انتقاد نایب رئیس اتاق ایران از بی‌توجهی به بهبود فضای کسب و کار
نایب رئیس اتاق ایران بهبود محیط کسب‌وکار را در گروی توجه به نظرات بخش خصوصی و خرد جمعی و اصول علمی در تصمیم‌گیری‌ها دانست.
به گزارش بازتاب به نقل از اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران، پدرام سلطانی در همایش ملی توسعه پایدار با رویکرد بهبود محیط کسب‌وکار که در مشهد برگزار شد، گفت: از دید ما فعالان اقتصادی و البته به عنوان شهروندان جامعه، تعریف عدالت بیش از آنکه به معنای برابری در توزیع درآمدها و دارایی‌ها باشد، به معنای عدالت در توزیع فرصت‌هاست. مادامی که همگان نتوانند به طور یکسان برای پیشرفت در مجامع علمی و کارهای سیاسی ورود کنند، طبیعتاً جامعه به سوی عدالت حرکت نمی‌کند.
سلطانی با اشاره به ضرورت توجه به شفافیت در شرایط امروز اقتصاد کشور گفت: یکی از ضعف‌های موجود در فرهنگ اداری ما، بالا بردن درجه مکاتبات با مُهر محرمانه در نظام اداری است و اطلاعاتی که بیهوده و بی جهت با این مُهرها از دسترس عموم خارج می‌شود، مانعی بر سر راه شفافیت به شمار می‌آید.
وی با بیان اینکه اراده حاکمیتی برای بهبود محیط کسب‌وکار مطلوب بخش خصوصی وجود ندارد، تصریح کرد: از برخی مدیران ارشد دولتی این سؤال را شنیده‌ایم که اگر مشکلات را حل کنیم، محیط کسب‌وکار مطلوب می‌شود؟ این نشانه باور نداشتن به حرکت در این مسیر و برخواسته از این تفکر است که ارزش گذاری‌های سیاسی و اقتصادی ما همیشه بی اعتنا به ارزیابی‌های جهانی است؛ فارغ از اینکه دیگر کشورها در منطقه و جهان به این موضوع توجه می‌کنند و این را باور کرده‌اند که کشورشان اگرچه از درون مشکلات متعددی دارد و اصلاحاتشان مطلوب شهروندان نیست، اما همزمان در ویترینی با ۱۸۰ کشور دیگر قرار دارند و دیگر کشورها از منظر این ویترین به آن‌ها می‌نگرند.
نایب رئیس اتاق ایران ادامه داد: وقتی می‌بینیم هر سال می‌گذرد و کشورهای منطقه و دیگر کشورهایی که از ما رتبه پایین‌تری در کسب‌وکار جهانی داشته‌اند، در اصلاح خود و بهبود وضعیت در این بخش، از ما سبقت می‌گیرند، عزت نفسمان به عنوان یک ایرانی خدشه دار می‌شود. ما به جای اینکه در ردیف اول ویترین کشورها قرار بگیریم، هر سال یکی دو رده تنزل پیدا می‌کنیم. برای بهبود این رتبه نیاز به امید و غرور داریم و تمرکز بر این رتبه در گزارش‌ها، غرور ملی ما را بهبود می‌بخشد.
وی یادآور شد: اگر توانستیم از امسال تا سال آینده ۷ تا ۸ اصلاح در شاخص‌های سهولت کسب‌وکار ایجاد کنیم معنایش آن است که آموخته‌ایم چگونه باهم کار کنیم اما ما هنوز نمی‌توانیم با دوستانمان در دولت و مجلس این گفتمان مشترک، واحد و باور جدی در مسیر بهبود محیط کسب‌وکار را داشته باشیم.
سلطانی از افغانستان، ترکیه و آذربایجان به عنوان سه کشوری یاد کرد که امسال توفیقات خوبی در رتبه بندی کسب‌وکار بانک جهانی داشته‌اند و گفت: این کشورها برای بهبود رتبه خود تغییرات اساسی در اقتصادشان ایجاد کرده‌اند و حتی چین و هند هم تغییرات اساسی ایجاد کردند تا خود را در تراز گزارش بانک جهانی بالا ببرند. کشوری مانند امارات در همسایگی ما رتبه ۱۱ بهبود کسب‌وکار را دارد و الان به این سمت حرکت می‌کند که با نوآوری و خلاقیت، مدل فعالیت و کار نهادهای حاکمیتی و دولتی‌اش را تغییر دهد.
وی ضمن تشریح اهمیت ارتباطات سیاسی در بهبود وضعیت اقتصادی کشورها، به تنش میان بین ترکیه و روسیه در گذشته اشاره کرد و گفت: وقتی ترکیه به این نتیجه رسید که این مسئله به ثبات کسب‌وکارش لطمه می زند، بعد از چند ماه موضوع را با روسیه حل کرد و سعی کرد تا بازارش را در کلونی کشورهای اقمار روسیه از دست ندهد. از طرف دیگر، نخست وزیر کشوری مثل هند پای صحبت و ایده پردازی معاون نخست وزیر سنگاپور می‌نشیند که کشوری ۶ میلیونی است؛ تا رازهای حرکت سنگاپور به سمت توسعه یافتگی و سرآمدی در بهبود محیط کسب‌وکار آگاه شود و مسیر محیط کسب‌وکار کشورش را اصلاح کند.
سلطانی خاطرنشان کرد: کشوری مثل چین علی رغم اینکه با رشد خیره کننده‌اش، اقتصاد دوم دنیاست، هنوز می‌کوشد تا با کشوری مثل آمریکا رویارویی به ویژه در حوزه‌های سیاسی نداشته باشد تا به رشد اقتصادی و توسعه گرایی اش لطمه‌ای وارد نشود. این کشور با آینده نگری به ۳۰ سال آینده خود می‌اندیشد و برای آن برنامه دارد و با پروژه بلندپروازانه جاده ابریشم، به دنبال تسخیر اقتصاد جهان است. آن زمان به طور حتم می‌تواند نظارت خود را بیش از آمریکا بر دنیا تحمیل کند. این کشور در راهبری فضای مجازی نیز سعی کرده وضعیت خود را بهبود بخشد.
نایب رئیس اتاق ایران گفت: اطمینان داریم که دنیا جایی عادلانه‌ای نیست و از منظر رقابت، همواره کشورها تحت اجحاف قدرت‌های بزرگ بوده‌اند. اما کشوری چون هند که صدها سال در استعمار بوده، اجازه نداد تا اجحاف و ظلمی که در حق مردمش صورت گرفته بود، به عنوان محمل اختلاف با قدرت‌های استعمارگر قرار بگیرد، بلکه از اشتراکات به وجود آمده در زمان استعمار برای ارتقای خود استفاده کرد و امروز با رشد ۷ درصدی و چشم انداز رشد بیشتر در حال بهبود فضای کسب‌وکار خود است و حتی جوانان هندی با تسلطی که بر زبان انگلیسی دارند، فضای آی تی را از غربی‌ها ربوده‌اند.
وی افزود: با بررسی تجربیات کشورهایی که از آن‌ها سخن گفتیم، درمی‌یابیم که آن‌ها چه خوب توانستند با تواضع در فضای جهانی و بین‌المللی در راه بهبود محیط کسب‌وکار خود حرکت کنند؛ آن‌ها یاد گرفتند در این مسیر چگونه حرکت کنند. اما ما در شرایطی هستیم و در چارچوب فکری و فرهنگی کار می‌کنیم که فکر می‌کنیم می‌توانیم راهی متفاوت از دنیا برای رشد و توسعه برگزینیم.
وی خاطر نشان کرد: ما به عنوان شاگرد رتبه ۱۲۸ گزارش کسب‌وکار جهانی ادعا می‌کنیم که خود می‌توانیم وضعیت کسب‌وکارمان را بهبود بخشیم و این ادعای گزافی است و نشان می‌دهد که برای یادگیری از دنیا تواضع نکرده‌ایم. هرگاه حرف از پیشرفت و دستاوردهای کشوری در یک بخش پیش آمده، بلافاصله ضعف آن را در جایی دیگر پیدا کرده‌ایم و به جای چشم دوختن به نقاط قوت دیگر کشورها و یاد گرفتن از آن‌ها مرتب به خودمان می‌گوییم آن‌ها هم ضعف دارند و ما روش خودمان را داریم. به جایی می‌رسیم که مسئولان ما حتی علم اقتصاد را به ریشخند می‌گیرند و فکر می‌کنیم تافته جدا بافته‌ایم.
وی گفت: هرکسی در کشور ما بتواند موضوعات اقتصادی را با بیان سیاسی و تندتر مطرح کند، جایگاه بهتری پیدا می‌کند و آن‌ها که با زبان علم و منطق و به مدد ادبیات تخصصی صحبت می‌کنند، انگار دیگران را به کسالت دچار می‌کنند و حرف‌هایشان کمتر شنیده می‌شود. ما یاد نگرفته‌ایم به افراد متخصص گوش کنیم و از آن‌ها یاد بگیریم و سپس به اجرای آن بپردازیم و مادامی که این‌گونه حرکت کنیم، نمی‌توانیم امیدوار باشیم که محیط کسب‌وکارمان بهبود یابد.
سلطانی گفت: کشوری که در بحران باشد با بهترین مدل‌ها نمی‌تواند به سوی عدالت حرکت کند؛ جنگ، تحریم و چالش‌های ستیزگونه جناحی در داخل کشور، ستون‌های همین بحران هستند. در چنین محیطی امکان حرکت به سمت عدالت و سیاست پذیری وجود ندارد. بنابراین ابتدا باید کاری کنیم که برای مدتی از این محیط‌ها خارج شویم.
وی افزود: باید توجه کنیم که جامعه ما نیازمند انگیزه، امید و نشاط است و سرمایه اجتماعی از این موارد به وجود می‌آید. شفافیت صرفاً پیش‌بینی‌پذیری به استناد آمار و ارقام نیست بلکه پیش‌بینی‌پذیری با توجه به اقتضای حرکت جهانی است. فعال اقتصادی که نتواند پیش بینی کند سرانجام تحریم چیست و فشاری که دولت امریکا ناجوانمردانه بر ما وارد کرده تا کی ادامه دارد و سیاست‌های ارزی تا چه زمانی دوام دارد، نمی‌تواند برای آینده فعالیت خود برنامه ریزی کند.
سلطانی تاکید کرد: شرایط در صورتی بهبود می‌یابد که به نظرات بخش خصوصی و خرد جمعی و اصول علمی در تصمیم‌گیری‌ها توجه شود؛ اینکه گمان کنیم در این شرایط این اصول جواب نمی‌دهد اشتباه است. پوپولیسم یعنی امور و تصمیماتی که مردم را در کوتاه مدت خوشحال می‌کند؛ اما در مجموع پوپولیسم محیط کسب‌وکار را خراب می‌کند؛ اگر فعال اقتصادی بداند با تحمل ۶ ماهه مشکلات، شرایط بهتر می‌شود، قطعاً در کار خود باقی می‌ماند. نخبگان ما به دنبال عدالت در توزیع درآمد نیستند بلکه به دنبال عدالت در توزیع فرصت‌ها هستند.
وی به بیان گلایه بخش خصوصی از دولت و سیاستگذاران پرداخت و تصریح کرد: ما به عنوان بخش خصوصی امروز در جامعه چهره خوبی نداریم، بخش خصوصی در ایران محبوب نیست. چرا این‌گونه است؟ چرا هربار چالش اقتصادی ایجاد می‌شود ذهن مردم را به سمتی می‌برند که گویی بخش خصوصی در حال سوء استفاده است؟ مسئولان به گونه‌ای نشان می‌دهند که اگر یک واحد دچار مشکل شده و یا اگر مسیر با ثبت سفارش هر روز بازی صورت می‌گیرد و یا بخشنامه روی بخشنامه ابلاغ می‌شود، مشکل از بخش خصوصی محتکر است. امروز بخش خصوصی وجهه و اعتبار خود را به واسطه سیاست گذاری‌های غلط در جامعه از دست می‌دهد. این یک مخاطره است و بخش خصوصی آینده خود را در کشور دچار مشکل می‌ببیند. در چنین شرایطی او سرمایه‌اش را از کشور خارج می‌کند و سپس سرمایه گذار خارجی هم به این تصور می‌رسد که وقتی یک صاحب سرمایه در داخل نمی‌ماند، چرا او باید سرمایه‌اش را به ایران بیاورد. بخش خصوصی در این زمینه به جد نگران آینده ایران است.
