امنیت شغلی پرستاران شرکتی تامین شود

تاخیرهای چند ماهه در پرداخت کارانه‌ها و فشار کاری پرستاران به دلیل کمبود نیرو؛ مدتی است که در صدر مشکلات گروه پرستاری قرار دارد و از طرفی هم بنابر اعلام مسوولان اضافه‌کاری‌های اجباری در این گروه اجتناب‌ناپذیر است؛ موضوعی که می‌تواند باعث افزایش خطا در کار حساس آنها شود.

محمد شریفی مقدم در گفت‌وگو با ایسنا با تاکید بر اینکه بی‌توجهی به حرفه پرستاری، بی‌توجهی به سلامت جامعه است، بیان کرد: طبق قانون ارتقای بهره‌وری، مبنای ساعت کاری، ۱۹۲ ساعت در ماه است. در ایران ساعت کاری پرستاران به صورت متوسط نزدیک به میانگین دنیا است. قانونگذار با وضع چند قانون مانند مشاغل سخت و زیان آور، می‌گوید که پرستار باید با ۲۵ سال کار در بخش دولتی و ۲۰ سال در بخش خصوصی بازنشسته شود، اما عملا این دو قانون با اضافه کار اجباری، کارکرد خود را از دست داده‌اند؛ در حال حاضر در بیشتر مراکز استان‌ها و به ویژه تهران پرستاران به صورت متوسط ۸۰ ساعت اضافه کار اجباری دارند.

وی فعالیت بیش از اندازه را باعث افزایش ضریب خطا در کار پرستاران می‌داند و گفت: در کشورهای توسعه یافته خطاهای حوزه درمان ثبت می‌شود و حتی خود افراد خطای خود را مطرح می‌کنند. علاوه بر آن این نظارت‌ها شناسایی می‌شود، اما در ایران سیستم ثبت خطا نداریم و سیستم مدیریتی دانشگاه‌ها و بیمارستان‌ها نیز دنبال این موضوع نیستند؛ به همین دلیل می‌توان گفت آمارهایی که از این خطاها اعلام می‌شود، واقعی نیست؛ چراکه با افراد برخورد می‌شود و این موضوع باعث شده خطاها گزارش نشود.

قائم مقام سازمان نظام پرستاری تصریح کرد: با دلایل موجه می‌گوییم که مردم ما کمتر از ۵۰ درصد مراقبت‌های پرستاری مورد نیاز خود را دریافت می‌کنند که بی‌تردید یکی از دلایل آن کمبود نیرو است. طبق استانداردهای جهانی برای دریافت حداقل‌های خدمات درمانی باید به ازای هر ۱۰۰۰ نفر، سه نفر کادر پرستاری داشته باشید، اما این ضریب در ایران ۱.۶ است. ما باید ۲۴۰ هزار نفر کادر پرستاری در کشور داشته باشیم؛ یعنی اگر ۸۰ تا ۱۰۰ هزار نیرو به کادر پرستاری اضافه شود، مردم کف مراقبت‌های درمانی را دریافت می‌کنند.

وی با اشاره به توزیع نامناسب نیروها در بیمارستان‌های کشور افزود: در حال حاضر حدود ۱۹۰ دانشکده پرستاری دولتی و غیردولتی در کشور وجود دارد؛ یعنی حداقل سالیانه ۱۰ هزار فارغ‌التحصیل پرستاری داریم. اگر این تعداد سالیانه جذب وزارت بهداشت شوند، ممکن است طی چندسال کمبود نیرو برطرف شود، اما دولت توان جذب نیروهای فارغ التحصیل را ندارد و سیاست انقباضی و کوچک‌سازی را در پیش گرفته است.

شریفی مقدم همچنین بیان کرد: تعداد نیرویی که به وزارت بهداشت می‌دهند، بر اساس تخت بیمارستانی است. در حال حاضر در یکی از بیمارستان‌های تهران باید به ازای هر تخت، حداقل ۱.۲ کادر پرستاری و ۰.۸ کادر سایر گروه‌های درمانی وجود داشته باشد. این بیمارستان باید ۲۴۰۰ نیرو داشته باشد، اما ۴۰۰۰ نیرو جذب کرده است؛ یعنی به جای کادر درمانی و پرستار، کادر اداری استخدام کرده است. این موضوع در برخی دانشگاه‌های علوم پزشکی و بیمارستان‌های کشور نیز مصداق دارد.

قائم مقام سازمان نظام پرستاری در ادامه، با بیان اینکه امروز در بسیاری از شهرستان‌ها نیروی پرستاری بیکار داریم، ادامه داد: باید برای به کار گرفتن این نیروها در بیمارستان‌ها جذابیت ایجاد کرد. در حال حاضر به جز تهران، در هرکجا به نیروی پرستاری نیاز داشته باشند، ما بیش از آن نیروی آماده به کار داریم. تهران فارغ التحصیل پرستاری و نیروی کمتری دارد. یکی از دلایل هم این است که همه پرستاران جذب کار مرتبط رشته خود نمی‌شوند یا به دلیل شرایط سخت کاری، شغل خود را ترک می‌کنند.

وی همچنین ترک و تغییر شغل، خانه نشینی و مهاجرت را مهم‌ترین مسائلی معرفی کرد که حرفه پرستاری را تهدید می‌کنند و مسئولان نیز تاکنون توجه خاصی به این موضوع نداشته‌اند. یکی از مهم‌ترین دلایلی که باعث مهاجرت این صنف از کشور می‌شود، میزان رفاهی است که برای پرستاران در کشورهای دیگر در نظر گرفته می‌شود. علاوه بر آن میزان پرداختی و شان اجتماعی که در این کشورها برای پرستار قائل می‌شوند نیز موثر است. دنیا به این نتیجه رسیده است که به صورت ویژه‌ای به این حرفه نگاه کند، اما پرستاری در کشور ما متفاوت‌تر است و استانداردهای پایین‌تری دارد.

وی ادامه داد: کشورهایی مانند کانادا و استرالیا که پرستاران به آنها مهاجرت می‌کنند، کمبود پرستار ندارند و نیروها در یک بخش عادی فقط از چهار بیمار و در بخش ویژه از یک بیمار مراقت می‌کنند. این طور نیست که پرستاران مراقبت از سه یا چهار بیمار را در بخش ویژه یا ۱۰ بیمار را در طول روز بر عهده داشته باشند.

قائم مقام سازمان نظام پرستاری همچنین اضافه کرد: در ایران پرستار گاهی ۳۶ ساعت و معادل چند شیفت کار می‌کند، اما در کشورهای دیگر این اجازه داده نمی‌شود؛ چراکه اگر ساعت کاری پرستار از حد معینی بالاتر رود، دچار خطا می‌شود. خطای او نیز بیمار را دچار ضرر می‌کند؛ به همین دلیل می‌گویند پرستار بیمار نباید بالای سر مریض برود. اما اینجا گاهی به پرستار استعلاجی داده نمی‌شود. در دنیا میانگین ساعات کاری پرستاری ۳۵ تا ۴۰ ساعت در هفته است و اضافه کار نیز اجباری نیست. برای انجام یک بررسی در زمینه تاثیر ساعات کاری بر میزان خطای پرستاران، مطالعه‌ای در آمریکا انجام شد که طی آن ساعت کار پرستاری را از هفت به ۹ ساعت رساندند؛ نتایج نشان داد میزان خطای پرستاران ۱۴ درصد افزایش یافت.

شریفی مقدم، کمبود نیرو، اضافه کاری‌های اجباری و وضع معیشتی نامناسب را از جمله دلایل دیگر مهاجرت پرستاران اعلام کرد و گفت: ممکن است خانواده‌ای چهار نفره برای اداره زندگی خود به پنج میلیون تومان نیاز داشته باشد. پرستار اگر بخواهد این سطح از درآمد را داشته باشد باید دو و گاهی سه شیفت کار کند. در حال حاضر میانگین پرداختی به پرستاران در بیمارستان‌های بخش دولتی بین دو تا سه میلیون تومان همراه با کارانه است. آنها اگر بخواهند این درآمد را به پنج میلیون تومان برسانند، باید دوشیفت و معادل ۳۸۰ ساعت در ماه در بخش‌های دولتی و خصوصی کار کنند. گاهی نیز مجبور می‌شوند سه شیفت در ماه کار کنند. در این صورت خطا اجتناب ناپذیر است.
امنیت شغلی پرستاران شرکتی تامین شود

شریفی مقدم درباره آمار مهاجرت پرستاران نیز توضیح داد و گفت: سال گذشته ۲۵۰ نفر از طریق سازمان نظام پرستاری مهاجرت کرده‌اند. پیش بینی می‌کنیم به همین تعداد نیز خودشان اقدام به مهاجرت کرده باشند؛ یعنی سالیانه ۴۰۰ تا ۵۰۰ پرستار مهاجرت می‌کنند. در حالی که اگر همین تعداد نیرو به بیمارستان‌های تهران افزوده شوند، تغییرات زیادی ایجاد می‌شود.

قائم مقام سازمان نظام پرستاری ضمن درخواست از دولت و مجلس برای تامین امنیت شغلی پرستاران شرکتی، ادامه داد: پرستاری جزو مشاغل حاکمیتی است و باید به شکل دائمی استخدام شوند. پرستار شرکتی احساس امنیت نمی‌کند و ممکن است در صورت فراهم شدن شرایط کاری بهتر، محیط کاری خود را ترک کند؛ در واقع می‌توان گفت حلقه وابستگی آنها به محیط کار سست است.

وی افزود: در بخش خصوصی نیز تمام مشکلات پرستاران بخش دولتی وجود دارد. علاوه بر آن در این بخش در بسیاری از موارد به قوانین از جمله قانون ارتقای بهره‌وری که مصوب دولت است، عمل نمی‌شود؛ این در حالیست که این قانون به تمام بیمارستان‌های خصوصی کشور ابلاغ شده است، اما در حال حاضر به جز چند مورد انگشت شمار، در بیشتر بیمارستان‌های خصوصی رعایت نمی‌شود. قراردادهای پرستاران این بخش نیز ممکن است شش ماهه یا یکساله تنظیم شود. دریافتی پرستاران در بخش خصوصی نیز به مراتب کمتر از بخش دولتی است.