اجرای قانون؛ برنامه اصلی وزارت بهداشت

وزیر بهداشت ضمن تشریح آورده‌های انقلاب اسلامی در حوزه بهداشت و درمان مردم، به برخی گرفتاری‌های موجود هم اشاره کرد و راه و مسیر اصلی وزارت بهداشت برای خروج از این مشکلات را عمل به قانون و البته فراهم کردن زمینه‌های عمل به قانون که باید از سوی قانونگذاران، دانست.

دکتر سید حسن هاشمی در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به برخی دستاوردهای حوزه سلامت در سال‌های بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، گفت: یکی از دستاوردهای حوزه بهداشت و درمان که با پیروزی انقلاب اسلامی محقق شد، توفیق جمهوری اسلامی در ارتقای بهداشت عمومی است که حاصل آن کاهش جدی بیماری‌های واگیر و مرگ‌ومیر ناشی از آنها در کشور بود. به‌طوری پیش از پیروزی انقلاب اسلامی 70 درصد مرگ‌ومیرها در کشور ناشی از بیماری‌های واگیر بود، اما امروز کمتر از 10 درصد مرگ‌ها به دلیل این دسته از بیماری‌ها رخ می‌دهد. دلیل بروز چنین دستاوردی هم دسترسی بیشتر مردم به آب آشامیدنی سالم، بهره‌مندی از برق، جاده و وسایل ارتباط جمعی، با سواد شدن‌ مردم و ورود تعدادی از روستاییان به دانشگاه‌ها بعد از پیروزی انقلاب اسلامی است.
واکسیناسیونی که 100 درصدی شد

وی با اشاره به توسعه اقدامات پیشگیرانه از طریق ایجاد شبکه بهداشتی گسترده‌ در سراسر کشور بعد از انقلاب اسلامی، افزود: بر این اساس در حال حاضر شاهد پوشش 100 درصدی واکسیناسیون در کشور هستیم، در حالیکه میزان پوشش واکسیناسیون در ابتدای انقلاب تنها 30 درصد بود. البته پیش از پیروزی انقلاب اسلامی انسان‌های شریفی در حوزه سلامت، پایه‌گذار شبکه بهداشت و درمان بودند و انصاف حکم می‌کند که از آنها یاد کنیم؛ چراکه اگر اکنون هم این افراد بودند، قطعا در این حوزه تلاش بیشتری انجام می‌دادند.
جهت‌گیری شاهنشاهی 2500 ساله

وی با بیان اینکه بدیهی است که جهت‌گیری شاکله مدیریت کشور در نظام شاهنشاهی 2500 ساله به سمت محرومین، نقاط دوردست و مرزها نبود، ادامه داد: چراکه اگر چنین بود هیچ گاه در کشور با کمبود پزشک روبرو نبودیم. زیرا مدرسه دارالفنون بیش از یک قرن قبل دایر شده بود و استعدادهای ایرانی زیادی حضور داشتند که می‌توانستند در بهترین دانشگاه‌های دنیا و کشور رشد و نمو کرده و به مردم خدمت کنند. این درحالیست که در آن زمان بسیاری از شهرهای بزرگ ایران از داشتن پزشک ایرانی و متخصص محروم بودند و از کشورهایی مانند هند، بنگلادش و فیلیپین، پزشک به ایران می‌آمد. بنابراین در کنار احترام به همه وطن‌دوستان در طول تاریخ کشور، باید بگوییم خدمات بهداشتی بعد از انقلاب اسلامی قابل قیاس با شرایط گذشته نیست.
بیماری‌هایی که ایرانیان را رها کردند

وزیر بهداشت با بیان اینکه بیش از 15 سال است که در کشور از بیماری فلج اطفال خبری نیست، گفت: همچنین سال‌هاست که تنها موارد محدودی از بیماری‌هایی چون دیفتری، سرخک، سرخجه، کزاز، هاری و … دیده می‌شود، اما آنقدر شایع نیستند که به طور ناگهانی جان هزاران انسان را بگیرند. خوشبختانه دو–سه سال است بیماری وبا در کشور دیده نمی‌شود و این درحالیست که منطقه اطراف ما کاملا آلوده است.
انقلاب در روستاها

هاشمی با بیان اینکه در حال حاضر از نظر دسترسی به پزشک شرایط خوبی داریم، گفت: به طوریکه تقریبا تمام مراکز درمانی‌مان دارای پزشک بوده و همه آنها هم از فرزندان همین کشورند و دانش و مهارت‌شان هم در حد استانداردهای بین‌المللی است. در عین حال از نظر دسترسی به دارو و تجهیزات پزشکی هم شرایط خوبی در کشور حاکم است؛ به‌طوریکه در روستاها بالغ بر 460 قلم دارو فراهم است. همچنین همه روستاییان تحت پوشش بیمه قرار گرفته‌اند و بیمه‌ آنها تقریبا رایگان است.
ماجرای درمان در بیمارستان‌های آمریکایی

وی در ادامه صحبت‌هایش به آورده‌های انقلاب اسلامی در حوزه درمان اشاره و اظهار کرد: بیش از دو دهه است که نیازی برای اعزام هیچ فرد ایرانی برای دریافت درمان‌های پیشرفته و درمان بیماری‌های صعب‌العلاج به خارج از کشور وجود ندارد. درحالی که در سال‌های قبل از پیروزی انقلاب علاوه بر اینکه مراجعات اصلی به بیمارستان‌هایی چون بیمارستان شوروی و آمریکایی‌ها وجود داشت، بسیاری از بیماران برای درمان به اسراییل، آمریکا و اروپا سفر می‌کردند.

هاشمی با بیان اینکه پیش از پیروزی انقلاب اسلامی کمتر از 3000 متخصص در کشور داشتیم، گفت: این درحالیست که اکنون نزدیک به 50 هزار متخصص در کشور داریم و بالغ بر 120هزار تخت بیمارستانی نیز در کشور وجود دارد. هرچند که جمعیت کشور دو برابر شده و طبیعی است که در مقایسه با رشد جمعیت هنوز نسبت به استانداردهای بین‌المللی فاصله داریم.

وزیر بهداشت ادامه داد: پیش از انقلاب به تعداد انگشت شماری ماما در هر استان وجود داشت، اما امروز همه مراکز ما دارای مامای تربیت شده و ماهر هستند. در عن حال اکنون بالغ بر 30 هزار خانه بهداشت در کشور وجود دارد که در روستاهای دارای 1000 نفر جمعیت بهورزها ارائه خدمت می‌دهند. همچنین به ازای هر 3000 نفر ایرانی یک مراقب سلامت ارائه خدمت می‌دهد و به ازای هر 12هزار نفر یک پایگاه بهداشت و به ازای هر سه پایگاه بهداشتی، یک مرکز جامع سلامت فعالیت می‌کند که در این مراکز، خدمات ایمن‌سازی مادر و کودک، دندان‌پزشکی، مشاور تغذیه و اعصاب و روان هم ارائه می‌شود.

هاشمی افزود: در سطح سوم ارائه خدمات هم بیمارستان‌ها قرار دارند و بیماران نیازمند به سطح بالاتر ارجاع می‌شوند. از طرفی علاوه بر ارائه خدمت به جمعیت روستایی‌ و تحت پوشش بیمه قرار گرفتن آنها، در دولت یازدهم بالغ بر 11 میلیون نفر به صورت رایگان تحت پوشش بیمه قرار گرفتند و امیدواریم این مسیر همچنان حمایت شود و مردم بتوانند در زمان بیماری به خدمات لازم دسترسی داشته باشند.
تولید علم پزشکی ایران، کشورهای منطقه را پشت سر گذاشت

وی با بیان اینکه در حوزه آموزش هم شرایط‌مان با گذشته قابل قیاس نیست، گفت: در سال‌های اول انقلاب حدود 25هزار نفر در کل رشته‌های وابسته به علوم پزشکی اعم از پرستاری، مامایی، پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی دانشجو می‌گرفتیم، اما در حال حاضر نزدیک به 250هزار دانشجو داریم و سالانه نزدیک به 7000 دانشجوی پزشکی در کشور پذیرفته شده و تحصیل می‌کنند. در عین حال طبق نظام ادغام یافته با محیط، آموزش عالی گروه پزشکی در وزارت بهداری سابق ادغام شده و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی را تشکیل داد که اگر درست بتوانیم از فرصت ایجاد شده استفاده کنیم، می‌توانیم افراد موثرتری را تحویل جامعه دهیم.

وی با بیان اینکه تصور نمی‌کنم در رشته‌های تخصصی و فوق تخصصی نیز رشته‌ای داشته باشیم که مورد نیاز بشر و هموطنان‌مان باشد، اما نتوانیم در ایران آن را تدریس کنیم، اظهار کرد: در بخش تحقیقات نیز علی‌رغم همه محدودیت‌ها و تحریم‌های ایجاد شده و جنگی که در کشور اتفاق افتاد و خانمان سوز بود، توانستیم همه کشورهای منطقه و بسیاری از کشورهای جهان را پشت سر گذاشته و رتبه اول را در منطقه و رتبه پانزدهم را در دنیا به خود اختصاص دهیم.

وزیر بهداشت تاکید کرد: البته منظور از تولید علم، علم واقعی نیست. به صراحت می گویم منظورمان از تولید علم، تولید مقاله و ارایه کارهای تحقیقاتی انجام شده است. باید توجه کرد که تولید علم حتما با آنچه که امروز معرفی می‌کنیم، متفاوت است. بنابراین امیدوارم که به معنای حقیقی تولید علم نیز بتوانیم رتبه‌های بسیار موثری را در دنیا کسب کنیم. در حال حاضر بالغ بر 600 مرکز تحقیقاتی در کشور داریم، اما در بدو انقلاب شرایط‌مان همتراز با عربستان بود. در حالی که واقعا حق ایرانیان و دانشمندان ایران خیلی بیشتر از این‌ها بود. بنابراین با بستر ایجاد شده بعد از انقلاب اسلامی توانستیم شرایط‌مان را بهبود بخشیم. شاید مهم‌ترین دستاوردی که انقلاب اسلامی علاوه بر احیای اسلام داشت، خودباوری بود که در نسل‌های مختلف ایجاد کرد و زمینه‌ساز کسب این موفقیت‌ها بود. اگر جنگ تحمیلی و تحریم‌ها نبودند، موقعیت ما در همه حوزه‌های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اعم از تحقیقات و آموزش و بهداشت و درمان بهتر از شرایطی فعلی بود.
نبود رفاه عمومی، سلامت مردم را تهدید می‌کند

هاشمی با بییان اینکه بازگو کردن این موفقیت‌ها به معنی سرپوش گذاشتن بر گرفتاری‌ها و مشکلات متعدد مردم ما نیست، گفت: یک مشکلی که به طور جدی سلامت مردم را تهدید می‌کند، مساله رفاه عمومی است. بارها گفته‌ام که در این حوزه بسیار ناموفق عمل کردیم. با اهدافی که انقلاب اسلامی داشت، نباید امروز شاهد فقر بویژه فقر مطلق در کشور باشیم. در حال حاضر خانواده‌های زیادی هستند که به دلیل فقر، دچار بیماری می‌شوند و به ورطه فحشا، بیماری‌های واگیر و صعب‌العلاج از جمله ایدز مبتلا می‌شوند. همچنین خانواده‌های زیادی هستند که بیمار معلول روی دست‌شان است و حمایت موثری را از بهزیستی و کمیته امداد نمی‌بینند.

وی ادامه داد: در عین حال از نظر بیماری‌های اعصاب و روان می‌توانستیم و البته باید شرایط بهتری را داشته باشیم. با توجه به آموزه‌هایی که در شریعت ما است باید حتما روابط داخل خانواده، روابط با همسایگان، همشهریان، همنوعان‌ و در سطح کشور بهتر از آنچه که امروز شاهدش هستیم، باشد. مودت، نیکوکاری، دستگیری از نیازمندان، فرهنگ وقف کردن، نذر کردن و هبه کردن نیز باید بیش از آنچه که در کشور رایج است را شاهد باشیم.
کمبودهای سخت‌افزاری سلامت

وزیر بهداشت همچنین به کمبودهای سخت افزاری در حوزه سلامت اشاره کرد و گفت: به نظر می‌رسد در کنار این موضوعات اجتماعی، در بخش سخت افزاری نیز با کمبودی قابل توجه در زمینه تعداد تخت‌های بیمارستانی، نیروی انسانی بویژه متخصصان و در زمینه عدالت در دسترسی برای نیازمندان بویژه مستضعفان، محرومان و کسانی که در حاشیه شهرها زندگی می کنند، هستیم. از طرفی بیمه‌های حوزه درمان، بیمه‌های کارآمدی نبوده و مسوولیت‌پذیر نیستند؛ چرا که ریسک‌پذیر نیستند. بنابراین باید این موارد اصلاح شوند.

وی تاکید کرد: باید زنجیره خدمت را به نحوی فراهم کنیم که از طریق نظام ارجاع مردم در کمترین فاصله بتوانند خدمات را دریافت کنند و بویژه فقرا و محرومان زمانی که دچار بیماری یا معلولیت‌های ناشی از بیماری می‌شوند، جز درد و رنج بیماری، رنج یگری نداشته باشند. این‌ها واقعیت‌هایی هستند که امروز با آن مواجه هستیم و امیدوارم در کنار موفقیت‌ها، هیچ گاه قصد توجیه کردن یا سرپوش گذاشتن بر ناکامی‌ها، کم توانی‌ها یا کوتاهی‌هایی که داشتیم را نداشته باشیم.
اجرای قانون؛ برنامه اصلی وزارت بهداشت

وزیر بهداشت، “اجرای قانون” را برنامه اصلی وزارت بهداشت خواند و افزود: برنامه‌ای که پیش روی ماست، اجرای قانون است؛ اجرای برنامه ششم توسعه مشروط بر اینکه حتما در سایر موارد از جمله قانون بودجه، نمایندگان محترم مجلس زمینه اجرای آن را فراهم کنند. در کشور قانون‌های خیلی خوبی نوشته می‌شود، اما اکثر آنها در گنجه‌ها باقی خواهد ماند؛ چراکه متاسفانه ابزارش را فراهم نمی‌کنند. در حوزه بهداشت و درمان نیز همین طور است. در برنامه‌های توسعه چهارم، پنجم و ششم مواردی آمده است که متاسفانه در هیچ کدام آنها، قانونگذار زمینه اجرای آن را فراهم نکرده و همواره وزرای محترم چه در گذشته و چه اکنون، دستگاه اجرایی و دولت مقصر قلمداد شده‌اند. این در حالیست که همه چیز در اختیار مجلس است و آن جاهایی که دولت‌ها کوتاهی می‌کنند، مجلس به عنوان قانونگذار حضور دارد و می‌تواند اراده خودش را در بودجه سالیانه‌ای که تصویب می‌کند به مرحله ظهور برساند. امیدوارم در این دوره نیز این اتفاق در زمان باقی مانده بیفتد.

وی ادامه داد: در هر حال وظیفه ما اجرای قانون است؛ اجرای برنامه ششم توسعه، استقرار نظام ارجاع، تکمیل پرونده الکترونیک سلامت، تلاش برای پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر، تلاش در جهت عدالت در دسترسی به مرکز بهداشتی، مرکز درمانی، متخصص، دارو و تجهیزات پزشکی است. در عین حال وظیفه‌مان تلاش در مرز دانش است تا اینکه بتوانیم دانش‌آموزان، دانشجویان و دانش پژوهان بهتری را در تراز انقلاب اسلامی تربیت کنیم که نه تنها برای کشور عزیزمان ایران، بلکه بتوانیم در اختیار جامعه بشری و جامعه جهانی قرار دهیم؛ این یک اغراق نیست یک واقعیت است و همه ملت‌ها در تمام کشورها، استعدادها و نخبگانی دارند که هنر حکومت‌ها می‌تواند در شناسایی آنها و فراهم کردن رشد استعدادهای آنها باشد.
همه باهم باشیم

وزیر بهداشت در پایان صحبت‌هایش گفت: معتقدم اگر در ایران همه با هم باشند، مثل روزهای اول پیروزی انقلاب، و خودخواهی‌ها، واگرایی‌ها، حسادت‌ها، قدرت طلبی‌ها، برتری جویی‌ها، کینه و نفرت در بین‌مان نباشد، طبیعی است که حتما موفق می‌شویم ولازم است مهم‌ترین وظیفه انسانی که همان فراهم کردن شرایط برابر است از جمله برای استعدادهای جامعه، انجام دهیم. بنابراین مهم‌ترین وظیفه ما در حوزه سلامت نیز علاوه بر رویکرد بهداشت و در ادامه آن درمان که باعث رفاه و آسایش و آرامش مردم عزیز خواهد شد، توجه به استعدادها و موقعیت آنهاست چه در داخل و چه در بیرون از مرزها. ان شاءالله که بتوانیم افرادی شایسته، انسان دوست، فروتن، فرهیخته، عالم و ماهر تحویل جامعه ایرانی دهیم.