آیا ذره‌ای «شرمندگی» بابت بیکاری و آسیبهای اجتماعی در چهره دولتمردان دیده می‌شود

یکی از مهمترین موضوعات کلیدی مورد توجه ویژه رهبر معظم انقلاب طی  این سالها بحث «آسیبهای اجتماعی» بوده و ایشان در طی جلساتی مستمر با مسئولان ضمن برشمردن آسیبهای اجتماعی و ارائه راهکارهای مختلف تاکیدات متعددی را به قوای سه‌گانه و وزارت کشور داشتند.

ایشان در دیدار با جمعی از مسئولان در 11 اردیبهشت ماه سال 95 در بخشهایی از بیانات خود تاکید کرده بودند:«درست است که ما در کشور در درجه‌ اول مسئله اقتصاد را داریم و خود مشکلات اقتصادی هم [به عنوان] یکی از آن عوامل ریشه‌ای این مفاسد، مورد توجه ما است، لکن مسئله‌ مفاسد اجتماعی با شرحی که در جلسه‌ قبل داده شد، یکی از بیماریهایی است که هر روزی که بر آن بگذرد و علاج نشود، عمق بیشتری پیدا می‌کند و علاجش دشوارتر خواهد شد. لذا مسئله فوق‌العاده مهم است.»

«ما مردم را باید عائله‌ خودمان بدانیم. ما مسئولین کشوریم دیگر… این ملت، این کشور، این مرزها، این فضای زندگی، عائله‌ ما است. به مسئله‌ آسیبهای اجتماعی در سطح کشور جوری نگاه کنیم که اگر این آسیب در داخل خانواده‌ خود ما بود، آن‌جور نگاه می‌کردیم. اگر بنده یک بچه‌ معتاد داشته باشم چه حالی دارم؟ اگر کسی در خانه یک دختر فراری از خانه داشته باشد چه حالی دارد؟ تصورش را بکنید، اگر این دختر از خانه‌ دیگری هم فرار کرد، ما باید همان احساس را به خودمان تلقین کنیم ولو طبیعتاً نداشته باشیم… ما باید به این قضیه در سطح جامعه حساس باشیم و به فکر علاج باشیم… ما در واقع اهتماممان به وضعیت مردم مثل اهتماممان به داخل خانواده‌ خودمان باشد.»

همچنین مرتضی میرباقری؛ معاون وقت امور اجتماعی و فرهنگی وزارت کشور هم در اردیبشهت ماه سال 95  درباره دیدار مسئولان کشور با رهبر معظم انقلاب گفته بود: رهبر معظم انقلاب در جلسه اخیر تأکید کردند که از نظر ساختاری هم ساختاری مناسب برای پیگیری کار وجود داشته باشد و جلسه شورای اجتماعی به‌طور ماهانه تشکیل شود؛ همچنین در وزارت کشور سازمان امور اجتماعی به وجود آید، این سازمان مأموریت پیگیری مصوبات شورای اجتماعی، هماهنگ کردن دستگاهها، کارهای دبیرخانه‌ای و همچنین ارائه طرح جامع برای ساماندهی آسیب‌های اجتماعی را باید فراهم کند البته شورای اجتماعی کشور متولی ساماندهی امور اجتماعی کشور است که یکی از ابعاد امور اجتماعی بحث‌های آسیبی‌ است که ما از نظر زمانی آن را جلو انداخته‌ایم.

قائم‌مقام وقت وزارت کشور اظهار کرده بود: شورای اجتماعی کشور تا دو جلسه قبل به‌ریاست وزیر کشور و با شرکت سایر اعضا تشکیل می‌شد، لیکن براساس دستور رهبر معظم انقلاب بنابر این شد که شورای اجتماعی به‌ریاست رئیس جمهوری و قائم‌مقامی وزیر کشور برگزار شود و وقتی با این ارتقا مواجه می‌شویم مصوبات شورا از ضمانت اجرایی بالایی برخوردار می‌شود.

میرباقری گفته بود: به‌ اذن رهبر معظم انقلاب حتی دستگاههایی که عضو دولت نیستند همانند شهرداری‌ها، سازمان صدا و سیما، سازمان تبلیغات اسلامی و نیروهای نظامی و انتظامی موظف هستند دستورات شورا را اجرایی کنند و این اتفاقاتی است که مقدمات آن در ماههای اخیر فراهم شده است.

وی تصریح کرده بود: مقرر شد از این پس جلسات ماهانه شورای اجتماعی با حضور وزیر کشور و جلسات به‌صورت فصلی با رئیس جمهور انجام پذیرد؛ سه موضوع اعتیاد، حاشیه نشینی و طلاق مورد توجه و مد نظر شورای اجتماعی بوده است.

اما باید در بررسی زمینه‌های ایجاد آسیبهای اجتماعی عوامل گوناگون را مورد بررسی و تبیین قرار داد که به‌طور حتم بیکاری، مشکلات اقتصادی و دغدغه‌های فرهنگی جزیی از علتهای مسائلی نظیر طلاق، افسردگی، اعتیاد و … محسوب می شوند و باید مورد توجه ویژه مسئولان قرار بگیرند.

در حال حاضر نیز مسائل آسیبهای اجتماعی گریبان بسیاری از مردم کشورمان را گرفته و مسئولان اجرایی با وجود تاکیدات مکرر رهبر معظم انقلاب نسبت به آن توجه جدی نداشته‌اند و حتی در راستای حل علل آن که مشکلات معیشتی و اشتغال است برنیامده‌اند.

حسین گروسی؛ نماینده سابق مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی تسنیم درباره علل معضل آسیبهای اجتماعی و راههای رفع آن اظهار کرده بود: ورزش، اشتغال و آموزش راهکارهایی است که می‌تواند گره‌گشای آسیب‌های اجتماعی شود و در این باره دولت، مسئولان وزارت ورزش و جوانان و خانواده‌ها وظیفه مهمی را دارند.توسعه فرهنگ و ورزش می‌تواند موجب پیشگیری کامل  آسیب‌ها شود و در این باره همه مسئولان باید دست به دست هم دهند تا این مشکل عظیم و دغدغه جامعه برطرف شود.

وی ادامه داده بود: اشتغال موضوع بسیار حائز اهمیتی است چرا که بسیاری از جوانان تحصیلکرده که شغل مناسبی را ندارند و با بیکاری دست و پنجه نرم می‌کنند در معرض آسیب‌های اجتماعی قرار می‌گیرند و این دغدغه می‌تواند باعث بروز مشکلات در اجتماع شود.

موسی الرضا ثروتی عضو کمیسیون برنامه و بودجه در مجلس نهم نیز درباره آسیبهای اجتماعی توضیح داده بود: بسیاری از مشکلات و آسیبهای اجتماعی از فقر، بیکاری و کم توجهی به جوانان نشأت می‌گیرد که تمامی مسئولان باید برای رفع آسیب‌ها همت کنند.

عبدالرضا رحمانی فضلی وزیر کشور  نیز در خرداد ماه سال گذشته در صحن مجلس درباره توضیح مسائل آسیبهای اجتماعی اظهار کرده بود: معضل بیکاری یکی از عوامل مهم ایجاد آسیبهای اجتماعی به شمار می‌رود؛  ما هم‌اکنون 3 و نیم میلیون نفر بیکار در کشور داریم که توزیع آنها در سطح کشور نرمال نیست. یعنی در برخی از مناطق بیشتر از 60 درصد بیکاری وجود دارد و تعداد مناطقی هم که بیش از 50 درصد با معضل بیکاری روبرو هستند، زیادند. ما بعضا با شهرهایی مواجه می‌شویم که 50 و 60  [درصد] با معضل بیکاری روبرو هستند که این مسئله آثار اجتماعی که می‌تواند از خود بروز دهد و نهایتا در برخی موارد می‌تواند تبدیل به تنش‌های اجتماعی شود همه موضوعات مهمی است که باید به آن توجه ویژه داشته باشیم.

بنابر نظرات کارشناسان و صاحبنظران یکی از مهمترین علل آسیبهای اجتماعی فقر اقتصادی، مشکلات معیشیتی، اشتغال، تولید، سبک زندگی، حاشیه‌نشینی و … است که می‌توان سرمنشأ اصلی آن را اشتغال جوانان و بیکاری فزاینده در جامعه عنوان کرد.

دغدغه اشتغال همان دغدغه‌ای است که در سالهای گذشته تا حدودی از نظر مسئولان وقت مغفول مانده و در عوض بارها از سوی رهبر معظم انقلاب بارها و بارها مورد تاکید قرار گرفته است.

رهبر معظم انقلاب در خرداد ماه سال 95 در دیدار با نمایندگان مجلس دهم فرموده بودند: «مسئله اشتغال، که وابسته‌ به همین مسئله‌ تولید داخلی و مانند اینها است، خیلی مهم است. همین‌طور مدام همه‌ ما می‌گوییم؛ دولتی می‌گوید، مجلسی می‌گوید، اقتصاددانِ آزادِ روزنامه‌ای می‌گوید، که فلان‌ درصد از کارخانه‌ها تعطیلند یا مثلاً کمتر از نصف ظرفیّت کار می‌کنند. خب بالاخره چه می‌شود؟ بالاخره باید اینها راه بیفتد، باید کار بکند؛ اگر کار کرد، اشتغال به وجود خواهد آمد. این خجلت و شرمندگی نظام از بیکاری جوان، از خجلت خود آن جوان در داخل خانه بیشتر است؛ این را شما بدانید. بنده خودم وقتی ‌که به فکر این جوان بیکار می‌افتم [شرمنده می‌شوم‌]. در بعضی از شهرستانها بیکاری بالا است البتّه ما نرخ یا به ‌اصطلاح درصد بیکاری را یک‌ مقداری معیّن می‌کنیم؛ حالا دوازده درصد یا ده درصد -همین‌که حالا گفته میشود- لکن این میانگین است. وقتی انسان این را می‌بیند شرمنده می‌شود؛ یعنی شرمندگی بنده‌ حقیر از ملاحظه‌ این آمار و مطالعه‌ این حقیقت، از شرمندگی آن جوانی که بیکار می‌رود خانه و دستش چیزی نیست، کمتر نیست، بلکه بیشتر است؛ این را باید برطرف بکنیم.

متاسفانه این روزها آسیبهای اجتماعی یکی از مهمترین دغدغه‌هایی است که مقابله عینی با آن تا حدود زیادی دیده نمی‌شود و مسئولان اجرایی که قرار بود به صورت ماهیانه یا فصلی گزارشهایی را منتشر کنند این مسئله مهم را به ورطه فراموشی سپرده‌اند.

گویا مسائلی نظیر انتخابات ریاست جمهوری، دفاع بی‌مبنا از برجام و دستاورسازی برای آن، کاندیدا شدن مسئولان ارشد قوه مجریه، نشستهای انتخاباتی و حزبی و … اهمیت بیشتری نسبت به رفع آسیبهای اجتماعی و دغدغه‌های مطرح شده از سوی رهبر معظم انقلاب دارد.

مسئولان دولت تدبیر و امید که مدعی اشتغالزایی و رفع دغدغه‌های معیشتی و تورمی مردم هستند باید پاسخ دهند که چرا مشکلاتی نظیر اشتغال، تورم و رکود غالب مردم جامعه را آزار می‌دهد و چرا این عوامل که زمینه بروز آسیبهای اجتماعی شده، طی این  چهار سال نه تنها برطرف نشده بلکه در مواردی شرایط آن وخیم‌تر نیز شده است.

متاسفانه این روزها هیچ آمار ملموس و قابل ملاحظه‌ای درباره مقابله با  آسیبهای اجتماعی و کاهش مشکلات مردم در این حوزه دیده نمی‌شود و تنها رهبر معظم انقلاب به‌طور جد و ویژه پیگیر مسئله آسیبهای اجتماعی و رفع عوامل آن نظیر بیکاری، مشکلات معیشیتی و اقتصاد هستند.

ظاهرا حتی ذره‌ای از آن «شرمندگی» که در وجود مقام معظم رهبری بابت بیکاری و مشکلات معیشتی این روزهای مردم وجود دارد، در حسن روحانی و دولت تدبیر او دیده نمی‌شود که می‌تواند با کلامی صریح در اسفند سال قبل بگوید «شرمنده مردم نشدیم!»

آیا این امر به آن معنا نیست که این دولت حتی در پایان 4 سال فرصت خود برای تحقق شعارهای اقتصادی خود نیز هیچ مسئولیتی در قبال مشکلات حاد معیشتی، بیکاری جوانان و آسیبهای اجتماعی این دیار برای خود قائل نیست که می‌تواند با وجدانی آسوده، ندای «شرمنده نبودن مقابل مردم» را سر دهد.