از دیوار سفارت بالا رفتند، دلار و سکه گران شد
قدیمی‌های اقتصاد و تجارت می‌گویند سرمایه‌گذار چه داخلی و چه خارجی مانند آهویی می‌ماند که با هر حرکت و صدایی غیرطبیعی پا به فرار …روزنامه ایران درگزارشی نوشت: قدیمی‌های اقتصاد و تجارت می‌گویند سرمایه‌گذار چه داخلی و چه خارجی مانند آهویی می‌ماند که با هر حرکت و صدایی غیرطبیعی پا به فرار می‌گذارد. حال این حرکت و صدای ناآشنا می‌تواند سیاست‌های متزلزل اقتصادی باشد یا یک رفتار هیجانی سیاسی که هر دو یک نتیجه دارند و آن آسیب به اقتصاد ملی و در نهایت به معیشت و رفاه مردم است.
بررسی فراز و نشیب‌های نه تنها اقتصاد ایران بلکه تمام کشورها نشان می‌دهد که حرکات سیاسی و حتی گفتارها و اظهار نظرها تأثیر مستقیمی بر اقتصاد دارد. حال اگر این رفتار حمله به یک سفارتخانه خارجی که طبق قوانین بین‌المللی جزو خاک آن کشور محسوب می‌شود باشد آثار آن بیش از پیش خواهد بود. طی سال‌های اخیر دو سفارت انگلیس (آذر 90) و عربستان (دی 94) در کشورمان مورد هجوم عده‌ای قرار گرفته است که از سوی مقامات وقت به عنوان افرادی خودسر نام برده شده‌اند.
البته باید به این نکته تأکید کرد که مخالفت با حمله به سفارتخانه‌های خارجی به هیچ عنوان به معنای مماشات با رفتار غیرمنطقی کشورهای خارجی نیست ولی آنچه مسلم است برای مثال در مسأله حمله به سفارت عربستان و به آتش کشیدن آن توجه جهانی از اعدام غیرانسانی شیخ نمر رهبر معترضان شیعه سعودی و فشار به حکومت عربستان به ایران چرخید و به نوعی این اعدام تحت‌الشعاع رفتار هیجانی 200 تا 300 نفری شد که در شب دوازدهم دی ماه 1394 به سفارت این کشور حمله کردند. دوازدهم دی ماه 1394 بود که عده‌ای در خونخواهی شیخ نمر، روحانی آزادهای که توسط حکومت عربستان سعودی به شهادت رسید، به سفارت این کشور در تهران و کنسولگری آن در مشهد حمله کردند که این اقدام خودسرانه آنان تبعات بسیاری داشت.
حالا در آستانه دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، واقعه حمله به سفارت عربستان و آثار منفی و تبعات آن بر گردشگری کشور به مناظرههای انتخاباتی هم رسید. برای اینکه ملموس‌تر درباره تأثیر همین یک رفتار هیجانی و سیاسی یعنی حمله به سفارت عربستان بحث کنیم به چند عدد و رقم که نتیجه مستقیم و غیرمستقیم این حمله در حوزه اقتصاد است توجه می‌کنیم.
افت ارزش پول ملی
حمله به سفارت عربستان به دلیل واکنش‌های ادامه‌دار منطقه‌ای و بین‌المللی که به قطع رابطه شش کشور با ایران انجامید علاوه بر آثار فوری که در همان روزهای نخست پدیدار شد تا بهمن ماه هم ادامه داشت.
در این زمینه در بازار ارز در مجموع آثار مستقیم و غیرمستقیم این حمله به افت 2.5 درصد ارزش پول ملی از 13 دی تا آخر بهمن 94 منجر شد. در روز 12 دی ماه 94 قیمت هر دلار در بازار آزاد 3384 تومان بود که در روز 15 دی به 3394 تومان و در 19 دی به 3399 تومان افزایش یافت. در ادامه این روند در اواخر بهمن ماه یعنی روزهای 27 تا 29 بهمن هر دلار به ترتیب به 3443، 3462 و 3471 تومان رسید. بدین ترتیب در فاصله 12 دی تا 29 بهمن ماه هر دلار 87 تومان یا 2.5 درصد گران شد که به معنای کاهش به همین میزان از ارزش ریال در برابر دلار است. در بازار طلا و سکه نیز اتفاق مشابهی افتاد. در حالی که قیمت هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم در روز 12 دی 930 هزار تومان بود در روز 14 دی به 941 هزار تومان، 16 دی به 946 هزار، 17 دی 947 و 19 دی 963 هزار تومان رسید. روندی که در بهمن ماه نیز ادامه یافت و باعث شد تا سکه در اواخر این ماه به بیش از یک میلیون تومان افزایش یابد که به معنای رشد 7.5 درصد قیمت آن است. سکه تمام طرح جدید نیز با افزایش قیمت از 931 هزار تومان به یک میلیون و 5 هزار تومان، رشد 8 درصدی را تجربه کرد.
مشاغلی که از بین رفت
یکی از آثار مستقیم حمله به سفارت عربستان کاهش شدید گردشگران عرب به ایران بود که در نتیجه آن هزاران شغل از بین رفت. براساس توضیحات مرتضی رحمانی موحد معاون سازمان گردشگری «ایجاد ۴ میلیون شغل که رئیس جمهوری چهار سال پیش حرفش را زده بودند، برشی بود از ۱۰ میلیون گردشگر با درآمد ۱۳ میلیارد دلار که وقتی به واحد هر شغل تقسیم شود، به عدد ۴ میلیون شغل می‌رسد که برای تحقق آن به همراهی سایر بخش‌ها نیاز بود.»
او معتقد است گردشگری و برنامه اشتغال در مسیر پیشرفت و تحقق قرار داشت، اما برخی سیاست‌های نادرست آن را منحرف کرد که در این‌باره به حادثه سفارت عربستان و کاهش ۵۰ درصدی گردشکران حوزه خلیج فارس و از دست دادن ۹۱ درصد از ظرفیت بازار عربستان می‌توان اشاره کرد و گفت: حلقه اول بازار گردشگری ایران، کشورهای همسایه است. بیش از ۸۴ درصد گردشگران ورودی ایران از این کشورها هستند.
او ادامه داد: آسیب گردشگری هنوز هم ادامه دارد جبران هم نمی‌شود.
هتل‌هایی که خالی ماند
بدون تردید صنعت گردشگری مشهد نیز متأثر از حمله به سفارت عربستان بوده و پایتخت معنوی ایران نیز به عنوان یکی از اصلی‌ترین مقاصد گردشگری مسافران عرب، پس از حمله به سفارت عربستان شاهد کاهش چشمگیر تعداد گردشگران کشورهای حاشیه خلیج فارس به ویژه عربستان و بحرین بود.
رئیس اتحادیه هتلداران خراسان رضوی اظهار می‌کند: بدون تردید اتفاقات مربوط به سفارت عربستان در کاهش تعداد گردشگران عرب در مشهد مؤثر بوده است و بعد از آن اتفاق تعداد این گردشگران در مشهد بیش از دوسوم(حدود 67 درصد) کاهش یافت.
محمد قانعی با بیان این که بیشتر گردشگران عرب در مشهد از کشورهای عربستان سعودی، بحرین و کویت بودند، تصریح می‌کند: بعد از حمله به سفارت عربستان ورود گردشگران کشورهای عربستان و بحرین متوقف شد و تعداد گردشگران سایر کشورهای منطقه از قبیل عمان، قطر، امارات و… نیز کاهش چشمگیری داشت.
هر ساله در ایام نوروز تمام هتل‌های شهر مشهد از ٢٦ اسفند تا ٦ فروردین رزرو بود اما امسال این اتفاق رخ نداد. میدان بیت المقدس که در نزدیکی حرم قرار دارد و هتل‌های ٤ و ٣ ستاره در آنجا قرار دارند در ایام نوروز ٢٠ درصد ظرفیت خالی داشتند.
رئیس اتحادیه هتلداران مشهد ادامه داد: تا پیش از حمله به سفارت عربستان ما سالانه پذیرای بیش از یک و نیم میلیون مسافر عربی بودیم به طوری‌که شرکت‌های توریستی کشور عربستان و بحرین اقدام به اجاره سالانه هتل‌های ٥ ستاره می‌کردند و بیش از ١٠ هتل در مشهد توسط تاجران عرب اجاره شده بود. وی تصریح کرد: با وجود اتفاقات پیش آمده امروز این هتل‌ها خالی از مسافر هستند در نتیجه سرمایه زیادی امروز راکد مانده است. با توجه به رکود حاکم بر اقتصاد که از یادگارهای به جا مانده از دولت قبل است مردم مشهد چشم امید زیادی به توریست و مسافران خارجی داشتند.
توقف تجارت خارجی
هرچند میزان تجارت میان ایران و عربستان رقم بالایی نبوده ولی همین عدد هم می‌توانست کمکی به صادرات کشور کند. بر اساس آمار گمرک ایران، در هشت ماهه نخست سال 94 محصولی از ایران به کشور عربستان صادر نشده است. این درحالی است که آمارهای گمرک نشان می‌دهد در سال قبل از آن ایران به کشور عربستان سعودی معادل 158.3 میلیون دلار صادرات کالا داشت. واردات ایران از عربستان در سال 93 معادل 46.1 میلیون دلار بوده و در هشت ماهه سال 94 معادل 40.2 میلیون دلار بوده است.
