اگر این عادتهای عجیب را دارید، از بقیه باهوش‌ترید!
سنجیدن هوش کار سختی است، اما علم این عادتهای عجیب و غریب را با قدرت یادگیری، حل مسئله و خلاقیت بیشتر مرتبط دانسته است. یعنی اگر شما هم این عادت‌ها را دارید پس باهوشید!
میزتان شلوغ است
هوش را به سختی می‌توان تعریف کرد و روانشناسان سالهاست که سر این موضوع بحث دارند. اما به طور کلی عقیده‌ی اکثریت بر این است که هوش، توانایی یادگیری از تجربیات، سازگاری با موقعیت‌های جدید، درک و بکار بردن مفاهیم انتزاعی و استفاده از دانش برای اداره و کنترل محیط گفته می‌شود.
شاید تصور کنید کسی که باهوش است باید منظم باشد و هر چیزی را با دقت سرجای خودش بگذارد، اما اینطور نیست. در آزمایشی که در دانشگاه مینه‌سوتا صورت گرفت معلوم شد افرادی که دوروبرشان ریخت و پاش بوده نسبت به آنهایی که محیط‌شان منظم و مرتب بوده، ایده‌های خلاقانه‌ی بیشتری ارائه داده بودند.
به گفته‌ی سرپرست این تحقیق، به نظر می‌رسد محیط بی‌نظم موجب الهام بخشی و رهایی از نُرمها و چیزهای معمول و جاافتاده شده و در نتیجه نگرشی آزادانه و جدید خلق می‌کند. اما محیط‌های منظم، عرف و اصول را القا کرده و حس امنیت می‌دهد.
خلاقیت یکی از ویژگیهای افراد باهوش است و برعکس می‌تواند منجر به شلوغی و بی‌نظمی شود. او می‌گوید: «گمان من این است که این بهم ریختگی و آشفتگی نیست که به خلاقیت کمک می‌کند، بلکه این خلاقیت و ابتکار است که ممکن است ریخت و پاش ایجاد کند. افراد خلاق معمولا با تمرکز و تفکر روی مسئله‌ای آنقدر مشغول می‌شوند که تمیز و مرتب بودن در برابر دقت و تمرکز روی موضوع پیش آنها رنگ می‌بازد و اهمیتی ندارد».
تا دیروقت بیدار می‌مانید
در فیلمها می‌بینیم که آدمهای باهوش همیشه تا ساعاتی از نیمه شب، زیر نور شمع یا چراغ مطالعه کار و مطالعه می‌کنند و احتمالا این الگو، ریشه در واقعیت دارد. مطالعه‌ای علمی دریافته افرادی که به طور معمول دیرتر به رختخواب می‌روند، IQ بالاتری دارند. پژوهشگران عقیده دارند علت این ویژگی ریشه در تکامل ما دارد. زیرا شب هنگام و تاریکی آن، خطرناک‌تر از روز و روشنایی بوده است و نیاکان ما آنهایی که شبها به جای خوابیدن، بیدار می‌ماندند و به دل شب می‌زدند و ماجراجویی می‌کردند، می‌بایست باهوش‌تر می‌بودند.
شب بیدار ماندن چیزی است که برای ذهنهای کنجکاو جذابیت دارد. امروزه تنوع ریتم ساعت درونی ما می‌تواند منعکس کننده‌ی همین واقعیت باشد. شاید بعضی از افراد باهوش به این دلیل شبها تا دیروقت بیدار می‌مانند که ساعت درونی‌شان ریتم متفاوتی دارد. یا شاید علت شب بیداری‌شان این است که درونگرا هستند و دوست دارند شبها بدون هیچ مزاحم و حواس پرت کُنی، فکر کنند و مسائل خود را حل و فصل کنند. اما اگر جغد شب هستید فراموش نکنید که همچنان نیاز به هفت تا نُه ساعت خواب دارید.
فحش می‌دهید
معمولا این باور وجود دارد که فحش و ناسزا گویی نشان دهنده‌ی کم سوادی و کم هوشی است. تئوری این باور این است که وقتی آدمها نمی‌توانند صفت مناسب را پیدا کنند، به واژه‌های عامیانه که شامل فحش هم می‌شود متوسل می‌شوند.
اما مطالعه‌ای که توسط روانشناس و کارشناس معروف ِ دشنام گویی، دکتر Timothy Jay و همکارانش انجام شده دریافته افرادی که می‌توانند از کلمات عامیانه و فحش‌های بیشتری استفاده کنند، به طور کلی دامنه‌ی لغات‌شان زیاد است! به زبان آوری و فصاحت کلمات تابو و ناسزاگویی، ارتباط مثبتی با فصاحت کلی کلامی دارد. به عبارتی دیگر، هر چه کلمات بیشتری در یک طبقه از لغات‌تان جمع کرده باشید، در طبقه‌ی دیگر لغات نیز کلمات بیشتری دارید، چه شفاهی و چه نوشتاری.
مهارت زبانی یکی از ویژگیهای افراد باهوش‌تر است. بنابراین از اینکه آدمهای باهوش، فحش‌های بیشتری بلدند نباید تعجب کنید، حتی اگر بیشتر اوقات از آنها استفاده نکنند.
دکتر Jay می‌گوید: «این بخشی از هوش هیجانی شماست که بدانید چطور و چه زمانی از این کلمات استفاده کنید».
دوش آب سرد را دوست دارید
شاید شنیده باشید که گرفتن دوش آب سرد یا شنا کردن در آب سرد به بدن‌تان انرژی حیرت انگیزی می‌دهد. هر چند اطلاعات علمی در این زمینه فراوان نیست اما پژوهشگران فنلاندی، کشوری که شنا کردن در زمستان در آن معمول است، اعلام کرده‌اند طبق تحقیقاتی که انجام داده‌اند، سازگاری بدن با آب سرد با کاهش قابل توجه تنش و خستگی و بهبود خلق و خو و حافظه مرتبط بوده است.
اینها همه اتفاقاتی هستند که می‌توانند عملکرد مغز و خلاقیت را بالا ببرند. ضمنا قدم بیرون گذاشتن از محدوده‌ی امن و راحت و شهامت پذیرفتن چیزی که به آن عادت ندارید، می‌تواند انگیزه‌ی خوبی برای باقیمانده‌ی روز به شما بدهد. شهامت به خرج دادن و بیرون آمدن از منطقه‌ی امن و آرام، از خصوصیات باهوش‌هاست.
صدای جویدن آزارتان می‌دهد
تا به حال شده از صدای بلند جویدن کسی که کنارتان شام می‌خورد اذیت شده باشید؟ یا کسی که در اتوبوس کنارتان نشسته با صدای آدامس جویدنش شما را عصبانی کرده باشد؟ این احساس شما یک دلیل علمی دارد و آنهم این است که شما باهوشید! مطالعه‌ای دریافت افرادی که در تست ادراک خلاقانه امتیاز بالایی کسب کرده بودند قادر به فیلتر کردن اطلاعات حسی غیرمرتبط نبودند. به این پدیده leaky sensory gating گفته می‌شود، یعنی شما همه‌ی اطلاعات حسی را دریافت می‌کنید و قادر به فیلتر کردن اطلاعات نامطلوب نیستید.
leaky sensory gating می‌تواند به شما کمک کند ایده‌هایی را که خارج از توجه و تمرکز شما هستند تلفیق کرده و منجر به خلاقیت و ابتکار در دنیای واقعی شود. به گفته‌ی محققان، این ویژگی می‌تواند به علت شب زنده‌داری باهوش‌ها نیز مرتبط باشد، آنها دوست دارند بدون اینکه چیزی حواس‌شان را پرت کند کار و فکر کنند. جالب است بدانید سایر پژوهش‌ها نشان داده‌اند اگر خودتان آدامس بجوید، عملکرد عقلانی‌تان بهتر خواهد شد.
بی‌هدف کاغذ خط خطی می‌کنید
عادت دیگر افراد باهوش، خط خطی کردن کاغذ است. به گفته‌ی پژوهشگران، خط خطی کردن بی‌هدف ِ کاغذ نوعی ابزار تفکر است که می‌تواند پردازش اطلاعات و حل مسئله را تحت تاثیر قرار دهد. این نکته، پشتوانه‌ی علمی دارد. مطالعه‌ای در بریتانیا دریافت افرادی وقتی که کاغذ را خط خطی می‌کردند توانسته بودن 29 درصد اطلاعات بیشتری را به خاطر بیاورند.
بی‌هدف خط خطی کردن کاغذ برای حافظه مفید است و به مغز نیز راهی بصری برای ابراز مفاهیم و هیجانات ارائه می‌دهد. تئوری دانشمندان برای علت این ارتباط این است که، خود فعل ِ خط خطی کردن نیست که این خاصیت را دارد، بلکه در واقع استراحت کوتاهی که از کار و … ایجاد می‌شود به نفع مغز عمل می‌کند.
خودتان را نقد می‌کنید
ما معمولا فکر می‌کنیم آدمهای باهوش، اعتماد بنفس خوبی دارند، چرا نباید چنین باشند وقتی که اینقدر باهوشند؟ اما پژوهش‌ها نشان می‌دهد ممکن است باهوش‌ها اعتماد بنفس خوبی نداشته باشند. در مطالعه‌ای دانشمندان دریافتند افراد ناکارآمد و بی‌‌مهارت نمی‌توانند بی‌کفایتی خودشان را تشخیص بدهند که باعث می‌شود خودشان را دست بالا ارزیابی کنند که به آن، اثر دانینگ کروگر می‌گویند. یعنی هر چه کمتر بدانید فکر می‌کنید بیشتر می‌دانید! اثر دانینگ کروگر نوعی سوگیری شناختی در افراد غیرحرفه‌ای است که از توهم برتری رنج می‌برند و به اشتباه، توانایی‌شان را بسیار بیش از اندازه‌ی واقعی ارزیابی می‌کنند. افراد نالایق برای اینکه بی‌لیاقتی و کاستی‌های خود را تشخیص بدهند نیاز به نظر و آگاهی دارند که فاقد آن هستند.
مثلا شما برای اینکه بدانید در استفاده از قواعد گرامری چقدر مهارت دارید یا ندارید، باید دانش به دردبخور خوبی از این قواعد داشته باشید که در مورد افراد بی‌کفایت، این امر محال است. آدمهای ناکارآمد نمی‌توانند عیب و نقص‌ها را در تفکرشان ببینند یا جواب خیلی از سوالها را نمی‌دانند.
مطالعات نشان داده افراد بسیار ماهر و باهوش معمولا توانایی‌های خود را دست کم می‌گیرند. آنها می‌توانند تشخیص دهند چه زمانی چیزی را نمی‌دانند، در واقع آنها خوب می‌دانند چه چیزی را می‌دانند و آگاهی‌شان در چه حد است. بنابراین به جای اینکه بیش از حد به خود بنازند، ترجیح می‌دهند خود را به نقد و بررسی بکشند.
خیال پردازی می‌کنید
در گذشته دانشمندان تصور می‌کردند خیال پرازی تاثیر منفی بر عملکرد مغز می‌گذارد اما پژوهش‌های جدید نشان داده اینطور نیست. به گفته‌ی دانشمندان وقتی به مغز فرصت خیال پردازی می‌دهیم، خلاقیت و مهارت حل مسئله‌مان تقویت می‌شود. این تئوری وجود دارد که ذهن ما حتی وقتی که مستقیما به مسئله‌ای فکر نمی‌کنیم نیز روی آن کار می‌کند.
به همین دلیل توصیه می‌شود وقتی ذهن‌مان درگیر مسئله‌ای می‌شود که قادر به حل آن نیست، تمرکز خود را از روی آن برداریم و موقعیت‌مان را تغییر دهیم، بدین ترتیب ذهن ما از راههای متفاوت دیگری به مسئله نگاه می‌کند و احتمال اینکه به راه حل برسد زیاد است، یعنی خلاقیت‌مان بیشتر می‌شود. بنابراین اگر خیال پردازی یکی از عادتهای شماست، پس به احتمال زیاد مهارت حل مسئله‌‌تان قویست.
با خودتان حرف می‌زنید
شاید تصور کنید اگر زیرلب با خودتان حرف بزنید دیوانه به نظر می‌رسید اما در واقع این کار نشاندهنده‌ی تفکر بیشتر، حافظه‌ی قوی‌تر و مهارت شناختی است. در مطالعه‌ای محققان از افراد خواستند چیزهایی را ببینند و آنها را به خاطر بسپارند. آنها وقتی که اسم آن اشیا را پیش خود با صدای بلند تکرار کرده بودند، بهتر توانسته بودند دوباره آنها را یادآوری کنند. زبان فقط یک سیستم ارتباطی نیست بلکه می‌تواند درک ما را نیز تقویت کند.
دوست دارید تنها باشید
محققان از 15000 فرد 18 تا 28 ساله خواستند تا در تست IQ شرکت کنند. آنها دریافتند افرادی فوق العاده باهوش زمانهایی که زیاد با دوستان و اطرافیان بودند، چندان شاد و سرحال نبودند. محققان این تئوری را صادر کردند که این احساس ناراحتی ناشی از اختلاف تکاملی بین مغز ما و محیط اجتماعی ماست.
اجداد ما در دسته‌های کوچک 150 نفره به عنوان شکارچی زندگی می‌کردند و مدام در تماس با بقیه بودند و بودن در میان جمع، برای بقا و تولید مثل‌شان ضروری بود. اما امروزه با وجود اینکه همچنان وابستگی زیادی به تعاملات اجتماعی دارد اما بیشتر اوقات نمی‌تواند برای اینهمه ارتباط و تعامل، دلیلی پیدا کند. آنهایی که هوش بالایی دارند و ظرفیت استفاده از این هوش را نیز دارا هستند تمایل کمتری به زیاد وقت صرف کردن با دیگران دارند زیرا تمرکزشان روی چیزهای دیگری است که معمولا بلند مدت‌اند (به آینده‌ی دور یا نزدیک مربوط می‌شوند).
تنبل هستید
تنبلی هم می‌تواند نشاندهنده‌ی هوش باشد. محققان دانشگاه فلوریدا، 60 دانشجو را به دو گروه (متفکر و غیر متفکر) تقسیم کردند و سپس با استفاده از پرسشنامه‌ای که از دانشجویان سوالهایی در مورد لذتبخش بودن تفکر می‌پرسید، سنجیدند که چه کسی متفکر بوده و چه کسی اهل فکر نبوده است. سپس محققان به مدت یک هفته، فعالیت فیزیکی دانشجویان را کنترل کردند و دریافتند آنهایی که اهل فکر نبودند، نسبت به آن گروه، خیلی بیشتر فعالیت بدنی داشتند.
دانشمندان عقیده دارند علت این نتیجه آن است که افراد اهل فکر با غرق تفکر شدن راضی‌ترند اما افرادی که چندان اهل تفکر نیستند از نشستن و فکر کردن زود خسته شده و فعالیت‌های فکری را تجربه‌ای منفی می‌دانند.
هر روز مدیتیشن می‌کنید
شروع کردن یا پایان دادن روز با 12 تا 15 دقیقه مدیتیشن می‌تواند ذهن را تقویت کند. مطالعات زیادی نشان داده‌اند که مدیتیشن، هوش سیال را تقویت می‌کند که همان توانایی شما برای خلاق‌تر بودن و خیال پردازی کردن است. یکی از پژوهشگران دریافت افرادی که مدیتیشن می‌کرده‌اند توانسته بودند IQ خود را تا حدودی بالا ببرند. ضمنا این افزایش IQ تا یک سال بعد از مطالعه نیز ادامه داشت. یک مدیتیشن 20 دقیقه‌ای در روز کمک‌تان می‌کند درک و شناخت و حافظه‌تان را تقویت کرده و از استرس‌تان کم کنید.
