پیام بورل و بایدن درباره ایران
سال گذشته همین ایام مذاکرات ایران و آمریکا با وساطت فرانسه برای لغو تحریم‌ها در ازای ادامه تعهدات ایران، به توافقاتی رسید که تندروها با نقشه ترور شهید سردار سلیمانی معادله را به‌هم زدند؛ حالا همان اتفاق در آستانه روی کار آمدن جو بایدن و با ترور شهیدمحسن فخری‌زاده رخ داده و باید منتظر ماند و دید آیا این بار بایدن می‌تواند نقشه تندروها را خنثی کند؟
به گزارش همشهری آنلاین، جو بایدن، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا در گفت‌وگویی با روزنامه نیویورک‌تایمز در پاسخ به این سؤال که آیا به دیدگاهش درباره توافق هسته‌ای ایران که پیش از این در یادداشتی در پایگاه اینترنتی شبکه سی‌ان‌ان منتشر کرده بود، پایبند است یا نه، گفت: سخت خواهد بود، اما بله.
او در آن یادداشت موردنظر نوشته بود که «اگر ایران به پایبندی جدی به توافق هسته‌ای بازگردد، آمریکا به‌عنوان نقطه آغاز مذاکرات بعدی به این توافق بازخواهد گشت. و تحریم‌هایی را که در دولت دونالد ترامپ علیه ایران اعمال شده بود، لغو می‌کند.»
بایدن در این گفت‌وگو افزود: ببینید، بحث زیادی درباره موشک‌های نقطه‌زن و طیف دیگری از چیزهایی وجود دارد که موجب ثبات‌زدایی منطقه می‌شود، اما واقعیت این است که بهترین راه برای رسیدن به کمی ثبات در منطقه، کنار آمدن با این برنامه هسته‌ای ایران است. رئیس‌جمهور منتخب آمریکا ادامه داد: با رایزنی متحدان و شرکایمان در مذاکرات و توافق‌های بعدی برای سخت‌تر و طولانی‌تر کردن محدودیت‌های هسته‌ای ایران همچنین مطرح کردن برنامه موشکی‌اش، مشارکت خواهیم کرد. او افزود: آمریکا اگر ضرورت داشته باشد، همیشه گزینه بازگردانی سریع تحریم‌ها را دارد و ایران این را می‌داند.
موضوع مستحکم‌تر کردن برجام تنها خواسته آمریکا نیست، خروج آسان ترامپ از برجام و تلاش او برای استفاده از مکانیسم ماشه در شرایطی که آمریکا دیگر عضوی از برجام نبود، نشان از آسیب‌پذیر بودن توافق هسته‌ای دارد و محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ۲سال قبل پیشنهاد داده بود در ازای تصویب برجام در کنگره آمریکا، ایران هم پروتکل الحاقی را در مجلس به تصویب برساند؛ البته آن زمان که ظریف این پیشنهاد را مطرح می‌کرد مجلسی در ایران بر سرکار بود که برجام را به تصویب رسانده بود؛ درحالی‌که اکنون مجلسی در ایران فعالیت دارد که همین ۲روز قبل طرح توقف اجرای پروتکل الحاقی را به تصویب رسانده است. ساعاتی بعد از تصویب کلیات این طرح، جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با وزیر خارجه ایران تماس گرفت و بر تلاش‌های خود برای حفاظت از برجام تأکید کرد.
همزمان خبرگزاری رویترز در گزارشی نوشت که مطابق مکاتبات دیپلماتیک، فرانسه، آلمان و انگلیس در اواخر ماه اکتبر یعنی ۴ یا ۵ماه قبل از دولت ترامپ خواسته بودند تا درخصوص تحریم‌های جدید علیه بانک‌های ایرانی تجدیدنظر کند؛ چراکه این اقدام مانع تجارت‌های بشردوستانه مشروع شده و به منافع مشترک متحدان آسیب می‌زند.
رویترز مطابق داده‌های حاصل شده از بانک مرکزی و گفت‌وگو با بانک‌داران و همچنین دیپلمات‌ها و مقامات غربی ادعا کرد که بانک فدرال آلمان یک تسهیلات سپرده چند میلیارد یورویی را برای بانک‌های ایرانی – ازجمله ۲بانکی که هدف تحریم‌های جدید آمریکا قرار گرفته بودند – باز نگه داشته تا در زمانی که دسترسی این کشور به سیستم مالی جهانی عمدتا قطع شده بود، شاهراه بانکی موردنیاز تهران را در اختیارش قرار دهد. آمریکا همان زمان به‌عنوان بخشی از کمپین فشار حداکثری تحریم‌هایی را علیه ۱۸ بانک ایرانی اعمال کرده بود. درخواست ۳کشور اروپایی در حالی فاش شده که از سوی دیگر گزارش‌هایی از آمریکا منتشر شده که براساس آن دونالد ترامپ قصد افزایش فشار بر ایران در یکی، ۲ماه باقی مانده از دوران ریاست‌جمهوری‌اش را دارد.
در همین چارچوب دیلی بیست در گزارشی مدعی شد که دونالد ترامپ سیاستگذاری و موضع‌گیری در قبال ایران را به مشاوران ارشد خود اعطا کرده، ولی تأکید کرده که کار را به جنگ نکشند. شورای امنیت سازمان ملل قرار است در ماه جاری میلادی یعنی دوم دی درخصوص برنامه جامع اقدام مشترک یک نشست برگزار کند.
ایران روز جمعه و ساعاتی بعد از ترور شهید محسن فخری‌زاده، دانشمند برجسته هسته‌ای که در یک حمله تروریستی در آبسرد به شهادت رسید از شورای امنیت خواسته بود این اقدام جنایتکارانه را محکوم کند، اما رسانه‌های غربی گزارش داده‌اند بعید است شورای امنیت قصد صدور بیانیه‌ای با این مضمون را داشته باشد؛ چون حتی اگر یکی از اعضا چنین درخواستی داشته باشد، احتمالا با وتوی آمریکا همراه خواهد شد.
