آب «گفت‌وگو» بر آتش «بنزین»
انتصاب جواد رمضان‌نژاد مدیر سابق شبکه پنج به ریاست سیمافیلم، اعتراض به انتشار «جوکر» در وی‌اودی‌ها و فتح‌باب گفتگو بر سر بنزین در برنامه‌های سیما از جمله مهمترین رویدادهای این هفته سیما بود.
«هفت روز سیما» عنوان بسته خبری-تحلیلی ویژه‌ای است که قرار است هر پنجشنبه به بازخوانی اهم تحولات خبری مرتبط با متن و حاشیه تولیدات صداوسیما و اتفاقات پیرامونی آن در طول هر هفته بپردازد.
در این بسته خبری هفتگی در نظر داریم در کنار خبرهای رسمی فعالیت برنامه‌سازان و مدیران سیما، نیم نگاهی به حواشی رسانه‌ای و حتی شایعاتی که به‌رغم غیررسمی بودن می‌توانند در اخبار مرتبط با سیما تأثیرگذار باشند هم داشته باشیم.
امروز پنجشنبه هفتم آذرماه می‌توانید با نوزدهمین بسته خبری «هفت روز سیما» در مرور مهمترین رویدادها و خبرهای تلویزیون و شبکه نمایش خانگی در هفته‌ای که گذشت، با خبرگزاری مهر همراه شوید.
چهره هفته؛ جواد رمضان‌نژاد
جواد رمضان‌نژاد این هفته ریاست مرکز «سیمافیلم» را بر عهده گرفت؛ مرکزی که نه تنها تصویب و تولید سریال‌های تلویزیونی بلکه تصمیمات اساسی درباره بسیاری از رویکردها و دیدگاه‌های کلان حوزه نمایشی سیما در آنجا اتخاذ می‌شود. پیش از رمضان‌نژاد، حسین کرمی ریاست این مرکز را بر عهده داشت و حالا رمضان‌نژاد بر کرسی تصمیم‌گیری بر روند سریال سازی سیما تکیه زده است. او البته در مسیر رسیدن به این جایگاه، چالش‌هایی را هم پشت سر گذاشته که از جمله آن برکناری چند ماهه از یک پست مدیریتی در زیرمجموعه معاونت سیما بود.
رمضان‌نژاد را بسیاری از شبکه افق می‌شناسند؛ شبکه‌ای که در ابتدای دهه 90 در تلویزیون متولد شد و او اولین مدیرش بود و قرار بود سبک و روش زندگی ایرانی و اسلامی را بیشتر از سایر شبکه‌های تلویزیونی به نمایش بگذارد و البته توفیقاتی را همین در نمایش این ایده‌آل‌ها کسب کرد. شبکه‌ای که البته قدرتمند کار خود را شروع کرد و رمضان‌نژاد آغاز موفقیت‌آمیزی داشت و بعد به تدریج هویت و قدرت اولیه را خود از دست داد و شاید در یکی دو ساله اخیر بیشتر با چند برنامه شاخص شناخته می‌شود. با این حال رمضان‌نژاد قبل از این شبکه به عنوان مدیر گروه و مدیر طرح و برنامه و سردبیر برنامه‌های تلویزیونی و رادیویی در شبکه‌های مختلف مشغول به کار بوده است. او پس از یک دوره حضور در شبکه افق، تیرماه سال ۹۷ توسط مرتضی میرباقری معاون سیما به عنوان مدیر شبکه پنج سیما منصوب شد.
با این انتصاب برخی گمانه‌زنی کردند که قرار است شبکه پنج جهت‌گیری‌های شبکه افق را دنبال کند اما حضور یک ساله او در شبکه پنج نشان داد بیشتر به دنبال جذب مخاطب است و در پی ساخت و تولید برندهایی مختص همین شبکه است؛ سرمایه‌گذاری روی مسابقه «پنج ستاره»، تغییر رویکرد «جشن رمضان» و تولید برنامه‌هایی چون «اختیاریه» با همه نقاط قوت و ضعفشان از این نمونه بودند.
مهمترین حاشیه مدیریتی او هم به حضورش در همین شبکه برمی‌گردد زمانی که آنتن زنده در یکی از برنامه‌های مناسبتی این شبکه به مداحی رسید که به اعتقادات اهل سنت توهین کرد. این اتفاق اگرچه بازداشت مداح، اخراج مدیر پخش و چند تن از مدیران را در پی داشت، اما در بخش خبری ساعت ۱۴ چند روز بعد از آن اتفاق ناگهان اعلام شد که مدیر شبکه پنج سیما به دستور عبدالعلی علی‌عسکری رییس سازمان صدا و سیما برکنار شده است. به این ترتیب رمضان‌نژاد در پنج خردادماه سال جاری از سمت خود عزل شد.
پس از نزدیک به دو ماه اما رمضان نژاد در مردادماه ۹۸ به عنوان قائم مقام مرکز سیمافیلم منصوب شد و حالا پس از چند ماه، به ریاست این مرکز رسیده است. چالش اصلی رمضان‌نژاد حالا جدی‌تر از قبل است، او سکان‌دار یکی از حساس‌ترین زیرمجموعه‌های سیما شده است و باید دید آیا می‌تواند در کوتاه مدت تأثیری محسوس بر روند تولیدات نمایشی سیما داشته باشد؟
حاشیه هفته؛ چه کسی جوکر را ممیزی نکرد؟
«جوکر» به کارگردانی تاد فلیکس یکی از مهمترین فیلم‌های سینمای جهان در سال 2019 محسوب می‌شود. فیلمی با بازی تحسین‌شده خواکیم فلیکس که علاوه‌بر توفیق در فتح گیشه‌ها، از سوی منتقدان جشنواره‌ای و رسانه‌های سینمایی نمره قبولی دریافت کرده است.
فیلمی که البته جدای از موفقیت آن، به دلیل صحنه‌های خشن هم مورد هشدار قرار گرفته است. جنجال‌های خبری و هشدارها نسبت به این فیلم حتی باعث شد در جلسه پیش نمایش آن در هالیوود از طرف کمپانی برادران وارنر اعلام شود که دسترسی مطبوعات و خبرنگاران تلویزیونی در فرش قرمز پیش نمایش «جوکر» محدود می‌شود.
پلیس لس‌آنجلس نیز خبر داده بود که ضریب امنیت سینماهای نمایش دهنده فیلم را با وجود این که گزارشی مبنی بر خطر احتمالی دریافت نشده، بالا می‌برد.
با چنین مختصاتی طبیعی بود همزمانی پخش رسمی فیلم از طریق سامانه‌های وی‌اودی در کشور با آشوب‌های خیابانی بر سر افزایش قیمت بنزین از سوی برخی کارشناسان و صاحب‌نظران مورد انتقاد قرار بگیرد؛ یکی از جدی‌ترین این نقدها به حسین کچویان جامعه‌شناس تعلق داشت که اتفاقاً در یک برنامه زنده تلویزیونی مطرح شد و محور اصلی انتقادش هم چرایی پخش فیلمی با رویکرد «آنارشیستی» در رسانه‌های رسمی ایران بود.
وی با حضور در برنامه «جهان آرا» که از شبکه افق پخش می‌شود، گفت: «ما هر روز بیشتر داریم مهارمان نسبت به فضای داخلی‌مان را از دست می‌دهیم. در شبکه‌های اجتماعی هر چه که می‌خواهند به شما القا کنند از طریق خود شما به شما می‌گویند. تمام این شبکه‌های اجتماعی دست آن هاست. حتی در آپارات، فیلیمو و … شما همین روزها تبلیغ و نمایش فیلم «جوکر» را می‌بینید که دعوت به آنارشیسم است.»
اما مخاطب این انتقادها چه کسی می‌تواند باشد؟ اساساً طبق قانون عهده‌دار «مهار» محصولات نمایشی داخلی و خارجی عرضه شده در وی‌اودی‌ها کیست؟
چند هفته‌ای است که ساز و کار صدور مجوزها و نظارت بر وی او دی‌ها محل بحث رسانه‌ها و کارشناسان قرار گرفته و طی چند وقت گذشته نیز این نظارت‌ها به سازمان صداوسیما واگذار شده است. بنابراین به نظر می‌رسد اگر هم سوالی نسبت به ممیزی و انتشار محتوایی این سامانه‌ها مطرح باشد، احتمالا باید از خود صداوسیما این ابهامات را پرسش کرد. اگر هم هنوز صداوسیما نظارت بر این سامانه‌ها را بر عهده ندارد باید پرسید چه کسی متولی آن‌هاست و نظارت بر این محتوا را از چه کسی باید جویا شد.
«جوکر» تنها یک نمونه از صدها عنوان فیلم و سریالی است که همزمان با پخش جهانی بدون هیچ دست‌اندازی در اختیار مخاطبان داخل کشور قرار می‌گیرد و عرضه رسمی آنها در سامانه‌های وی‌اودی مجوزدار این ابهام را جدی‌تر پیش می‌کشد که اگر قرار بر انتقاد به عرضه این محصولات است، «مخاطب» آن کیست؟
اتفاق ویژه هفته؛ فتح باب گفتگو بر سر «بنزین»
در هفته‌ای که گذشت برخلاف رویکرد غالب در تلویزیون برای تولید و پخش برنامه‌های ابلاغی و یکسویه در مباحث حساس روز، برخی برنامه‌سازان در شبکه‌های مختلف تلاش کردند در برنامه‌های مختلف چهره‌هایی از جریان‌های مختلف سیاسی را به برنامه‌ها بیاورد تا درباره بنزین، چالش اصلی این روزها با آنها گفتگو کند. «بدون توقف» در شبکه سه سیما در یک هفته به‌صورت ویژه گرانی بنزین را در دستور کار قرار داد و مباحث مختلفی درباره این سوژه و اینکه چقدر در کاهش مصرف تاثیر دارد و حتی می‌تواند در کاهش قاچاق موثر باشد یا نه و یا زمان اجرایی این طرح را به چالش کشید.
برنامه «عصر» نادر طالب زاده نیز از محمدحسین صفار هرندی و علی مطهری دعوت کرد تا از دو منظر کاملا متفاوت به بحث درباره این موضوع بپردازند. طالب زاده همان ابتدا با بیان اینکه قرار است به «شوک وارد شده» رسیدگی شود با این پرسش از علی مطهری برنامه را آغاز کرد که «شما وقتی خبر را شنیدید چه احساسی داشتید زمینه‌ای برایش فراهم شده بود و عموم نمایندگان مجلس اطلاعی داشتند؟» و به این ترتیب بی‌هیچ مقدمه‌ای برنامه‌ای چالشی و جدی را کلید زد.
در برنامه دیگر همین شبکه با نام «عصرانه» نیز اتفاق ویژه‌تری رخ داد و سازندگان برنامه از محمد قوچاقی سردبیر روزنامه «سازندگی» که یک روز پیش‌تر با تیتری کاملا انتقادی در صفحه نخست عملکرد سازمان صداوسیما در مسیر اقناع مردم نسبت به اجرای قانون سهمیه‌بندی بنزین را به چالش کشیده بود، دعوت کردند تا انتقاد خود به تلویزیون را بی‌واسطه و این‌بار از آنتن زنده صداوسیما مطرح کند.
فارغ از رویکرد محتوایی این برنامه‌ها و نکاتی که درباره عملکرد سازمان صداوسیما در مقاطع بحرانی از این دست می‌توان طرح کرد، رویکرد این برنامه‌سازان در بازتاب دیدگاه‌های مختلف گامی رو به جلو برای رسانه ملی محسوب می‌شود.
سینما در سیما؛ از عذرخواهی «هفت» تا غیبت فراستی و میز نقد
برنامه «هفت» در جمعه‌ای که گذشت با یک «عذرخواهی» شروع شد. محمدحسین لطیفی مجری «هفت» در همان دقایق ابتدایی به نمایندگی از برنامه به صورت رسمی نسبت به برخی از موضع گیری‌ها و واژگان مطرح شده در برنامه نسبت به فیلم‌هایی همچون «مطرب» عذرخواهی کرد و با نام بردن از پرویز پرستویی بازیگر «مطرب» و مریلا زارعی بازیگر «مانکن» در پی دلجویی از این دو بازیگر برآمد.
با این حال این هفته میز نقد برنامه سینمایی «هفت» پخش نشد و غیبت مسعود فراستی و دو منتقد این بخش ابهاماتی را رقم زد که می‌توانست با همین عذرخواهی مرتبط باشد.
سعید رجبی فروتن از مسئولان سازمان سینمایی و کارشناس شبکه نمایش خانگی نیز با طرح این سوال درباره پخش نشدن میز نقد در یادداشت‌های سینمایی خود با اشاره به عذرخواهی هفت از بازیگران مطرب و مانکن نوشت: «این پرسش باقی است که چرا از بین عوامل متعدد تولید این دو محصول، فقط از دو بازیگر عذرخواهی به عمل آمد و این دو هنرمند از اتهامات وارده مبرا شناخته شدند و مهمتر آنکه خواندن بیانیه هم مشکلی از برنامه حل نکرد و معلوم نشد چرا میز نقد در برنامه اخیر« هفت» پخش نشد؟ انتظار می‌رفت به رغم عذرخواهی«مجتبی امینی» تهیه کننده برنامه، آیتم میزنقد در برنامه «هفت» پخش شود اما این کار انجام نشد تا لابد هم آب‌ها از آسیاب بیفتد و هم منتقدان برنامه بویژه «فراستی» مجبور به عذرخواهی در برابر دوربین نشوند.»
مسعود فراستی منتقد اصلی برنامه «هفت» بارها از تعابیری سنگین و دلخورکننده برای سینما و سینماگران استفاده کرده است. ۲ هفته پیش نیز در نقد فیلم «مطرب» نه تنها به انتقاد از این فیلم پرداخت بلکه با واژگان و تعبیرهایی تند، مخاطبان این فیلم را نیز نواخت و از آنها با عنوان «لمپن» یاد کرد.
مساله مهم و اساسی میز نقد «هفت» البته نقدهای چالشی و بدون تعارف آن نیست که اتفاقا این میز گاه تاثیری بیشتر از گفتگوهای خنثی لطیفی دارد، اما یک مساله مهم پررنگ بودن نظر مسعود فراستی و غالب بودن آن بر رویکرد دیگر منتقدان حاضر در برنامه نسبت به فیلم‌هاست. حتی در نقد فیلم‌های مهم و عمیق و جدی سینمای ایران نیز نبود یک منتقد موافق فیلم باعث می‌شود که همیشه میز نقد برنامه، «مخالف خوان» باشد و حتی اگر مثلا جواد طوسی در پی موافقت با یک فیلم برمی آید باز هم خود فراستی او را قانع می‌کند که در اشتباه است!
پیشنهاد ویژه؛ مسافری از ری
فیلم «مسافر ری» به کارگردانی داوود میرباقری در سال ۷۹ ساخته شده است و قرار است فردا جمعه هشتم آذرماه از شبکه افق پخش شود.
داوود میرباقری این روزها در پی ساخت یک سریال تاریخی دیگر با نام «سلمان فارسی» است. این هفته فرهاد اصلانی به عنوان دومین بازیگر این سریال انتخاب شد و پیش از این نیز میرباقری، علیرضا شجاع نوری را به عنوان نقش اصلی سلمان فارسی برگزیده بود.
«مسافر ری» اما همچون سریال امام علی(ع) که در آن داریوش ارجمند یکی از کلیدی ترین نقش‌ها را بر عهده داشت با هنرمندی این بازیگر پیش می‌رود. در این فیلم البته بازیگران دیگری همچون ویشکا آسایش، جمشید هاشم پور، محمدرضا شریفی نیا و تعداد بسیار زیادی از بازیگران فرعی و هنروران نیز حضور دارند.
«مسافر ری» سومین اثر سینمایی میرباقری است و در آن قصه‌ای را در زمان امام دهم شیعیان روایت می‌کند که این قصه را به داخل مرزهای ایران هم می‌کشاند تا ایرانیان را در ماجرای قصه‌های مذهبی و تاریخی پررنگ کند.
در خلاصه داستان فیلم «مسافر ری» آمده است: داستان فیلم مربوط به قرن سوم هجری است که مقارن با خلافت عباسی (دهمین خلیفه) و امامت دهمین پیشوای شیعه امام هادی (ع) است. عبدالعظیم حسنی یکی از شاگردانشان و مریدان امام هادی (ع) مغضوب دستگاه خلیفه است. پس از تخریب بارگاه امام حسین (ع) در کربلا به دستور عمال خلیفه، عبدالعظیم به توصیه امام هادی (ع)، به مهاجرتی طولانی به سمت ایران و شهرری اقدام می‌کند. این هجرت از نظر سیاسی بسیار پر اهمیت است و عبدالعظیم طی این مسافرت حامل پیام امام هادی (ع) به علویان ایرانی است. او در این مسافرت طولانی با خطرات و حوادث گوناگونی روبرو می‌شود و …
