آیا دیوان محاسبات وظیفه‌ای برای گزارش مستقیم تفریغ بودجه ندارد؟
در چند روز اخیر و بعد از گزارش تفریغ بودجه سال 95 حرف و حدیث های بسیاری پیرامون آن به وجود آمد. این حرف و حدیث ها باعث شد تا رئیس سازمان برنامه و بودجه واکنش هایی را به گزارش دیوان محاسبات نشان دهد و عنوان کند که دیوان محاسبات وظیفه ای برای گزارش مستقیم تفریغ بودجه ندارد. پرسشی که مطرح می شود این است که چقدر این ادعای نوبخت صحت دارد؟
به گزارش تابناک، مجلس شوراي اسلامي براي تأمين نيازهاي مردم به عنوان وکیل آنها به دولت مأموريت مي دهد قانون بودجه کل کشور را مطابق با مقررات مربوط اجرا کند. مأمور بايد گزارش کار خود را تحت عنوان صورت حساب عملکرد بودجه سالانه کشور که همان عملکرد مالي دولت است، به ديوان محاسبات کشور و هيات وزيران ارسال كند و ديوان محاسبات نيز به عنوان عامل کنترل کننده مجلس شوراي اسلامي، گزارش تفريغ بودجه را به مجلس تقديم مي کند. تفریغ از نظر لغوی به معنای فارغ ساختن و تفریغ بودجه در اصطلاح مالی، فراغت از بودجه و یا نتیجه اجرای بودجه است.
طبق ماده 221 آئین نامه داخلی مجلس، دیوان محاسبات موظف است گزارش تفریغ بودجه سالانه کشور را حداکثر تا پایان دی ماه سال بعد تهیه و برای رسیدگی به مجلس شورای اسلامی تسلیم نماید. امسال نیز با چهار روز تاخیر دیوان محاسبات در مورخه 4 بهمن 1396 گزارش تفریغ بودجه سال 95 را برای رسیدگی به مجلس تسلیم نمود. عادل آذر رئیس دیوان محاسبات برخی از بخش ها از جمله تخصیص اعتبار به پروژه های عمرانی کشور، بودجه شرکت های دولتی، بانک ها و موسسات انتفاعی وابسته به دولت و کمک زیان پرداختی به شرکت های دولتی زیان ده، عدم واریز مبلغ یازده هزار و چهارصد و هفتاد و نه میلیارد تومان حاصل از فروش داخلی گاز طبیعی که توسط شرکت ملی گاز ایران به حساب خزانه واریز نشده، مبلغ یک میلیارد و یکصد و هفتاد و هفت میلیون دلار سهم صندوق توسعه ملی که به این صندوق واریز نشده و موارد سپرده گذاری های صندوق نوآوری و شکوفایی و موارد مشابه دیگر صندوق ها را بیشتر مورد تاکید قرار داد. وی خطاب به نمایندگان مجلس شورای اسلامی گفت باید در این موارد اقدام عاجلی صورت گیرد.
چند روز بعد یعنی در مورخه 7 بهمن ماه 1396 محمدباقر نوبخت به این صحبت های عادل آذر و گزارش دیوان محاسبات در مورد تفریغ بودجه 95 واکنش نشان داد و گفت: این گزارش تفریغ بودجه نادرست و موجب تشویش اذهان است. وی در ادامه صحبت های خود بیان نمود: دیوان محاسبات وظیفه ای برای گزارش مستقیم تفریغ بودجه ندارد، مسئول اصلی رسیدگی، کمیسیون برنامه و بودجه مجلس است و دیوان بهتر است وظیفه نظارتی خود را اجرایی کند.
پرسشی که مطرح می شود این است که این ادعای رئیس سازمان برنامه بودجه چقدر درست است و آیا گزارش مستقیم تفریغ بودجه جزء وظایف دیوان محاسبات هست یا خیر؟
پاسخ این پرسش در تبصره یک ماده 221 آئین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی ذکر شده است. این تبصره بیان می کند: رئیس دیوان هنگام تقدیم گزارش تفریغ بودجه سالانه کشور حداکثر به مدت یک ساعت درباره آن در جلسه علنی توضیح می دهد. هیأت رئیسه گزارش کامل تفریغ بودجه را به کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات به عنوان کمیسیون اصلی و بخش های مرتبط با کمیسیون های دیگر را به عنوان کمیسیون فرعی ارجاع می نماید تا حداکثر ظرف یک ماه گزارش خود را به کمیسیون اصلی تقدیم نمایند. کمیسیون اصلی موظف است حداکثر ظرف سه ماه از تاریخ تسلیم گزارش به مجلس با توجه به گزارش کمیسیون های فرعی و أخذ توضیحات از دستگاه های اجرایی، گزارش بررسی نهایی خود را تهیه و به هیأت رئیسه تسلیم نماید. این گزارش خارج از نوبت در دستور هفته بعد مجلس قرار می گیرد و قرائت می شود.
بنابراین برخلاف ادعای رئیس سازمان برنامه و بودجه که سابقه چند دوره حضور در مجلس شورای اسلامی را نیز در کارنامه خود دارد، دیوان محاسبات وظیفه دارد که گزارشی مستقیم پیرامون تفریغ بودجه به مجلس بدهد و این علاوه بر وظیفه نظارتی این نهاد است.
از طرفی باید به این نکته نیز اشاره نمود که در روز گذشته مجلس کلیات لایحه بودجه 97 را برای اولین بار در طول تاریخ رد کرد. این موضوع نشان می دهد که سازمان برنامه و بودجه به ریاست شخص آقای نوبخت، نه بودجه امسال را درست ارائه کرده است و نه در بودجه 95 عملکرد مناسبی داشته است. بنابراین باز هم باید گفت به جای آن که جناب نوبخت از دیوان محاسبات و عملکرد آن ایراد بگیرد بهتر است سازمان تحت هدایت خود را به درستی رهبری کند و در آن عملکرد مناسبی داشته باشد تا در موارد دیگر رکوردهای منفی را برای خود و سازمان تحت هدایتش به ثبت نرساند.
