اندر احوالات توالت‌های پایتخت
شاید برایتان اتفاق افتاده باشد که در میانه راه، درحین قدم زدن یا پیگیری یکی از کارهای اداری‌تان در سطح شهر، نیازمند مراجعه به سرویس بهداشتی باشید. در اولین قدم اطرافتان را نگاه می‌کنید و با تمرکز سعی می‌کنید تا به دنبال نزدیکترین سرویس بهداشتی عمومی بگردید و یا خجالت را کنار بگذارید و از کسبه یا رهگذران در این مورد سوال کنید.
حالا اگر با سختی و مشقت خود را به اولین توالت عمومی برسانید اما بسته باشد، چه؟ اگر سرویس عمومی در آن نزدیکی نباشد، چه؟ آن وقت است که به سراغ گزینه های بعدی همچون پیدا کردن اولین مسجد، نزدیکترین مرکز خرید و… یا در نهایت به سراغ کوچه و خیابانی خلوت می‌روید،. سرویس بهداشتی ضرورتی انکار ناپذیر است که همه افراد به آن احتیاج دارند، ضرورتی که برخی مواقع به معضل تبدیل می شود. هرچند شهرداری تهران طی سال‌های اخیر اقدامات موثری در راستای ایجاد و توسعه سرویس‌های بهداشتی انجام داده است اما هنوز هم در برخی معابر و مسیرها جای خالی سرویس بهداشتی احساس می شود.
در مرداد ماه سال ۸۲ شورای شهر تهران به ضرورت ایجاد و توسعه سرویس‌های بهداشتی در سطح شهر پی برد بگونه‌ای که در قالب مصوبه‌ای به شهرداری تهران سه ماه فرصت داد تا راهکارهایی را برای حل معضل سرویس بهداشتی در پایتخت با اتکا به ایجاد توالت‌های عمومی ارایه کند. شهرداری نیز با ایجاد کمیته‌ای با شناسایی نقاط پرتراکم و گره‌های شهری و اقدام به ساخت سرویس‌های بهداشتی کرد و حتی باید زمینه بهره‌مندی شهروندان از سرویس‌های بهداشتی پارکینگ‌ها، پاساژها و مجتمع‌های تجاری با هماهنگی مالک را فراهم می‌کرد.
از آن زمان ساخت سرویس بهداشتی عمومی در تهران آغاز شد. در حال حاضر با احتساب سرویس‌های بهداشتی پایانه‌ها، فروشگاه شهروند، میادین میوه و تره بار و… بیش از ۹۰۰۰ چشمه توالت در تهران موجود است. این آمار را به‌تازگی سازمان زیباسازی به عنوان متولی ایجاد و توسعه سرویس های بهداشتی ارائه کرده است. در تهران ۹۴۳۷چشمه توالت در قالب ۱۳۶۵ دستگاه سرویس بهداشتی وجود دارد. در مناطق ۴، ۵ و ۱۵ از نظر تعداد سرویس‌های موجود، بالاترین تعداد را به خود اختصاص داده اند در حالی‌که در مناطق۷، ۹ ،۱۱ و ۱۷ کمترین تعداد سرویس‌های بهداشتی وجود دارد و شهروندان در مناطق ۶، ۲۰، ۲۱ و ۲۲ نسبت به سایر مناطق تهران دسترسی آسانتری به سرویس‌های بهداشتی عمومی دارند.
تعداد توالت‌های مردانه بیشتر است
در تهران مردان بیشتر از زنان دارای توالت هستند بگونه‌ای که ۵۲درصد توالت‌ها یعنی ۴۸۳۱ چشمه متعلق به مردان و ۴۸درصد یعنی ۴۵۱۶ چشمه توالت مختص بانوان است که در این میان تنها ۴درصد سرویس های بهداشتی برای مادران و کودکان مناسب سازی شده و در همه سرویس‌های بهداشتی نیز سعی شده که توالتی برای استفاده معلولان هم تعبیه شود.
به گزارش ایسنا، با اینکه به گفته مسئولان شهری بیش از ۹۰۰۰ چشمه توالت در تهران وجود دارد اما از این تعداد تنها ۱۰ درصد در داخل فضاهای عمومی شهری هستند و ۷۵ درصد آن‌ها در پارک‌ها، ۹درصد میادین میوه و تره بار،۴ درصد در پایانه‌ها و 2 درصد در فروشگاه‌های شهروند قرار دارند که قطعا پاسخگوی نیاز شهروندان نیست.
تشکیل تیم‌های نامحسوس رصد وضعیت توالت‌های پایتخت
ناهید خداکرمی – رئیس کمیته سلامت شورای شهر تهران – در گفت وگو با ایسنا نیز معتقد است که وجود سرویس بهداشتی در همه نقاط شهر یک الزام است و گفت: خوشبختانه لوایح خوبی در این زمینه داشتیم و علاوه بر آن، هم در برنامه پنج ساله دوم و سوم توسعه سرویس‌های بهداشتی مورد تاکید قرار گرفته است و براین اساس شهرداری ملزم است که نسبت به ایجاد و توسعه سرویس‌های بهداشتی اقدام کند.
وی با اعلام خبر تشکیل تیم‌های نامحسوس برای رصد وضعیت سرویس‌های بهداشتی و سرشماری تعداد چشمه‌های توالت و مقایسه آمار آن با سال قبل اظهارکرد: سرویس بهداشتی در همه بوستان‌ها وجود دارد اما در سطح شهر باید این مهم توسعه یابد و با اینکه شهرداری تمام تلاش خود را به کار می‌بندد اما محدودیت مالی سبب کندی در این حوزه شده است.
خیرین توالت‌ساز به شهرداری کمک کنند
خداکرمی با بیان اینکه شهرداری یک تنه بار همه خدمات را به دوش می‌کشد، ادامه داد: از خیرین و افراد دغدغه‌مند در این حوزه می‌خواهیم کمک کنند و عیبی ندارد همانگونه که ما خیرین مدرسه‌ساز و مسجدساز داریم، در مورد توالت هم که یک نیاز عمومی است، افراد در این حوزه به کمک شهرداری بیایند.
رئیس کمیته سلامت شورای شهر تهران با بیان اینکه مردم در تماس با ۱۳۷ نیز می‌توانند شهرداری را در مورد مکان‌یابی درست ایجاد سرویس بهداشتی کمک کنند، ادامه داد: مردم به ما بگویند که در کدام معابر سرویس بهداشتی نیست و در کدام خیابان‌ها ضرورت دارد که توالت‌ها را نصب کنیم.
وی در مورد تعطیلی برخی سرویس‌های بهداشتی در برخی ساعات نیز گفت: مشکلاتی در مورد تامین امنیت در سرویس‌های بهداشتی داریم بگونه‌ای که در زمان خلوتی ممکن است تبدیل به کانون جرم شود و حتی مشاهده شده است که معتادان در ساعات خلوت نسبت به مصرف مواد در این توالت‌ها اقدام می‌کنند و این مشکل مناطق عمدتا خلوت است اما باید بتوانیم در مناطق پرتردد نسبت به دسترسی ۲۴ساعته به توالت‌ها برنامه‌ریزی کنیم.
لزوم طراحی «اپلیکیشن های توالت یاب»
با این حال مجید فراهانی – رئیس کمیته بودجه شورای شهر تهران- در گفت وگو با ایسنا کمبود سرویس‌های بهداشتی را یکی از معضلات در تهران می‌داند و با اشاره به مصاحبه یکی از مسئولان سازمان میراث فرهنگی می‌گوید: شرایط بگونه‌ای است که بسیاری از تورلیدرهای خارجی به مسافران خود توصیه می‌کنند که قرص‌های ضد ادرار مصرف کنند تا احیانا در بازدید از ایران دچار مشکل نشوند و می‌بینیم که مشکل نبود سرویس بهداشتی در روزهای پایانی هقته و برخی روزهای خاص مثل ۱۳فروردین به اوج خود می‌رسد بگونه‌ای که شاهد صف‌های طولانی روبروی توالت‌های عمومی هستیم.
وی با اشاره به مشکلات جسمی ناشی از نبود توالت در شهر گفت: اگر بیماری‌های گوارشی و روده که به واسطه کمبود سرویس بهداشتی ایجاد می‌شود را احصا کنیم، می بینیم که مردم در معرض چه مشکلاتی هستند و در دنیا به اهمیت این موضوع پی برده شده است. بگونه‌ای که «روز جهانی توالت» داریم و در این روز در همایش های مختلف در مورد آخرین تکنولوژی‌های سرویس بهداشتی صحبت می‌شود اما در ایران در این مورد حتی صحبت هم نمی‌شود.
رئیس کمیته بودجه شورای شهر تهران با بیان اینکه در حال حاضر وضعیت سرویس بهداشتی در پارک‌ها و مساجد مساعد است اما در معابر و لکه‌های کوچک شهری و پارک‌های کمتر از ۲۰۰۰ متر شاهد کمبود سرویس های بهداشتی هستیم، گفت: در معابر تعداد سرویس‌های بهداشتی انگشت شمار است و توالت‌های موجود هم قبلا در معابر ساخته شده و تعداد آن‌ها اضافه نشده است.
فراهانی با اشاره به تجربه سایر شهرها برای حل این مشکل اظهارکرد: برخی شهرهای دنیا این مشکل را حل کردند بگونه‌ای که در استانبول،سئول و… با روش‌های متعدد برای تامین مالی تعداد سرویس‌های بهداشتی را افزایش دادند. شهرداری تهران نیز می‌تواند با مشارکت بخش خصوصی و همکاری با استارت آپ‌ها برای راه اندازی سرویس‌های بهداشتی پولی اقدام کند یعنی شهرداری در معابر زمین بدهد و بخش خصوصی سرویس بهداشتی پولی ایجاد کند و یا با طراحی اپلیکیشن شهروندان از محل دقیق این توالت‌های عمومی اطلاع یابند.
وی با بیان اینکه شهرداری می‌بایست محل سرویس‌های بهداشتی را با تابلوهای خاص اطلاع رسانی کند، گفت: بسیاری از مردم ترجیح می دهندبه جای تحمل با پرداخت پول از سرویس بهداشتی تمیز استفاده کنند.
به گزارش ایسنا، شاید ۹۰۰۰ چشمه توالت عدد بزرگی باشد اما با درنظرگرفتن جمعیت حدود ۸ میلیونی تهران که روزانه و به‌صورت شناور است، می‌بینیم که با وجود اقدامات انجام شده در برخی مناطق و شاخص‌ها باز هم تهران با شرایط استاندارد تعداد سرویس بهداشتی فاصله دارد چراکه براساس استاندارهای جهانی حداقل یک چشمه به ازای هر۵۵۰ شهروند زن، حداقل یک چشمه به ازای هر ۱۱۰۰مرد، حداقل یک چشمه مناسب افراد معلول به ازای هر ۱۰هزار جمعیت و حداقل یک سرویس مناسب مادر و کودک به ازای هر ۱۰هزار نفر جمعیت لازم است که با یک حساب سرانگشتی می بینیم که اگر جمعیت ۸میلیونی روزانه تهران را بین زنان و مردان بصورت مساوی در نظر بگیریم ، براساس استاندارهای جهانی نیازمند ۸۰۰ سرویس بهداشتی مخصوص مادر و کودک، ۸۰۰ سرویس ویژه معلولان، ۷۲۷۲ توالت برای زنان و ۳۶۳۶ سرویس بهداشتی برای مردان هستیم که در مقایسه با آمار توالت های مردانه در پایتخت ( ۴۸۳۱ چشمه) وضعیت توالت مردانه حتی از استاندارها نیز بالاتر است.
همچنین آمارها نشان می‌دهد که براساس استاندارهای جهانی در منطقه ۱۴و ۸ وضعیت تعداد سرویس های بهداشتی برای سه گروه زنان،مردان و معلولان نامناسب و وضعیت سرویس بهداشتی زنان تنها دو منطقه ۲۰ و ۲۲ مناسب است اما وضعیت دسترسی به توالت برای مردان در بیشتر مناطق مطلوب و تنها درمناطق ۲،۴،۵، ۷،۸،۱۰،۱۴ و ۱۷ نامناسب است. به نظر می‌رسد حداقل مسئولان شهری می‌توانند با نگاهی به آمارهای ارائه شده، حداقل فکری به حال مناطقی کنند که در شرایط بحرانی‌تری برای زنان و مردان قرار دارد.
شاید مسئولان باید در تصمیم‌گیری‌هایشان در کنار ساخت پل جدید، توسعه اتوبان و… فکری به حال نیاز طبیعی مردم شهرشان کنند و خجالت را کنار بگذارند و با صدایی بلند در مورد نیازهای فیزیولوژیک آدمها حرف بزنند و تصمیم‌گیری کنند.
