آیا اسرائیل در آستانه تقابل گسترده‌تر با سوریه است؟

بازتاب–  هم‌زمان با ادامه درگیری‌ها در سوریه، رژیم اسرائیل به‌نظر می‌رسد که برای مواجهه‌ای گسترده‌تر با دولت جدید این کشور آماده می‌شود.

به نوشته نشنال اینترست؛ در هفته‌های اخیر، مقامات اسرائیل به‌شدت تحولات دمشق و مناطق جنوبی سوریه را که در نزدیکی مرزهای این رژیم  قرار دارند، زیر نظر گرفته‌اند. در اواخر فوریه، بنیامین نتانیاهو، خواستار “خلع سلاح کامل نیروهای نظامی دولت جدید در استان‌های قنیطره، درعا و سویدا” شد. نتانیاهو همچنین تأکید کرد که اسرائیل “هیچ تهدیدی علیه جامعه دروزی‌ها در جنوب سوریه را تحمل نخواهد کرد.”

تأکید ارتش رژیم اسرائیل بر راهبرد جدید

برای تثبیت این سیاست، ژنرال “ایال زمیر”، رئیس جدید ستاد کل ارتش رژیم اسرائیل، در تاریخ ۹ مارس از بلندی‌های جولان بازدید کرد. زمیر که در ۵ مارس جانشین “هرتسی هالوی” شده بود، اکنون با چالش‌های پیچیده‌ای روبه‌رو است. از جمله وظایف کلیدی او، بازگرداندن اعتماد عمومی به ارتش رژیم اسرائیل پس از حملات مرگبار ۷ اکتبر ۲۰۲۳ است که به کشته شدن ۱۲۰۰ اسرائیلی و گروگان‌گیری ۲۴۰ نفر انجامید.

تنها چهار روز پس از آغاز به کار، سفر زمیر به جولان نشان‌دهنده تمرکز شدید رژیم اسرائیل بر مرزهای شمالی‌اش است.

او در این بازدید با فرمانده یگان ارتش رژیم اسرائیل در مرز جولان دیدار کرد و همچنین به پست‌های نظامی رژیم اسرائیل در امتداد “منطقه جداسازی” در مرز سوریه سر زد. این منطقه از سال ۱۹۷۴ و پس از جنگ یوم کیپور، به عنوان خط آتش‌بس میان دو کشور تعیین شد. با این حال، رژیم اسرائیل از زمان سقوط حکومت اسد در دسامبر گذشته، حضور خود را در این منطقه افزایش داده است.

در همین راستا، ارتش رژیم اسرائیل اقدام به ایجاد پایگاه‌های جدید در این منطقه حائل و همچنین استقرار نیروها بر فراز کوه حرمون کرده است؛ کوهی که چشم‌اندازی گسترده به جنوب سوریه، شمال رژیم اسرائیل و لبنان دارد. رژیم اسرائیل در ۸ دسامبر، کنترل بخش سوری کوه را در دست گرفت.

پیام صریح تل‌آویو به دمشق

در ابتدا، اقدامات رژیم اسرائیل در جنوب سوریه به‌صورت مخفیانه و محدود آغاز شد و شامل حملات هوایی به تأسیسات نظامی حکومت سابق سوریه، از جمله فرودگاه‌ها و هلیکوپترهای نظامی بود. اما از اواخر فوریه و اوایل مارس، رژیم اسرائیل لحن خود را به‌شدت تغییر داد.

وزارت امور خارجه رژیم اسرائیل در ۹ مارس، تصویری از احمد شراع، رئیس‌جمهور جدید سوریه، منتشر کرد و نوشت:

“جهادی‌هایی که کت و شلوار می‌پوشند، همچنان جهادی هستند. کشتار سوریه این را ثابت می‌کند.”

این اظهارات در واکنش به درگیری‌های شهر لاذقیه بیان شد، جایی که درگیری‌ها میان نیروهای امنیتی سوریه و شبه‌نظامیان طرفدار دولت جدید، به کشته شدن شمار زیادی از غیرنظامیان انجامید. لاذقیه که پایگاه اصلی اقلیت علوی در سوریه محسوب می‌شود، در دوره حکومت بشار اسد یکی از مراکز قدرت او بود.

مقامات رژیم اسرائیل با محکوم کردن این کشتار، به دمشق هشدار داده‌اند که نباید همین رویکرد را علیه کردها یا دروزی‌ها در پیش بگیرد. “امیخای چیکلی”، وزیر امور دیاسپورا و مقابله با یهودستیزی رژیم اسرائیل، اعلام کرد:

“رژیم اسرائیل برای حفاظت از اقلیت دروزی در مناطق مرزی خود اقدام خواهد کرد و باید از تمامی اقلیت‌های سوریه، به‌ویژه کردها، در برابر نسل‌کشی جهادی‌های تحریرالشام دفاع کرد.”

چالش‌های پیش‌روی دولت جدید سوریه

اکنون، رژیم اسرائیل به‌طور مشخص احمد شراع و گروه هیات تحریر الشام (HTS) را هدف قرار داده است. HTS، گروهی است که پس از سرنگونی رژیم اسد، کنترل دمشق را در دست گرفت و در تلاش است با متحد کردن سایر گروه‌های شورشی سابق، یک دولت موقت تشکیل دهد.

شراع و وزیر امور خارجه‌اش، اخیراً با نمایندگان کشورهای اروپایی گفت‌وگو کرده‌اند. او همچنین به عربستان سعودی، ترکیه، مصر و اردن سفر داشته است. در حالی که کشورهای غربی با احتیاط با دولت جدید دمشق تعامل دارند، رژیم اسرائیل به‌نظر می‌رسد که رویکردی تهاجمی‌تر اتخاذ کرده است.

راهبرد نظامی جدید رژیم اسرائیل در سوریه

در نگاه اولیه، سقوط رژیم اسد یک تحول مثبت برای رژیم اسرائیل تلقی می‌شد، چراکه حکومت او نقش مهمی در حمایت از گروه‌های مورد حمایت ایران، از جمله حزب‌الله و جهاد اسلامی فلسطین، داشت. با این حال، رژیم اسرائیل هرگز به دولت جدید دمشق نزدیک نشد.

ارتش رژیم اسرائیل از همان ابتدا حملات خود را در جنوب سوریه افزایش داد و مواضع متعلق به رژیم سابق را هدف قرار داد. اکنون، درخواست رژیم اسرائیل برای خلع سلاح مناطق جنوبی سوریه، ممکن است از سوی دولت جدید دمشق با چالشی جدی مواجه نشود.

دلیل آن این است که نیروهای امنیتی شراع از واحدهایی با تسلیحات سبک و خودروهای غیرنظامی تغییر کاربری داده‌شده تشکیل شده‌اند، و عملاً ارتشی واقعی در اختیار ندارد. کشتارهای لاذقیه نیز نشان داد که او کنترل چندانی بر نیروهایش ندارد.

آینده مبهم در سوریه

سؤالات بزرگی در مورد آینده تحولات سوریه مطرح است:

• آیا رژیم اسرائیل اقدام بیشتری برای حمایت از دروزی‌ها انجام خواهد داد؟
• آیا دروزی‌ها از کمک رژیم اسرائیل استقبال خواهند کرد یا همچنان به دنبال توافق با دمشق خواهند بود؟
• نقش آمریکا در این معادله چیست؟

ارتش آمریکا در پایگاه “التنف”، در نزدیکی مرز اردن و عراق، از نیروهای ارتش آزاد سوریه حمایت می‌کند. این نیروها که سابقاً شورشیان ضداسد بودند، آموزش دیده‌اند تا با داعش مبارزه کنند.

همچنین، در مناطق شرقی سوریه، نیروهای آمریکایی در کنار “نیروهای دموکراتیک سوریه” (SDF) مستقر هستند. این گروه که عمدتاً متشکل از کردهاست، اکنون مورد حمایت رژیم اسرائیل نیز قرار دارد.

در حالی که لحن تند رژیم اسرائیل علیه دولت جدید دمشق در حال حاضر صرفاً در حد بیانیه‌های سیاسی است، اما شواهد نشان می‌دهد که تل‌آویو در حال پی‌ریزی سیاستی جسورانه‌تر و مداخله‌جویانه‌تر در سوریه است.