آیا ایران و انگلیس در مسیر تقابل نظامی قرار دارند؟

متیو پتی در نشنال اینترست نوشت: هفته گذشته نیروی دریایی بریتانیا یک نفت کش ایرانی را در تنگه جبل الطارق توقیف کرده بود. مطابق با گزارش وزارت دفاع بریتانیا، ایران روز چهارشنبه در واکنش به اتفاق هفته گذشته تلاش کرد یک نفت کش بریتانیایی را در تنگه هرمز توقیف کند. بسیاری از کشورهای منطقه نگران تشدید تنش ها در خلیج فارس هستند.

در ادامه این مطلب آمده است:‌ یکی از سخنگوهای وزارت دفاع بریتانیا در مصاحبه با خبرنگاران گفت: «قایق های ایرانی بر خلاف قوانین بین المللی تلاش کردند که مانع عبور یک کشتی تجاری ما از تنگه هرمز شوند. ما از مقامات ایرانی درخواست می کنیم که از تشدید تنش در منطقه پرهیز کنند».

خوب است بدانید که تقریبا 30 درصد تجارت نفت دنیا از طریق این باریکه چهل کیلو متری انجام می شود. تهران قویا اتهامات بریتانیا را رد کرده است. وزیر خارجه ایران در مصاحبه با فارس نیوز بیانیه زیر را منتشر کرد: «هدف از این اتهامات تشدید تنش ها در منطقه است. آشکار است که آن ها به دنبال سرپوش گذاشتن بر مواضع ضعیف خود هستند».

هفته گذشته تفنگداران دریایی بریتانیا و پلیس محلی یک نفت کش ایرانی را در سواحل جبل الطارق در ورودی منتهی به مدیترانه توقیف کردند. مقامات بریتانیایی ادعا می کنند که نفت کش گریس-1 احتمالا بر خلاف تحریم های اتحادیه اروپا در حال انتقال نفت به سوریه بوده است.

یک تحلیلگر در این ارتباط گفت: «به نظر من ایران برای مدتی طولانی در حال ارسال نفت کش های خود به سوریه بوده است. اما اولین بار است که نفت کش آن ها توقیف می شود. بریتانیایی ها قبلا دست به چنین اقدامی نزده بودند. به نظرم آنها به دستور دولت ترامپ این ماموریت را انجام دادند».

وی ادامه داد: «به نظر می رسد که این اقدام بخشی از کمپین فشار حداکثری آمریکا علیه تهران بوده است. باید توجه داشت که ایران در حال مذاکره با اروپایی ها برای نجات دادن توافق هسته ای است. به همین خاطر اقدام اخیر بریتانیایی ها به روند مذاکرات خدشه وارد خواهد کرد».

روحانی و اصلاح طلبان ایران با تکیه بر توافق برنامه جامع اقدام مشترک توانستند در انتخابات پیروز شوند. این توافق در ازای برداشته شدن تحریم های بین المللی محدودیت هایی را بر روی برنامه هسته ای تهران اعمال می کند. اما دولت ترامپ از این توافق خارج شد و دوباره تحریم های اقتصادی را اعمال کرد. به همین دلیل، در ماه های اخیر صادرات نفت ایران به میزان 90 درصد کاهش یافته است.

در هفته های اخیر اصولگرایان، دولت آقای روحانی را برای واکنش نشان دادن به فشارهای آمریکا تحت فشار قرار داده اند. روزنامه اصول گرای کیهان بعد از حادثه هفته گذشته خواستار توقیف یک نفت کش بریتانیایی شد. آقای محسن رضایی، عضو شورای امنیت ملی ایران نیز در صفحه توییتر خود همین درخواست را مطرح کرد: «جمهوری اسلامی در تاریخ چهل ساله خود هیچ وقت آغازگر درگیری در منطقه نبوده است. لیکن ما در مقابل زورگویان و متحدان آن ها ساکت نمی مانیم. در صورتی که بریتانیا نفت کش ایران را آزاد نکند، مقامات کشورمان باید دست به اقدام تلافی جویانه بزنند».

وزارت خارجه ایران در ابتدا سفیر بریتانیا را احضار کرد. آقای ظریف نیز در صفحه توییتر خود نوشت: «ایران عضو اتحادیه اروپا نیست و تحت محاصره نفتی این اتحادیه نیز قرار ندارد». وزیر امور خارجه ایران این اقدام بریتانیا را دزدی دریایی توصیف کرد.

آقای روحانی نیز بعد از جلسه دولت در روز چهارشنبه بریتانیا را تهدید کرد که با عواقب این اقدام خود روبرو خواهد شد.

آقای گیل بارندولر، عضو ارشد مرکز مطالعات سیاسی دانشگاه کالیفرنیا در مصاحبه با ما گفت که بریتانیا قابلیت محدودی برای اسکورت کردن نفت کش های تجاری و تامین امنیت آب های منطقه دارد.

پایگاه دریایی بریتانیا در بحرین در شرق کانال سوئز فقط می تواند حدود 500 نیروی این کشور را اسکان دهد. به همین خاطر بریتانیا برای محافظت در مقابل ایران به کمک آمریکا نیاز خواهد داشت.

آقای بارندولر در این ارتباط گفت: «ما همچون دهه 1980 در طول جنگ ایران-عراق می توانیم نفت کش های تجاری را اسکورت کنیم. اما نیروی دریایی آمریکا به ناوهای محافظ سبک دسترسی ندارد و باید از ناوهای هواپیمابر و ناوهای نابودگر گران قیمت خود استفاده کند. اما در هر صورت ایرانی ها میتوانند در یک جنگ احتمالی تهدیدات جدی برای کشتی های آمریکا ایجاد کنند».

ایرانی ها تمایلی به شروع درگیری ندارند. در عوض، آن ها در هفته های اخیر در واکنش به تحریم های نفتی دست به اقدامات تلافی جویانه زده اند. واقعیت این است که تصمیم آقای ترامپ برای خروج از توافق هسته ای و شروع کمپین فشار حداکثری باعث بی ثبات شدن منطقه شد.