اعتراض به حضور بی‌ضابطه رسانه ملی در بازار کتاب صوتی
تولید و عرضه رایگان کتاب صوتی بدون رعایت حقوق ناشر و مولف از طریق سامانه اینترنتی صدای جمهوری اسلامی ایران با مخالفت و انتقاد بدنه نشر و تولیدکنندگان کتابهای صوتی همراه شده است.
«با چشمان بسته کتاب بخوانید…»؛ این شعار تازه‌ترین اپلیکیشنی است که این روزها با تبلیغات وسیع تلویزیونی خبر از ایجاد و فعالیت خود داده است و از قرار معلوم بیش از پانصد اثر مکتوب را در قالب کتاب و نمایشنامه صوتی در خود برای عرضه مهیا کرده است.
مخاطبان برنامه‌های رسانه ملی این روزها در میان برنامه‌های مختلف این رسانه به تبلیغات اپلیکیشن ایران صدا متعلق به صدای جمهوری اسلامی ایران برخورد می‌کنند که خبر از ایجاد سامانه‌ای در آن برای عرضه این آثار می‌دهد و این اتفاق در حالی در حال رخدادن است که ایران صدا برای عرضه این محصولات کماکان به توافقی با ناشران و تولیدکنندگان این محصولات دست پیدا نکرده است.
ایران صدا چیست؟
ایران‌صدا با وجود اینکه در سامانه خود هیچ معرفی جز وابسته بودن به معاونت صدای جمهوری اسلامی ایران ارائه نمی‌کند و البته در پایگاه اینترنتی رادیو نیز درباره این پایگاه اطلاعات ویژه‌ای ارائه نمی‌دهد. با این همه مخاطبان سنتی اینترنت و رادیو اطلاع دارند که این پایگاه با هدف ایجاد آرشیوی جامع و البته دیجیتالی از برنامه‌های رادیو برای مخاطبان این رسانه شکل گرفت و تا چندی قبل نیز کارکردی بیش از این برای آن تحت تصور نبود اما با شکل‌گیری و ساخت برنامه‌های متعدد در شبکه‌های رادیویی که هدف از تولید آنها خوانش کتاب به صورت صوتی و یا اجرای نمایشنامه‌های صوتی بر مبنای متون مکتوب بود، این سامانه به فکر عرضه آنها به صورت مستقل در قالب سامانه تحت وب و اپلیکیشن نیز بود.
ایران‌صدا با چنین رویکردی در حال حاضر بیش از پانصد اثر مکتوب را در قالب‌های کتابهای روایی، کتابهای نمایشی و بخش ویژه کتابهایی که باید شنید را به روی سامانه خود بارگذاری کرده است. برای هر محصول نام اثر، نام نویسنده، نام صداپیشه و در نهایت نمونه‌ای از متن و کل فایل صویت متن کتاب و یا نمایشنامه رادیویی ایجاد شده بر مبنای کتاب در دسترس است و هر مخاطبی می‌تواند به صورت رایگان از آن استفاده کند.
غایب بزرگ در ایران صدا چیست؟
در ایران‌صدا نام و نشانی از ناشر و تولید کننده و در واقع صاحب امتیاز اثر نمی‌توان یافت. در واقع حقوقی برای وی در نظر گرفته نشده است. جستجوی در میان محصولات عرضه شده در این پایگاه حاکی از آن است رویکرد حذف عنوان ناشر و صاحب امتیاز اثر در تمامی آثار عرضه شده در آن به چشم می‌خورد و به طبع حقوق قانونی مادی نیز برای آنها قابل تصور نیست.
طی روزهای اخیر وپر رنگ‌شدن تبلیغات این سامانه عرضه کتاب گویا متعلق به سازمان صدا و سیما برخی از ناشران و نیز تولید کنندگان کتابهای صوتی در گفتگو با مهر عنوان می‌کنند که از انتخاب و حضور آثار خود در این سامانه اطلاع نداشته و قراردادی برای احصاء حقوق مادی و معنوی آنها به امضا نرسانده‌اند. از سوی دیگر تولیدکنندگان و عرضه کنندگان کتابهای صوتی نیز به این مساله اذعان داشته‌اند که عرضه رایگان این محصولات که تولید آنها در صدای جمهوری اسلامی شکل گرفته است به نظام و سیستم اقتصادی حاکم بر بازار عرضه کتاب گویا صدمه زده و آنها را با مشکلاتی مواجه کرده است.
با این همه برخی از ناشران نیز عنوان کرده‌اند که ایران‌صدا در پاسخ به اعتراضات آنها وعده رسیدگی به حقوق مادی آنها پس از عرضه محصولاتشان را داده است.
با این همه باید دید که معاونت صدای رسانه ملی چگونه با این موضوع که تضییع آشکار حقوق مولف و مصنف در حوزه نشر و کتاب را ترویج می‌دهد مواجه خواهد شد و آیا عزمی برای این مساله وجود دارد؟
