اعتماد کاربران به کسب خبر از شبکه‌های اجتماعی کاهش یافت
گردش اطلاعات در جهان هر روز سریع‌تر می‌شود و حالا دیگر شکل فناورانه به خود گرفته است چرا که بیشتر کاربران اینترنت جهان، اخبار را قبل از انتشار در رسانه‌های مکتوب، روی شبکه‌های اجتماعی و در فضای مجازی دنبال می‌کنند.
به گزارش بازتاب به نقل از ایران، پیش از این، «فیس بوک» در انتشار اخبار پیشتاز بود و درصد بالایی از کاربران با اعتماد به اخبار آن، سعی می‌کردند موضوع‌های مهم روز را در این اپلیکیشن دنبال کنند ولی با توجه به اتفاقاتی که برای مدیرعامل فیس‌بوک افتاد و پای وی به مجلس سنا باز شد تا درباره عملکرد این اپلیکیشن در رابطه با انتشار اخبار جعلی و همچنین نشت اطلاعات توضیح دهد، حالا آمار نشان می‌دهد دیگر تعداد کمتری از کاربران برای اطلاع از اخبار مهم روز سراغ فیس‌بوک می‌روند. البته مطالعات دانشگاه آکسفورد نشان می‌دهد کاربران در زمینه رصد و کسب خبر، نه تنها از فیس‌بوک بلکه نسبت به سایر شبکه‌های اجتماعی نیز دلسرد شده‌اند. این آمار نشان می‌دهد که میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی برای پیگیری اخبار نسبت به سال گذشته کاهشی 6 درصدی داشته و البته این روند کاهشی برای کاربران جوان نسبت به سال گذشته به 20درصد رسیده است.
شبکه‌های اجتماعی محبوب خبررسانی در جهان
شبکه‌های اجتماعی یک دنیای دینامیک هستند و کاربران بسرعت از یک پلتفرم به پلتفرم دیگر مهاجرت می‌کنند. تحقیقات اخیر دانشگاه آکسفورد نشان می‌دهد تعداد زیادی از کاربران برای دیدن اخبار نسبت به فیس‌بوک بزرگ‌ترین پلتفرم شبکه اجتماعی جهان بدبین شده‌اند و از آن فاصله گرفته‌اند و در مقابل، برخی به اپلیکیشن‌های دیگری امید بسته‌اند که یکی از آنها واتس اپ است که البته یکی از زیرمجموعه‌های فیس‌بوک محسوب می‌شود.
این تحقیقات که با نظرسنجی از 74هزار کاربر در 37کشور از 5قاره جهان انجام شده است نشان می‌دهد میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی برای پیگیری اخبار نسبت به سال گذشته کاهشی 6 درصدی داشته است و بیشترین درصد روبرگرداندن از شبکه‌های اجتماعی نیز به فیس‌بوک مربوط می‌شود هرچند هنوز هم این شبکه اجتماعی تعداد زیادی کاربر دارد. درواقع اکنون دیگر حتی اخبار کمتری هم روی فیس‌بوک به اشتراک گذاشته می‌شود.
در این تحقیق، واتس اپ به‌عنوان جایگزین فیس‌بوک برای دسترسی کاربران به اخبار مورد مطالعه قرار گرفت و 58درصد از پاسخ دهندگان در مالزی، 48درصد در برزیل و یک سوم افراد حاضر در نظرسنجی(36درصد) در اسپانیا و 30 درصد هم در ترکیه عنوان کردند که اخبار را از طریق واتس اپ پیگیری می‌کنند.
اینستاگرام، دیگر شبکه اجتماعی زیرمجموعه فیس‌بوک در حوزه خبررسانی است که در آسیا و امریکای جنوبی طرفداران زیادی دارد. این تحقیق همچنین نشان می‌دهد که گرایش اروپایی‌ها و امریکایی‌ها برای مرور اخبار بیشتر به اسنپ چت است. توئیتر هم جزو اپلیکیشن‌های محبوب خبررسانی در جهان است که البته تقریباً برای کسب خبر، به طور مساوی در جهان مورد استفاده کاربران قرار می‌گیرد.
ردپای اخبار جعلی در واتس اپ
یکی دیگر از یافته‌های جالب این مطالعه آن است که 54درصد از شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی نگرانی‌هایی در زمینه اخبار جعلی در دنیای آنلاین بویژه روی شبکه‌های پیام رسان دارند. آنها معتقدند پیام رسان‌های جدید باید نسبت به موضوع اخبار جعلی و انتشار شایعات حساسیت بیشتری داشته باشند و از همان ابتدای فعالیت، مسئولیت آن را به عهده بگیرند. از نگاه «نیک نیومن» یکی از محققان این مطالعه، از دلایل گرایش مردم به واتس اپ می‌توان به رمزگذاری و امنیت بالای این شبکه اجتماعی اشاره کرد چرا که مردم می‌بینند حریم خصوصی‌شان در آن بیشتر حفظ می‌شود.
نیومن ادامه داد: واتس اپ به کاربران اجازه می‌دهد متن، عکس، ویدئو و.. را برای دیگر کاربران ارسال کنند و برخلاف اینستاگرام، توئیتر و فیس‌بوک هیچ الگوریتم مشخصی وجود ندارد که تصمیم گرفته شود کدام محتوا نمایش داده شود. همچنین کمپانی‌ها نمی‌توانند به گروه‌های خصوصی و دوستانه واتس اپ وارد شده و در آن تبلیغات قرار دهند که همه این موارد به افزایش یافتن تعداد کاربران واتس اپ کمک می‌کند.
وی ادامه داد: با وجود گرایش کاربران به واتس اپ برای کسب اخبار، در این شبکه اجتماعی هم اخبار جعلی منتشر می‌شود. به هرحال در هر اپلیکیشنی مزاحمت‌هایی هم دیده می‌شود و نمی‌توان آن را به صفر رساند ولی به گفته فعالان حوزه محتوا در واتس اپ، تلاش‌ها برای به حداقل رساندن میزان اخبار جعلی در این شبکه اجتماعی ادامه دارد و احتمالاً خبرهایی در این زمینه در راه است.
احتمال دخالت واتس اپ در انتخابات هندوستان
تعداد کاربران واتس اپ و همچنین میزان استفاده آنها برای رصد اخبار در کشورهای مختلف با یکدیگر متفاوت است. به‌عنوان مثال هندوستان بیش از 200میلیون کاربر فعال ماهانه واتس اپ دارد که این رقم، 56درصد از کاربران اینترنت در این کشور را تشکیل می‌دهد. در آمار حاصل از مطالعه دانشگاه آکسفورد مشخص شده است که این شبکه اجتماعی حدود 10 زبان هندی را پوشش می‌دهد و واتس اپ روی 90درصد از تلفن‌های هوشمند فعال در هندوستان نصب شده است. همچنین هندوستان از نظر میزان استفاده از تماس ویدئویی واتس اپ، کشور برتر محسوب می‌شود چرا که کاربران هندی روزانه 50 میلیون دقیقه تماس ویدئویی واتس اپ برقرار می‌کنند.
گفتنی است همه این آمارها در حالی است که تنها 35درصد ازجمعیت یک میلیارد و 342میلیون و 512 هزار نفری هندوستان، تلفن هوشمند در اختیار دارند و اگر این تعداد افزایش یابد می‌توان تصور کرد که «واتس اپ» چه قدرتی در این کشور کسب خواهد کرد.
با وجود استقبال بالای مردم هند از این پیام رسان موبایلی در کسب خبر، انتشار اخبار جعلی و جهت دار تاکنون دردسرهای زیادی به وجود آورده است. تا جایی که حتی پلیس هند معتقد است تعداد زیادی از قتل‌ها در این کشور در نتیجه شایعات بی‌اساسی است که در ماه‌های اخیر در فضای مجازی منتشر شده است. درواقع از نگاه پلیس هندوستان، واتس اپ متهم ردیف اول در این زمینه حداقل در ماه‌های اخیر بوده است.
از این نمونه اخبار جعلی می‌توان به دو گردشگر اشاره کرد که چندی پیش برای تفریح و گردش به محدوده آبشاری در ایالت «آسام» هندوستان مسافرت کرده بودند. وقتی این دو برای پرسیدن آدرس در یک روستا توقف کردند بشدت مورد ضرب و شتم قرار گرفتند. اما ماجرا چه بود؟ پیش از این خبری در واتس اپ منتشر شده بود مبنی بر اینکه دو مرد اقدام به کودک ربایی می‌کنند و البته عکس این دو، کنار آن منتشر شده بود. مردم هم که خبر را واقعی می‌دانستند آنها را تا سرحد مرگ کتک زدند.
در هندوستان یک مشکل بزرگ دیگر هم وجود دارد و با توجه به محبوبیت بالای واتس‌اپ، بسیاری نگران هستند که مبادا داستان فیس‌بوک و دخالت در انتخابات ریاست جمهوری امریکا با انتشار اخبار جعلی، این بار در هندوستان و با اپلیکیشن واتس‌اپ تکرار شود.
در چند ماه اخیر ویدئوهای متعددی با هدف تخریب چهره‌هایی که با گرایش‌های مذهبی مختلف، قصد دارند در انتخابات پارلمانی 2019 هندوستان شرکت کنند، روی واتس‌اپ منتشر شده است. بسیاری معتقدند برخی اخبار می‌توانند بر انتخابات تأثیر بگذارند و رأی‌ها را جابه جا کنند چرا که احساسات و گرایش‌های مذهبی کاربران را نشانه می‌روند.
در یکی از این نمونه‌ها گروه‌های راست گرای هندو با انتشار ویدئویی بر واتس اپ که نشان می‌داد یک زن هندو مورد حمله چند مرد مسلمان قرار گرفته است سعی کردند از واتس‌اپ برای ایجاد تفرقه استفاده کنند درحالی که این فیلم، در واقعیت یک مجازات بدون محاکمه در گواتمالا بود.
همچنین انتشار خبر یک نظرسنجی که نشان می‌داد حزب راست‌گرا در هندوستان به پیروزی می‌رسند هم یک خبر جعلی در راستای اهداف سیاسی خاص بود. این نظرسنجی در واقع فقط یک خبر دروغ برای تأثیرگذاشتن بر افکار عمومی بود.
آنچه مسلم است اینکه با توجه به رمزگذاری بالای واتس‌اپ، نظارت بر این اخبار و حذف نمونه‌های جعلی و دروغ برای مسئولان در هندوستان چندان راحت نیست و مشکلات زیادی برای مقابله با این موضوع دارند تا جایی که حتی گاه مجبور به مسدودسازی اینترنت در بعضی نقاط شده‌اند تا مانع انتشار اخبار تفرقه افکن شوند. گفتنی است در سال گذشته هندوستان برای مقابله با حوادث احتمالی ناشی از اخبار دروغ، مجبور شدند 70 بار اینترنت بخش‌هایی از هندوستان را برای مدتی قطع کنند.
