اگزما در کودکان؛ دلایل، نشانه‌ها، روش‌های درمان و نکاتی مهم برای والدین
بازتاب– اگزما نامیست برای مجموعه‌ای از بیماری‌های پوستی که باعث قرمزی، خارش، التهاب و گاهی زخم شدن پوست می‌شوند. این بیماری می‌تواند در هر سنی بروز پیدا کند، اما در کودکان، به‌ویژه نوزادان و خردسالان، بسیار شایع است.
انواع مختلفی از اگزما وجود دارد، اما رایج‌ترین آن‌ها در کودکان عبارت‌اند از:
درماتیت آتوپیک (Atopic Dermatitis)
درماتیت تماسی (Contact Dermatitis)
اگزمای دیس‌هیدروتیک (Dyshidrotic Eczema)
درماتیت سبوره‌ای (Seborrheic Dermatitis) که در نوزادان به آن “کلاه گهواره‌ای” می‌گویند.
از میان این موارد، درماتیت آتوپیک معمولاً در شش ماه اول تا پنج سال اول زندگی کودک ظاهر می‌شود و ممکن است با بزرگ‌تر شدن او تغییر شکل دهد یا حتی فروکش کند.
چرا نوزاد یا کودک من دچار اگزما شده است؟
پاسخ دقیق این پرسش هنوز برای دانشمندان مشخص نیست. اما باور بر این است که اگزما حاصل ترکیبی از ژنتیک و عوامل محیطی است. اگر در خانواده شما سابقه ابتلا به اگزما، آسم یا آلرژی‌های فصلی وجود دارد، احتمال اینکه فرزندتان هم دچار اگزما شود بیشتر است.
در واقع، سیستم ایمنی بدن کودک به برخی مواد بیرونی یا درونی بیشازحد واکنش نشان می‌دهد، و همین موضوع باعث ایجاد التهاب و خارش در پوست می‌شود.
برخی از محرک‌های رایج در محیط که می‌توانند باعث شعله‌ور شدن اگزما در نوزادان شوند عبارت‌اند از:
صابون‌ها، شامپوها یا شوینده‌های قوی
هوای خشک یا سرد
برخی پمادها یا کرم‌ها
تعریق زیاد
حساسیت‌های غذایی یا تماس با گرد و غبار، حیوانات خانگی یا گرده گیاهان
علائم اگزما در سنین مختلف چگونه است؟
علائم اگزما در کودکان بسته به سن و مرحله رشدشان متفاوت است. آشنایی با این تفاوت‌ها به شما کمک می‌کند سریع‌تر آن را تشخیص داده و بهتر مدیریت کنید.
نوزادان (تا ۶ ماهگی)
در این سن، اگزما بیشتر روی صورت، گونه‌ها، چانه و پیشانی ظاهر می‌شود. پوست ممکن است قرمز، متورم و مرطوب (به اصطلاح «آبکی») به نظر برسد. ناحیه پوشک معمولاً درگیر نمی‌شود، چون محیط مرطوب آن ناحیه پوست را حفظ می‌کند.
نوزادان (۶ تا ۱۲ ماهه)
در این مرحله، اگزما بیشتر روی آرنج‌ها و زانوها دیده می‌شود؛ جاهایی که نوزاد هنگام خزیدن بیشتر تماس دارد. اگر عفونت رخ دهد، ممکن است تاول‌های کوچک یا پوسته‌های زردرنگ روی پوست دیده شود.
کودکان نوپا (۲ تا ۵ سال)
در این سن، اگزما به چین‌های بدن مانند پشت زانو، داخل آرنج، مچ، قوزک پا و دست‌ها منتقل می‌شود. ممکن است اطراف دهان و پلک‌ها نیز درگیر شوند. پوست ممکن است خشک، پوسته‌پوسته و ضخیم شود، حالتی که به آن “lichenification” می‌گویند.
کودکان (بالای ۵ سال)
در این سن، اگزما معمولاً در پشت زانوها، آرنج‌ها و دست‌ها دیده می‌شود. برخی کودکان فقط در ناحیه دست دچار اگزما می‌شوند که بسیار رایج است. همچنین خارش و قرمزی در پشت گوش، پوست سر یا پاها نیز می‌تواند نشانه درماتیت آتوپیک یا سایر انواع اگزما باشد.
علت شعله‌ور شدن اگزما چیست؟
برخی از مهم‌ترین عوامل تشدید اگزما عبارت‌اند از:
خشکی پوست
گرما و تعریق زیاد
تماس با مواد شیمیایی (مثل شوینده‌ها)
عفونت‌های پوستی
آلرژن‌ها مانند شوره حیوانات، گرد و خاک یا گرده گیاهان
بزاق دهان نوزاد در زمان آب‌دهی (روی گونه و چانه)
شناخت دقیق این عوامل برای هر کودک به والدین کمک می‌کند تا بهتر بتوانند از شعله‌ور شدن بیماری جلوگیری کنند.
چگونه اگزما را درمان کنیم؟
تا کنون درمان قطعی برای اگزما وجود ندارد، اما راه‌های بسیار موثری برای کاهش علائم، پیشگیری از تشدید بیماری و بهبود کیفیت زندگی کودک در دسترس است:
۱. مراقبت روزانه از پوست
کودک را با آب ولرم حمام کنید (نه داغ)
از صابون‌های ملایم و مخصوص پوست حساس استفاده کنید
بلافاصله پس از حمام، پوست را با کرم مرطوب‌کننده یا وازلین چرب نگه دارید
۲. پرهیز از محرک‌ها
لباس‌های نخی و سبک بپوشانید
از شوینده‌ها و محصولات بدون عطر و مخصوص پوست حساس استفاده کنید
دمای اتاق را معتدل نگه دارید
از تماس با حیوانات خانگی یا عوامل آلرژی‌زا پرهیز کنید
۳. درمان دارویی
استفاده از کرم‌های استروئیدی تجویزی (با مشورت پزشک)
تفاوت اگزما با درماتیت آتوپیک چیست؟
در واقع، اگزما یک اصطلاح کلی برای توصیف بیماری‌های التهابی پوست است. درماتیت آتوپیک یکی از رایج‌ترین و مزمن‌ترین انواع اگزماست که به‌ویژه در کودکان دیده می‌شود.
درماتیت آتوپیک نتیجه واکنش بیشازحد سیستم ایمنی به عوامل درونی یا بیرونی است. این نوع اگزما معمولاً با بیماری‌هایی مانند آسم یا آلرژی فصلی نیز همراه است.
اگر فرزندتان به اگزما مبتلاست، نگران نباشید. این بیماری با مراقبت و پیگیری مناسب قابل کنترل است. با شناخت محرک‌های خاص کودک، رعایت بهداشت پوست، تغذیه مناسب و مشورت با پزشک متخصص می‌توانید تا حد زیادی از بروز علائم و ناراحتی کودک جلوگیری کنید.
منبع nationaleczema
