آقای کلانتری، برای ریزگردها برنامه داشته باشید
«فعلا برنامه نداریم»؛ این پاسخ آقای کلانتری معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور به دغدغه مردم مشهد درباره هجوم گاه و بی گاه ریزگرد‌های خارجی به داخل شهر است، ریزگرد‌هایی که همین چند هفته پیش و در اوایل خرداد هوای مشهد را چنان آلوده کرد که رکورد آلودگی هوای مشهد زده شد و با شاخص ۲۹۸، بحران را به هوای مشهد کشاند. کانون‌های صحرای «قره قوم» در ترکمنستان و هرات در افغانستان دو کانون مهم هجوم گرد و غبار و ریزگردها به هوای مشهد اعلام شد که حالا متولی اصلی مقابله با آن اعلام می‌کند فعلا برنامه‌ای برای مقابله با آن در مشهد ندارد.
روزنامه خراسان: بیابان‌های قره قوم یکی از بزرگ‌ترین کویر‌های شنی جهان است و حدود ۷۰ درصد از مساحت کشور ترکمنستان را به خود اختصاص می‌دهد. براساس اعلام کارشناسان محیط زیستی، بیشتر آثار زیان بار صحرای قره قوم ترکمنستان متوجه استان‌های خراسان رضوی، خراسان شمالی و گلستان است و پیش از این بار‌ها ورود گرد و غبار این منطقه از سوی کارشناسان محیط زیست گزارش شده است که آخرین نمونه آن در آلودگی شدید هوای مشهد در خرداد امسال نمود پیدا کرد. این بیابان که نواحی غربی، مرکزی و شمالی کشور ترکمنستان را دربر می‌گیرد از دریاچه آرال در شمال تا کوهستان‌های کپه داغ در جنوب و از رودخانه آمودریا در شمال شرق تا دریای خزر در غرب گسترش دارد.
موضوع تاثیر ریزگرد‌های کانون گرد وغبار قره قوم ترکمنستان در آسمان استان‌های ایران به خصوص خراسان رضوی و مشهد، سال هاست که نگرانی‌هایی جدی ایجاد کرده است، هر چند ایجاد کانال بزرگ آب در این بیابان توسط دولت ترکمنستان از سال‌های بسیار دور برای مقابله با بلند شدن ریزگردها انجام شد، ولی این اقدام آن طور که باید و شاید نتوانسته است در مقابله با ریزگرد‌های این بیابان و همچنین بر استان‌های شمالی و شرقی کشور تاثیر بگذارد.
با این توضیحات و با وجود تاثیر شدید این کانون گرد و غبار بر آسمان شهر‌های مختلف کشور از جمله مشهدکه سالانه پذیرای حدود ۳۰ میلیون زائر بارگاه ملکوتی امام رضا (ع) است، این سوال وجود دارد که چطور سازمان محیط زیست کشور به عنوان متولی اصلی در پاسخ به دغدغه‌های مردم و افکار عمومی هیچ برنامه‌ای برای مقابله با این ریزگرد‌های خارجی که بیشتر در نیمه نخست هر سال آسمان مشهد و استان خراسان رضوی را غبارآلود و مشکلاتی را برای مردم و زائران و مسافران ایجاد می‌کند، ندارد؟ آیا حداقلی‌ترین اقدام یعنی مذاکره با کشور ترکمنستان برای رسیدن به راه حلی دوطرفه به منظور مقابله با کانون ریزگرد قره قوم و کاهش تاثیرات آن در آسمان شهر‌های ایران، توقع زیادی است؟ آن هم در شرایطی که هر سال تاثیر گرد وغبار ناشی از وجود این صحرای عظیم در کشور همسایه بیشتر و بیشتر در آسمان شهر‌های شمالی و شرقی ایران و به خصوص مشهد مشاهده می‌شود و بحرانی شدن این وضع را گوشزد می‌کند.
درست است که پیگیری دیپلماتیک موضوع، می‌تواند گام اول در زمینه مهار ریزگرد‌های خارجی در مشهد باشد، اما می‌توان در گام‌های بعد، اقداماتی نظیر ایجاد کمربند سبز در مناطق داخلی مجاور صحرای قره قوم ترکمنستان و همچنین تقویت پوشش گیاهی این مناطق را در دستور کار قرار داد. برای این اقدام که اتفاقا به همکاری کشور همسایه هم نیاز ندارد می‌توان از مناطق شمال و شمال شرق کشور که در مجاورت این صحرا قرار دارد، شروع کرد تا هم اثرات آلودگی ناشی از گرد وغبار را کاهش داد و هم از وقوع بحران دیگری جلوگیری کرد. موضوعی که اتفاقا سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور نیز به آن اذعان دارد و اعلام کرده است که در صورت تقویت نکردن پوشش گیاهی مناطق در مجاورت صحرای قره قوم از جمله مناطقی در استان گلستان، حصار طبیعی در برابر ریزگردها و گرد وغبار قره قوم از بین می‌رود و این استان سرسبز کشور را نیز در معرض بیابانی شدن قرار می‌دهد.
آقای رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور، مردم از شما انتظار دارند برای مشکلاتی که راه حل وجود دارد، دست روی دست نگذارید و حداقل برنامه‌ای برای مقابله با ریزگرد‌های خارجی تهدیدکننده شهر مشهد داشته باشید نه این که خیلی آسوده در پاسخ به افکار عمومی از بی برنامگی خود بگویید! و این که فعلا نمی‌توانید برای این ریزگردها کاری بکنید.
آقای کلانتری معاون رئیس جمهور، قطعا شما بیشتر از ضرورت توجه به مشکلات شهر مشهد که سالانه از حدود یک سوم جمعیت کشور پذیرایی می‌کند آگاه هستید، آن هم مشهدی که خود در اطرافش حدود ۱۷ کانون بحرانی گرد و غبار دارد و سایه ریزگرد‌های داخلی و خارجی در آسمانش سنگینی می‌کند. جالب آن که در موارد دیگری مانند دریاچه ارومیه یا ریزگرد‌های جنوب کشور حضرات به ضرورت اقدامات از مدت‌ها قبل از رسیدن به وضعیت فعلی در این مناطق اشاره می‌کنند حال چگونه است که وضعیت مقابله با ریزگردها در خراسان را به آینده حواله می‌دهند. آیا با این نگرش نباید چند وقت دیگر منتظر شنیدن این پاسخ باشیم که «اکنون دیگر دیر شده و باید از مدت‌ها قبل در این باره اقدامی می‌شد»!
