امضای دستی کودکانه بر سند زندگی

کودکی که هنوز غرق در دنیای نقاشی‌های خود است، مدادهای رنگی خود را کنار گذاشته و قلم سیاهی را به اجبار برای امضا کردن سندی به نام ازدواج که کاملا از محتوایش بی خبر بوده اما به معنای آغاز مرحله جدیدی از زندگی اوست، به دست می‌گیرد.
کودکی را در خانه پدری جا می‌گذارد و همراه مردی که او را نمی‌شناسد وارد خانه‌ای می‌شود تا در کنارش سال‌ها زندگی کند، زندگی که برای او نامفهوم است.

آمار دقیقی در مورد ازدواج کودکان وجود ندارد اما روز به روز به تعداد خانواده‌هایی که با ازدواج در سن کودکی برای دختر خود معتقدند افزوده می‌شود.

کودکی که هنوز در دنیای خاله بازی خود غرق است و هنوز طعم شیرین بازی با هم سن و سالانش زیر دندانهایش حس می‌شود، عروسک‌های خود را کنار گذاشته و حال باید به اجبار والدین وارد فصل جدیدی از زندگی خود شود، فصلی طولانی که خیلی زود برای او آغاز شده است.

کودکی که هنوز غرق در دنیای نقاشی‌های خود است، مدادهای رنگی خود را کنار گذاشته و قلم سیاهی را به اجبار برای امضا کردن سندی به نام ازدواج که کاملا از محتوایش بی خبر است، به دست می‌گیرد.

پیامدهای جسمی، جنسی و اجتماعی ازدواج کودکان

فاطمه حسینی فر، یک کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی در گفت‌وگو با ایسنا اظهارکرد: آمار زیادی در خصوص ازدواج دختران زیر ۱۵ سال وجود دارد که پیامدهای این اتفاق از سه بعد جسمی، جنسی و اجتماعی باید بررسی شود.

وی با بیان اینکه فرد برای ازدواج باید به بلوغ اجتماعی برسد تا بتواند ارتباط خوبی برقرار کند، افزود: در عصر ارتباطات و بمباران فضای مجازی، بسیاری از اوقات بلوغ زودرس جنسی و جسمی را به همراه دارد.

این کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی با بیان اینکه فرد در سنین پایین به بلوغ اجتماعی نرسیده و آمادگی ازدواج ندارد، اظهار کرد: پیامد و آسیب دیگر این نوع ازدواج‌ها خیانت است چرا که وقتی که دختر کم سن و سال با فرد بالغ ازدواج می‌کند کم کم به مرحله بلوغ رسیده و تازه نیازهای خود را درک می‌کند و چون پاسخ خود را دریافت نمی‌کند، به خیانت روی می آورد.

حسینی فر اظهار کرد: پیامد دیگر این گونه ازدواج‌ها، اعتیاد است چرا که وقتی فردی در زندگی مشترک خود تازه به بلوغ می‌رسد شرایط بحرانی شده و احساس تنهایی و افسردگی می‌کند و در نتیجه به اعتیاد روی می ‌آورد.

ازدواج یا تجاوز

به گزارش ایسنا، وی خاطرنشان کرد: زن و شوهر برای آرامش بخشی به یکدیگر آفریده شده‌اند اما این گونه ازدواج‌ها این تجربه را برای زوجین به ارمغان نمی ‌آورد.

این کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی با بیان اینکه ازدواج دختر نابالغ با مرد بالغ با تجاوز تفاوتی ندارد، تصریح کرد: آسیب بعدی متوجه فرزندان این زوجین است و معمولا کودکانی که ازدواج می ‌کنند نمی‌توانند فرزندان سالمی را تحویل جامعه دهند.

ازدواج کودکان و آسیب‌های ناشی از آن

بهناز زال، کارشناس ارشد پیشگیری بهزیستی خراسان جنوبی نیز به ایسنا گفت: پدیده کودک همسری آسیب‌های بسیاری را به دنبال دارد که از مهم‌ترین آن این است که آن فرد کودکی نمی‌کند و باید وظایف بزرگسالی را برعهده بگیرد.

وی با بیان اینکه این کودکان باید نقش جدید و سخت را بپذیرند، افزود: برای کودکان زیر 13 سال دوره آموزشی ازدواج در نظر نگرفته شده است و آموزش‌هایی برای دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه نیز در سازمان بهزیستی در نظر گرفته شده که شامل کودکان و نوجوانان بالای 14 سال می‌شود.

این مشاور خانواده بیان کرد: ازدواج پسران در سن کودکی بسیار کمتر از دختران است چراکه خانواده‌ها پذیرفته‌اند که آنان در این سن توان زندگی مشترک را ندارند.

زال با اظهار تاسف از وجود تفکر سنتی ازدواج زودهنگام دختران در جامعه، ادامه داد: پدیده کودک همسری یک پدیده روانشناختی و آسیب اجتماعی است.

پدیده کودک همسری در خراسان جنوبی 5 درصد است

وی اظهار کرد: طبق آمار ثبت احوال از سال 91 تا 95 پدیده کودک همسری(ازدواج زیر 14 سال) در استان پنج درصد بوده است.

کارشناس ارشد پیشگیری بهزیستی خراسان جنوبی بیان کرد: این آمار در کشور بین 5 تا 7 درصد است که خراسان جنوبی وضع بهتری دارد اما باز هم باید پیگیری شود.

زال با بیان اینکه در پدیده کودک همسری فرد کودک باید بزرگسالی را تجربه کند، افزود: در زمان‌های گذشته کودک همسری به خاطر مسائل فرهنگی ستایش می‌شد.

وی تصریح کرد: بدون شک دختر و پسری که بدون تجربه دوران کودکی به ناگهان با مسئولیت‌های بزرگسالی مواجه می‌شوند؛ دچار آسیب‌های پنهان و آشکار بسیاری خواهند شد، آسیب‌هایی که تمام زندگی آنان را دربرخواهد گرفت.

کارشناس ارشد پیشگیری بهزیستی خراسان جنوبی بیان کرد: اعتیاد در خانواده یکی از دلایل کودک همسری است و توانایی درست فکرکردن را از پدر و مادر می‌گیرد و از طرفی همین اعتیاد مشکلات اقتصادی بوجود می‌آورد که برای رهایی از معضلات اقتصادی، والدین سعی می‌کنند راهی برای زودتر ازدواج کردن فرزندانشان بیابند.

زال ادامه داد: در خانواده‌های سنتی و خانواده‌هایی که خرده فرهنگ دارند ازدواج زودهنگام بیشتر است اما گاهی در خانواده‌های با تحصیلات و فرهنگ بالا هم شاهد این ازدواج‌ گونه ها هستیم.

وی افزود: آمار دقیقی از کودک همسری در استان در دست نیست چراکه گاهی عقد شرعی انجام می‌شود اما در جایی ثبت نمی‌شود.

کارشناس ارشد پیشگیری بهزیستی خراسان جنوبی اظهار کرد: باید ابتدا باور خانواده‌ها را اصلاح کنیم و برای آنها برنامه آموزشی داشته باشیم.

زال ادامه داد: فردی که وارد ازدواج می‌شود باید توان ایفای نقش و آگاهی لازم را داشته باشد حال آنکه از کودکی می ‌خواهیم که بتواند این نقش را ایفا کند.

وی تصریح کرد: دخترانی که در سنین کودکی ازدواج می‌کنند، به دلیل نرسیدن به بلوغ اجتماعی، چیزی از زندگی مشترک و همسرداری و فرزندآوری نمی‌دانند و بعد از ازدواج نیز از عمدتا از تحصیل و خواسته‌های خود دور می‌مانند.

مشاوره؛ راه کاهش آسیب‌های اجتماعی

محمد بینشی، مشاور خانواده نیز به ایسنا با اشاره به اینکه مشاوره سنت شکنی نیست بلکه آینده نگری است، اظهار کرد: پدیده‌های اجتماعی زیربنای اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و خانوادگی دارند و برای رسیدگی به یک پدیده اجتماعی ابتدا باید خلاهای قانونی و فرهنگی را ابتدا رفع کنیم.

وی با بیان اینکه اگر بخواهیم با مسائل اجتماعی علمی تر برخورد کنیم باید در بسترها بیشتر کار کنیم، تصریح کرد: باید یک فرد از آمادگی‌های روانی و جسمانی برخوردار باشد تا بتواند ازدواج کند .

این مشاور خانواده با بیان اینکه ازدواج یک مسئولیت است و فرد وقتی بله را گفت در برابر همسر خود مسئول است، افزود: اگر عشق همزمان با دوران بلوغ فرد شود توانایی تفکر درست را از او می گیرد چرا که این سن، سن آسیب زایی است.

قانون منع ازدواج کودکان وضع شود

بینشی با اشاره به اینکه باید با وضع قانون از ازدواج کودکان جلوگیری کرد، تصریح کرد: یکی از علت ‌های ازدواج زودهنگام دختران این است که خانواده‌ها فکر می‌کنند دختر با بالارفتن سن سخت گیر شده و قادر به انتخاب درست نیست.

وی با اشاره به اینکه باید استفاده از ظرفیت مشاوران، در جامعه نهادینه شود، افزود: خانواده‌ها به دو دسته تقسیم می‌شوند، بعضی خانواده‌ها معیار و ملاک صد سال پیش را در نظر دارند و از رفتن پیش مشاور امتناع می‌کنند.

این مشاور خانواده بیان کرد: دسته دوم نیز خانواده‌های مدرن هستند که نیاز به مشاوره را در خود احساس نمی‌کنند که هردوگروه نیاز به علم را در خود نمی‌بینند.
بینشی یادآور شد: متاسفانه کارگاه‌هایی برای آمادگی قبل از ازدواج و آموزش برگزار نمی‌شود و اگر آموزش‌ها صورت نگیرد بهره‌برداری‌های جنسی اتفاق خواهد افتاد.

تلاطم‌هایی که از یک ازدواج منشا می‌گیرد

حجت الاسلام سید حسن سیدی، دبیر ستاد ازدواج دانشجویی خراسان جنوبی نیز به ایسنا گفت: طبیعتا اولین آسیب ازدواجچ کودکان به خود فرد برمی‌گردد.

وی افزود: ازدواج کودکان دو آسیب فردی و اجتماعی دارد که در بعد فردی چون این یک ازدواج ناخواسته است فرد هنوز از عقل و بلوغ فکری خوبی برخوردار نیست و توانایی اداره زندگی و مستقل شدن را ندارد.

مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه علوم پزشکی بیرجند با بیان اینکه ازدواج ناخواسته تبعات فراوانی دارد، تصریح کرد: فرد چون به اجبار ازدواج کرده دچار بحران‌های عاطفی و محبت می‌شود.

سیدی ادامه داد: وقتی فرد از نظر محبت و عاطفه تامین نشود، دچار سرخوردگی شده و وقتی این مسائل به وجود آمد عقده‌هایی در فرد ایجاد شده، ماندگار می‌شود و تبدیل به کینه خواهد شد.

وی با بیان اینکه نتایج این عقده‌ها و کینه‌ها به اجتماع نیز برمی‌گردد، اظهارکرد: فرد در کودکی رشد جسمی و جنسی کاملی ندارد و توان درک مسائل جنسی را نداشته و دچار معضل و مشکل می‌شود.

دبیر ستاد ازدواج دانشجویی خراسان جنوبی بیان کرد: حال فردی که خود به بلوغ تربیتی نرسیده چطور می‌تواند فرزند خوبی را تربیت کند و وقتی فرزند این افراد با تربیت نادرست وارد جامعه شود تبعاتی برای جامعه خواهد داشت.

سیدی تصریح کرد: معمولا در خانواده‌های آسیب پذیر از نظر فرهنگی و اقتصادی این گونه ازدواج‌ها رخ می‌دهد بنابراین باید از این خانواده‌ها حمایت صورت گیرد تا به فکر ازدواج زودهنگام فرزندان خود نباشند.

وی با بیان اینکه در جایی منتشر شد که دو هزار دختر بیوه کودک در کشور وجود دارد، افزود: بزرگترین دلیل این تعداد بیوه کودک، ازدواج‌های تحمیلی است.

مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه علوم پزشکی بیرجند اظهار کرد: وقتی فردی در سنین پایین بیوه می‌شود، در اوج بلوغ جنسی و عاطفی قرار دارد و ممکن است در منجلاب بی اخلاقی غرق شود و عده دیگری را نیز به دنبال خود در این منجلاب می‌کشاند.

سیدی با بیان اینکه طلاق‌های این افراد باعث ایجاد تلاطم در چندین زندگی می‌شود، تصریح کرد: باید قانون بازدارنده‌ای برای جلوگیری از این گونه ازدواج‌ها تصویب شود.

وی افزود: در حالی که قانون برای نوجوان ۱۲ ساله حق رانندگی و رای را قائل نیست اما همین قانون به این فرد کم سن و سال اجازه می‌دهد زندگی جدیدی را تشکیل دهد.

دبیر ستاد ازدواج دانشجویی خراسان جنوبی بیان کرد: وقتی برای حفظ جان انسان‌ها قانون وضع می‌کنیم برای مسئله به این مهمی نیز باید قانونی وضع شود.

سیدی با بیان اینکه باید سنی برای ازدواج تعریف شود، خاطرنشان کرد: بعضی متولیان امر، مسئله آتش گرفتن یک مدرسه رات مهم تر از این مسئله می‌بینند.

تدوین قانون منع ازدواج کودکان؛ قدم اول از یک راه طولانی

وی ادامه داد: درست است که آتش گرفتن کلاس درس بسیار مهم است اما باید دانست مسئله ازدواج کودکان به مرتب مهم تر و بدتر از آن است که باید به آن توجه کرد و تدبیری اندیشید.

مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه علوم پزشکی بیرجند اظهار کرد: تعیین شرایط سنی برای ازدواج قدم اول است و باید این امر مغفول مانده توجه کرد.

سیدی با اشاره به ضرورت آموزش در این حوزه، یادآور شد: صدا و سیما، نخبگان و رسانه‌ها باید در این زمینه فرهنگ سازی کنند.

باید از خاطر برد که امروزه کودکی به یک مفهوم جهانی تبدیل شده است. حقوق کودک در تمام جهان به رسمیت شناخته شده و باید کودک از این حقوق که حق طبیعی اوست برخوردار باشد.