اختلافات بی‌بی و ژنرال‌ها بالا گرفت؛ پشت‌پرده سردرگمی تل‌آویو برای حمله زمینی به غزه
اختلافات بین نتانیاهو و ژنرال‌های ارشد او پیامدهای گسترده‌ای برای جامعه اسرائیل دارد، اما تأثیر کمی بر سرنوشت فلسطینیان محاصره‌شده در غزه خواهد داشت. به نظر می‌رسد کابینه «وحدت» جدید اسرائیل که در اوایل ماه جاری برای نظارت بر جنگ همه‌جانبه علیه غزه تشکیل شد، بر سر استراتژی و اهداف اختلاف نظر دارد.
کینه قدیمی میان بی‌بی و دو ژنرال کارکشته
به نوشته مروان بشاره، ستون‌نویس الجزیره که اکو ایران آن را منتشر کرده است؛ تنش بین بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل و دو ژنرال برجسته دیگر در کابینه جنگ (بنی گانتز و یوآو گالانت) این شکاف را گسترش داده و در مورد حمله زمینی سردرگمی ایجاد کرده است. این شکاف ناشی از اختلافات شخصی، نظامی، سیاسی و ایدئولوژیک است که خیلی قبل از شروع جنگ پدیدار شد و احتمالاً پس از پایان آن، سیاست اسرائیل را شکل خواهد داد.
ژنرال‌هایی که احساس می‌کردند موظف به پیوستن به ائتلاف اضطراری زمان جنگ بودند، عاشق چشم و ابروی نتانیاهو نیستند. مدت‌هاست که آن‌ها با نخست‌وزیر کهنه‌کار با سوءظن و تحقیر رفتار کرده‌اند، به ویژه از زمانی که نتانیاهو حزب لیکود خود را با متعصبان مذهبی راست‌گرا متحد کرد و قواعد بنیادی اسرائیل را مطابق با منافع خود و شرکای متعصبش بازنویسی کرد.
از انتخابات ۲۰۲۰ و زمانی که گانتز از ائتلاف بزرگ خود جدا شد تا به کابینه ائتلافی به رهبری نتانیاهو بپیوندد، اما نخست‌وزیر از پشت به او خنجر زد، این ژنرال کارکشته هنوز کینه به دل دارد. گالانت نیز همچنان کینه خود از نتانیاهو را نگه داشته است. در مارس ۲۰۲۳، نتانیاهو او را به دلیل زیر سوال‌بردن لایحه اصلاحات قضایی و پیامدهای آن بر امنیت داخلی از وزارت دفاع برکنار کرد. اگرچه نتانیاهو چند هفته بعد تحت فشار افکار عمومی تصمیم خود را تغییر داد، اما این دو مرد نتوانسته‌اند گذشته را فراموش کنند.
نخست‌وزیر شکست خورده‌ای که به رهبر دوران جنگ شده بدل شد
از نظر نظامی، ژنرال‌ها به نتانیاهو و یاران متعصبش در جنگ اعتماد ندارند. آن‌ها همچنین به انگیزه‌ها و اهداف این سیاست‌مداران که از جنگ برای پیشبرد سیاست‌های خود استفاده می‌کنند نیز اعتماد ندارند. آن‌ها بر این باورند که نتانیاهو، نخست‌وزیر شکست خورده‌ای که تبدیل به رهبر دوران جنگ شده است، بیش از آنکه امنیت اسرائیل را تضمین کند، مشغول احیای میراث خود است. اما از آنجایی که فعلاً گیر نخست‌وزیری او افتاده‌اند، ژنرال‌ها مجبورند با حذف متعصب‌ترین وزرای او از کابینه جنگ کنار بیایند.
ژنرال‌ها و سران امنیتی مسئولیت شکست نظامی و اطلاعاتی رژیم در ۷ اکتبر را پذیرفته‌اند و انتظار می‌رود به زودی پس از پایان عملیات انتقام‌جویانه علیه حماس و غزه، استعفا دهند. از این رو، ژنرال‌ها می‌خواهند اهداف نظامی روشنی را برای جنگ تعیین کنند، به ویژه برای از بین‌بردن توانایی‌های نظامی حماس و نابودکردن ساختارهای اداری و سیاسی آن.
اما نتانیاهو مسئولیت خود در فاجعه ۷ اکتبر را نپذیرفته است. به نظر می‌رسد برنامه او این است که جنگی «طولانی و دردناک» به راه بیندازد و پس از نشستن غبار بر ویرانه‌های غزه، به عنوان یک قهرمان جنگ در صحنه سیاسی باقی بماند.
متوهم یا خودبزرگ‌بین؟
نتانیاهو متوهم است؟ شاید؛ مخصوصاً با توجه به کاهش محبوبیت نخست‌وزیر، از جمله در حزب خودش. اما خودبزرگ‌بینی نتانیاهو که منجر به حادثه ۷ اکتبر شد، به اندازه‌ای شدید است که تا زمانی که نگرش عمومی تغییر نکرده و او از پاسخگویی معاف نشود، او در طولانی‌کردن جنگ دریغ نمی‌کند.
بنابراین، نتانیاهو و متحدان متعصبش که به اشغالگری اسرائیل شدت بخشیده و خشم فلسطینی‌ها را برانگیختند، انتظارات عمومی از جنگ را بالا برده و بر نابودی کامل حماس و رهبری آن اصرار دارند. البته این به اندازه هدف آمریکا برای پایان‌دادن به طالبان در افغانستان غیرواقعی است؛ هدفی که پس از ۲۰ سال جنگ محقق نشده است. اما این هدف غیرواقعی باعث می‌شود که نتانیاهو و شرکایش به راحتی ارتش را پس از پایان جنگ، به خاطر ناتوانی در برآورده‌کردن آرمان اسرائیل سرزنش کنند.
تشدید اختلاف‌نظرها و پیچیده‌تر شدن جنگ شهری
متعصبان همچنین اعلام کرده‌اند که قصد دارند شهرک‌های غیرقانونی یهودی در غزه که اسرائیل در سال ۲۰۰۵ از آن خارج شد را بازسازی کنند که از زمان تغییر موضع آریل شارون، ژنرال بدنام و نخست‌وزیر اسبق اسرائیل برای محاصره دائمی غزه به جای اشغال مستقیم، به کابوس هر ژنرال اسرائیلی تبدیل شده است.
این اختلاف‌نظرها بر سر پایان جنگ، محاسبات پیچیده در مورد حمله و جنگ شهری متعاقب آن را پیچیده‌تر کرده است که احتمالاً ده‌ها یا صدها هزار تلفات ایجاد می‌کند و همچنین ممکن است جبهه دیگری در شمال علیه حزب‌الله لبنان باز کرده و اسرائیل را به سمت یک سناریوی آخرالزمانی سوق دهد.
تاخیر در آغاز عملیات و بازی سرزنش
ورود ایالات متحده و دیپلماسی شناورهای مسلح آن از طریق استقرار دو ناو هواپیمابر در شرق مدیترانه برای محافظت از اسرائیل در برابر هرگونه عواقب منطقه‌ای حمله به غزه، محاسبات و جدول زمانی اسرائیل را پیچیده‌تر کرده است. نتانیاهو و ژنرال‌ها با تشکر از کمک‌های استراتژیک و فنی آمریکا در جنگ شهری، همسو با دولت بایدن شده و کاخ سفید از آن‌ها انتظار دارد که بر سر اهداف روشن و واقع‌بینانه و استراتژی عملی برای رسیدن به آن‌ها به توافق برسند. از آنجایی که هیچ یک از طرفین نمی‌خواهند با آمریکا دشمنی کنند، یکدیگر را به دلیل تأخیر در حمله زمینی سرزنش کرده که طبق نظرسنجی‌های اخیر اکثر اسرائیلی‌ها از آن حمایت می‌کنند.
شکاف عمیق بین تشکیلات نظامی مهیب و اردوگاه مذهبی متعصب آن پیامدهای گسترده‌ای برای جامعه و سیاست اسرائیل خواهد داشت. اما برای فلسطینی‌ها، بین ژنرال‌های جنگ‌افروز اسرائیل که فلسطینی‌ها را «حیوانات انسان‌نما» می‌خوانند و متعصبان نژادپرست که خواستار اخراج آن‌ها هستند، به ویژه برای کسانی تحت بمباران و محاصره اسرائیلند، فرق زیادی وجود ندارد.
