اما و اگرها درباره نقش سدها در کنترل سیل‌های اخیر
یک استاد مهندسی رودخانه و علوم و مهندسی آبخیز دانشگاه تهران با اشاره به اینکه سدها در کنترل و مهار سیل تنها نقش مسکن را دارند، گفت: تنها راهکار درمانی حکمرانی بر حوضه آبخیز است.
علی سلاجقه با بیان اینکه یکی از شاخص‌های توسعه یافتگی کشورها در دنیای کنونی ساخت سد با مکان‌یابی درست است، اظهار کرد: کشور ما نیز در ساخت سد رده بالایی در سطح جهانی دارد. در حال حاضر ۱۷۲ سد ملی در کشور ساخته شده است که برخی از آن‌ها عملکرد خوبی دارند و در مکان درستی ساخته شده‌اند اما ساخت برخی دیگر از آن‌ها مبتنی بر آمایش سرزمینی نبوده است و به عنوان یک راهکار اساسی در مدیریت جامع حوضه آبخیز محسوب نمی‌شوند.
وی با اشاره به اهداف سد سازی تصریح کرد: سد محلی برای ذخیره آب و تامین آب شرب است. از دیگر کارکردهای سد می‌توان به استحصال انرژی، پرورش آبزیان و کنترل سیلاب اشاره کرد. ساخت سد در کشورهایی مانند کشور ما که در شرایط اقلیمی خشک و نیمه خشک قرار دارد، ضروری است چراکه باید بتوانیم در زمان بارش آب را جمع‌آوری و برای مصارف خانگی و کشاورزی ذخیره کنیم اما سدسازی اصولی دارد که اگر هنگام ساخت رعایت نشود،سدها کارکردهای خود را از دست می‌دهند.
این استاد مهندسی رودخانه و علوم و مهندسی آبخیز در ادامه با تاکید بر اینکه کشور نیاز به تدوین نظامنامه حوضه آبخیز دارد، گفت: ما نظامنامه سیلاب داریم اما متاسفانه نظامنامه‌ای برای حوضه آبخیز نداریم این در حالیست که سیلاب معلول و مدیریت حوضه آبخیز علت سیل است و دستگاه‌های متولی باید قبل از وقوع بحران با عملیات آبخیزداری آن را مدیریت کنند.
سلاجقه با اشاره به اینکه راهکارهای متعددی برای استحصال آب در کشور وجود دارد، اظهار کرد: حفاظت از پوشش گیاهی و ایجاد سازه‌هایی برای مهار سیل و انتقال آن به درون زمین در مجموعه مدیریت حوضه آبخیز قرار می‌گیرند که می‌توانند سیل‌های شدید را کنترل کنند.
این استاد تمام دانشگاه تهران درباره چگونگی عملکرد سدها در کنترل و مهار سیل توضیح داد: سدها در این زمینه تنها نقش مسکنی را دارند که در «پیک» سیل آن را کنترل و پس از سر ریز شدن، دوباره آب را به پایین دست رها می‌کنند بنابراین تنها راهکار درمانی حکمرانی بر حوضه آبخیز، حفظ جنگل‌ها و مراتع و قرار گرفتن صنعت و کشاورزی در جای درست خود است.
سلاجقه در پایان گفت: در حال حاضر مدام صحبت می‌شود که سدها کشور را نجات دادند در حالی‌که اینطور نیست. سدها تنها وقوع فاجعه را به تاخیر انداختند. ما باید در سدسازی‌های خود دقت کنیم که آن را چگونه، در چه مکانی و برای چه مصارفی می‌سازیم. متاسفانه سالانه ۲.۵ میلیارد تن خاک کشور از دست می‌رود و در حوضه‌های آبخیز نیز آب‌های زلالی را به دلیل عدم مدیریت از دست می‌دهیم. رفع تمام این مشکلات با مدیریت جامع حوضه آبخیز امکان‌پذیر است.
