برجام پرونده”آماک را بست
یکی از طرح هایی که تحریم بر روی اجرای آن سایه انداخته بود، “آماک” بود، طرحی که با هدف جمع آوری گازهای اسیدی همراه پایه‌ریزی شد و سرانجام، با اجرای برجام و رفع نواقص تجهیزات در سایه برجام،به مرحله اجرا رسید.
واژه آماک از به هم پیوستن حروف اول آب تیمور، منصوری، مارون، اهواز و کوپال ساخته شده است و جلوگیری از سوختن گاز ترش همراه نفت و پیشگیری از انتشار مواد آلاینده، تولید مایعات گازی شیرین (NGL)، تولید گاز سبک شیرین برای مصارف صنعتی، افزایش توان تولید نفت خام از راه برگشت مایعات گازی ترش در ایستگاه‌های تراکم گاز به واحدهای بهره برداری، انتقال گازهای اسیدی تفکیک شده در پالایشگاه شیرین سازی طرح به مجتمع پتروشیمی رازی برای فرآورش و تولید گوگرد صادراتی از اهداف اجرای آن محسوب می‌شود.
طرح آماک به صورت قرارداد بیع متقابل نوع یک و با هزینه‌ای افزون بر ۴٨٠ میلیون دلار به اجرا درآمد، همان زمان مصوبه‌ای مبنی بر اجرای دو مرحله‌ای طرح آماک ارائه شد تا در دو فاز اقتصادی و زیست محیطی کار انجام شود. فاز اقتصادی طرح آماک شامل تکمیل هفت ایستگاه تقویت فشار و نم‌زدایی گاز ترش، یک پالایشگاه شیرین سازی، حدود ١٨٠ کیلومتر خط لوله، حدود ١٠٠ کیلومتر خط انتقال نیرو، یک ایستگاه برق و سه بخش توسعه ایستگاه برق می‌شود که این فاز تکمیل شده و در سال ٨٨ در اختیار بهره‌بردار قرار گرفته است. فاز دوم شامل ٩۶ کیلومتر خط لوله انتقال گاز اسیدی، تقویت فشار و نم‌زدایی گاز اسیدی است که کاربرد زیست محیطی دارد و گاز اسیدی را به پتروشیمی رازی به عنوان خوراک تحویل می‌دهد. اجرای این طرح متوقف شده بود و در دولت یازدهم دوباره فعال شد و وزارت نفت نیز متعهد شد که با تامین ۱۰ میلیون دلار از تعهدات پیمانکار آن را به اتمام برساند.
آغاز بهره برداری از فاز دوم طرح آماک در اواخر اسفند ۹۵
بهره برداری از فاز دوم طرح جمع آوری گازهای همراه آماک در اواخر اسفند ۱۳۹۵ آغاز و این طرح ملی آماده افتتاح رسمی شد. پس از بازدید حسن روحانی، رئیس جمهوری کشورمان از طرح آماک در ابتدای اسفندماه و تاکید وی بر آغاز بهره برداری در ۱۵ روز، این طرح مورد بهره برداری کامل قرار گرفت. با اجرای این طرح، علاوه بر جمع آوری روزانه ٢٤١ میلیون فوت مکعب گازهای همراه نفت لایه بنگستان مخازن اهواز، آب تیمور، منصوری، کوپال و مارون، جمع آوری ١٨ میلیون فوت مکعب در روز گازهای اسیدی و ارسال آن از طریق یک خط لوله ٩٦ کیلومتری به پتروشیمی رازی محقق شد.
فاز ٢ یا فاز زیست محیطی آماک که روند پیشرفت عملیات آن به دلیل تحریم ها، با تاخیر همراه شد، شامل احداث ٩٦ کیلومتر خط لوله ١٢ اینچ انتقال گاز اسیدی و ایستگاه تقویت فشار و نم‌زدایی گاز اسیدی و سامانه های فرایندی و ایمنی جانبی است. جلوگیری از سوزانده شدن گازهای ترش در محدوده شهرهای اهواز، رامهرمز، شادگان و جلوگیری از انتشار مواد آلاینده اسیدی در این مناطق و کاهش گازهای گلخانه ای، مهمترین هدف طرح آماک محسوب می شود.
این طرح در حالی به بهره برداری رسید که علی کاردر، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران به ایسنا گفت تجهیزات مورد نیاز برای این طرح در زمان تحریم ها نقص داشتند و شرکت‌هایی که تجهیزات کمپرسورها را در اختیار ایران قرار داده بودند داخل ایران نیامدند، به همین دلیل اجرای این طرح به تعویق افتاد. بعد از اجرای برجام شرکت های بین المللی به داخل کشور آمدند و از آنجایی که تجهیزات دارای گارانتی بود، نسبت به رفع عیب آن ها اقدام کردند. درحال حاضر گاز اسیدی وارد خط لوله و ایستگاه شده است و به پتروشیمی رازی منتقل می شود.
واگذاری پروژه های جمع آوری گازهای اسیدی به بخش خصوصی
به گفته وی پروژه های دیگری در این زمینه وجود دارد که بسیار سنگین و میلیاردی است و از آنجایی که در سال ۹۵ مکان تامین منابع وجود نداشت، این پروژه ها به بخش خصوصی واگذار شد. پروژهNGL ۳۱۰۰ که بخشی از گازهای همراه را جمع میکند در اختیار پتروشیمی خلیج فارس قرار گرفته است.
در این راستا، بیژن زنگنه، وزیر نفت کشور در یک نشست خبری که در هفته گذشته برگزار شد نیز با اشاره به طرح آماک اظهار کرد: در خوزستان طرح آماک اجرا شد که گازهای اسیدی حدود ۱۰ روز است که حذف شده و برای تولید در پتروشیمی رازی مورد استفاده قرار می گیرد. نیازمند ساخت چند N.G.L هستیم و بقیه گازها هم اعلام آمادگی کردیم که حاضریم با قیمت پایین به سرمایه گذار بدهیم.
