انتقاد از بیتوجهی به مالکیت فیلمها و سرقتهای سریع
سیروس تسلیمی معتقد است: در حال حاضر مالکیت فیلمها خیلی مخدوش شده و این موضوع باعث اتفاقات جبرانناپذیری از جمله رعایت نشدن کپیرایت فیلمها در اینترنت و شبکههای ماهوارهای، ساخت فیلمهای ارزان و پیش پاافتاده و افت فروش سینما شده است.
این تهیهکننده سینما ، به وضعیت مالکیت فیلمها و انتشار برخی از آنها در سایتها و شبکههای خارجی بدون خرید کپیرایت اشاره کرد و گفت: این روزها فضای جدیدی برای تماشای فیلم به وجود آمده که در گرو منافع اقتصادی عدهای است. این منافع موجب شده آن عده به هر نحوی این فضاها را از دست ندهند که بخواهیم به یک فضای سالم برای پخش فیلمها در بازار برسیم. در حال حاضر مالکیت فیلمها خیلی مخدوش شده است و اگر در گذشته تنها پنج درصد در مالکیت فیلمی سهیم بودیم وزرات ارشاد و تلویزیون از این حق حفاظت و حراست میکردند، اما این روزها وقتی فیلم از پرده سینما وارد بازار میشود، جهانی شده و هرکس به خودش حق میدهد این فیلم را قلع و قمع کند.
تسلیمی افزود: این مسئله خدشهدار شدن مالکیت به فیلمهای فرهنگیتر که در طولانیمدت فروش میکنند، بیشتر آسیب میزند. امروز به محض اینکه فیلمها وارد بازار پخش شوند یا حتی در حالتی که هنوز رسانهای نشدهاند، وارد سایتها میشوند و معلوم نیست سرانجام آنها چه میشود و چه کسی آنها را از چه کس دیگری کپی میکند. یکی از دلایل این اتفاق این است که کسی مالکیت فیلم را جدی نمیگیرد. قبلا در وزارت ارشاد جایی را داشتیم که مالکیت فیلم کاملا بررسی میشد. برای مثال در تلویزیون اگر قصد داشتند فیلمی را پخش کنند که در ۱۰ درصد پروانه مالکیت آن پنج، شش نفر شریک بودند، عرضهکننده فیلم باید از مابقی شرکای سهیم در مالکیت وکالتنامه محضری میگرفت تا آن فیلم پخش شود.
او ادامه داد: یک دلیل دیگر هم این است که ما کپیرایت جهانی را قبول نکردهایم و در نتیجه میبینیم که در خارج از کشور حدود دوهزار فیلم ایرانی وجود دارد که کپیرایت ۲۰ عدد از آنها هم خریداری نشده است. با چنین وضعی شاهد فضایی در پخش فیلمها میشویم که مانند میدانی شلوغ است که فقط عدهای از آن نفع میبرند و صاحبان این منافع گوشهای میایستند و شاهد غارت فرهنگ سینما هستند.
تهیهکننده «زندان زنان» با بیان اینکه “قبلا وضعیت تولید و تهیه فیلم شریف بود” اضافه کرد: همه چیز آن موقعها متفاوت بود. الان اگر یک فیلمنامه را به یک موسسه بدهید با چنان سرعتی تِم آن سرقت میشود که یکدفعه میبینیم یک فیلم با همان تِم ساخته شده و در شبکهای ترکیهای پخش میشود. نمیدانم چگونه میتوان از این وضعیت خلاص شد در حالی که در انگلستان تماشای یک فیلم بدون خرید رایت جرم محسوب میشود و دستگاه قضایی با آن برخورد میکند.
تسلیمی در ادامه بیان کرد: با این اوضاع مردم هم ترجیح میدهند به جای سینما، فیلمها را در اینترنت و شبکههای ماهوارهای ببینند، بدون اینکه به موضوع خرید کپیرایت توجهی شود. مهمترین کاری که میتوان انجام داد قانونمند کردن قضیه مالکیت است که برای این کار باید قوه قضاییه و وزارت ارشاد با هم همکاری کنند و یک هیئت کارشناسی تشکیل دهند و این حق مالکیت را تعریف و خدشهدار کردن آن را جرم تلقی کنند. در گذشته فیلمی که ۳۰ سال از تولید و پخش آن میگذشت جزء آثار جهانی و ملی بود و از رایت آن به راحتی استفاده میشد اما حالا به سه روز هم نمیرسد که یک فیلم رایتش جهانی و مطرح میشود.
تهیهکننده «زیر پوست شهر» تصریح کرد: شاید یکی از دلایل این اتفاق هم این باشد که الان فیلمها خیلی پیش پا افتاده شدهاند و سرمایهگذار و تهیهکننده به همان فروش گیشه و پخش در شبکه خانگی اکتفا میکنند و دیگر پخش فیلم را در اینترنت و شبکههای خارجی پیگیری نمیکنند. همچنین نگاتیو از بین رفته و فیلم به صورت دیجیتال پخش میشود و این موضوع کپی کردن را برای همهجا آسان کرده است. وقتی کپیرایت فیلمها سرقت میشود، فیلمها ارزانتر و پیش پا افتادهتر ساخته میشوند که زیاد ضرر نکنند و این اتفاقات دست به دست به هم میدهند تا ما در سال فقط سه چهار فیلم خوب داشته باشیم و مابقی فیلمها فقط میآیند و نامشان هم چندی بعد فراموش میشود.
تسلیمی در پایان به وضعیت فروش سینماها در تابستان و بیانیهای که از سوی مدیران پردیسهای سینمایی در این راستا منتشر شده است اشاره کرد و گفت: وقتی سینماها از فیلمهای ایرانی فروش نکنند، این مدیران به فکر نمایش فیلمهای خارجی میافتند و سینمای ما دوباره به غربت قبل از انقلاب دچار میشود که برای یک فیلم ایرانی نمیشد یک سالن خوب پیدا کرد. امیدوارم سینمای فرهیخته از این وضع نجات یابد.