، چه نکاتی را در آن پررنگ می‌بینید؟
من پیشنهاد می‌کنم برنامه تفصیلی پیشنهادی ایشان در چهار محور اصلی و با رویکرد برنامه‌ریزی هسته‌ای در چهار محور یا چهار هسته برنامه‌ریزی سامان پیدا کند؛ نخستین مورد بین‌المللی‌کردن اقتصاد است. دوم، شفافیت حداکثری و فراگیر باشد. سومین محور به گمان من رونق‌بخشی به اقتصاد برای دستیابی به رشد فراگیر است و در نهایت محور چهارم خروج از بحران بانکی است. بدیهی است ترجمان این محورهای راهبردی در حوزه‌های اولویت‌دار متجلی و تعیین می‌شوند.
خب شما چطور برنامه‌ای را تأیید می‌کنید که هیچ‌یک از اولویت‌های شما در آن دیده نشده است؟
در برنامه پیشنهادی ایشان، پیوستار و چارچوب منطقی و مورد انتظار یک برنامه وجود دارد. در این برنامه، مبانی تحلیلی برنامه و هم مأموریت‌های اصلی و قانونی وزارت امور اقتصادی و دارایی احصا شده است. آسیب‌شناسی وضعیت موجود انجام شده و دستاوردهای سیاستی و ظرفیت‌ها و پیش‌نیازهایی که از دولت یازدهم ایجاد شده و هم راهبردها و سیاست‌ها و ابر پروژه‌های پیشنهادی برای حوزه‌های اصلی سازمانی و موضوعات محوری مأموریت وزارتخانه و مسائل اصلی اقتصاد ایران مورد توجه قرار گرفته است.
شما می‌گویید که همه گزینه‌ها در این برنامه وجود دارد، اما نکته‌ای گذرا؛ آیا همین موضوع به خودی خود حکایت از بی‌انضباطی این برنامه ندارد؟
انضباط برنامه ارتباطی با حد تفصیل و دامنه پوشش آن ندارد. این ویژگی‌ها برآمده از مبانی معرفتی و تئوری برنامه است. ساختار و فرم برنامه با محدودیت‌هایی از سوی نهاد ریاست‌جمهوری همراه بوده و در مجال زمانی و محدودیت و سقف صفحات و حجم اعلام‌شده باید برنامه ارائه می‌شد. مهم‌ترین نقد من بر این برنامه از حیث محتوا به آسیب‌شناسی تحلیلی اقتصاد ایران و از حیث ساختار به نداشتن اولویت‌بندی است.
برنامه آقای کرباسیان را در مقایسه با برنامه سایر وزرا چگونه ارزیابی می‌کنید؟
به‌نظر من، برنامه ایشان در مقایسه با سایر وزیران پیشنهادی، جامعیت و ساختار بسیار بهتری داشت و برخی نمایندگان مجلس که بهره‌برداران اصلی برنامه‌های وزیران هستند نیز، چنین ارزیابی‌ای داشتند. اگرچه ممکن است سایر گروه‌ها مانند کارشناسان یا اقتصاددانان یا اصحاب رسانه در بررسی منفرد برنامه ایشان ارزیابی دیگری داشته باشند.
