سن طلایی تشخیص اوتسیم و علائم آن چیست؟/ تصاویر

اوتسیم اختلالی عصب_رشدی است که در سه سال اول زندگی کودک نمایان می‌شود، ارتباط برقرار نکردن با دیگران و دنیای خارج، ناتوانی در گفتار، نداشتن ارتباط چشمی، حرکات تکراری دست زدن، پریدن، خنده و گریه، نگرانی و ترس بی‌دلیل از جمله نشانه های اوتسیم است.

اوتسیم یک شرایط پیچیده‌ عصبی-رفتاری و شامل اختلالاتی در تعاملات اجتماعی و رشد کلامی و مهارت‌های ارتباطی همراه با رفتارهای تکراری و سخت است و به دلیل گستردگی علائم بیماری آن را اختلال طیف اتیسم (ASD) می‌نامند. این بیماری شامل اختلال در طیف وسیعی از علائم و مهارت‌ها در سطوح مختلف است.

اوتسیم اختلالی است که در سه سال اول زندگی کودک نمایان می‌شود. مهمترین علائم آن نقص در برقراری ارتباط، مشکل در تعاملات اجتماعی، وجود الگوهای محدود و تکراری در رفتار، علائق و فعالیتها است. نشانه‌های اختلال طیف اوتسیم عموماً در سال سه زندگی قابل‌تشخیص هستند؛ اما اگر کودک در سطح بالاتری بوده و به همسالان غیر اتیسم خود شبیه‌تر باشد، این علائم ممکن است دیرتر شناسایی شوند. باید توجه داشت که اگر کودک دچار تأخیرهای رشدی شدید باشد؛ قبل از 18 ماهگی نیز این اختلال قابل‌تشخیص خواهد بود. نوزاد دارای این اختلال چندی پس از تولد متفاوت از سایر نوزادان به نظر میرسد. والدین معمولاً نخستین کسانی هستند که متوجه تفاوت فرزندشان با سایر کودکان می‌شوند.

به گزارش تسنیم؛ در ابتدا ممکن است والدین عدم پاسخگویی کودک به محیط اطرافش را به ناشنوایی او نسبت دهند؛ اما گاهی متوجه می‌شوند که فرزندشان مشکل شنوایی نداشته اما مانند سایر کودکان هم‌سنش نیز قادر به پاسخ‌دهی نیست. در این زمان بهتر است والدین به متخصص کودک یا متخصص بالینی‌ که در زمینه اختلالات دوران کودکی تجربه دارد، مراجعه کنند. باید توجه داشت که اوتسیم تاکنون درمان مشخصی نداشته است و هر خانواده‌ای در هر طبقه‌ اجتماعی و اقتصادی می‌توانند فرزند دارای اتیسم داشته باشند.

در صورت مشکوک بودن والدین به رفتار کودک بهترین اقدام ممکن این است که والدین سریعاً کودک خود را نزدیک روانشناس متخصص کودک یا روان‌پزشک کودک و نوجوانان ببرند. پر واضح است که هر روانشناسی با هر گرایش تخصصی یا روانپزشک‌هایی که در زمینه اختلال طیف اوتسیم تجربه ندارند، قادر نخواهند بود که اختلال اوتسیم را به‌خوبی تشخیص دهند و تجویزات مناسبی برای آن داشته باشند. بنابراین در چنین مواردی حتماً باید کودک را یک روانشناس متخصص یا روانپزشک با تجربه به‌دقت مورد مشاهده و ارزیابی قرار دهند. برای تشخیص اختلال طیف اتیسم، ایده ال این است که کودک را یک روانپزشک کودک و نوجوان یا یک روانشناس با تجربه در زمینه اختلال اتیسم ارزیابی کند.

هیچ آزمایش بالینی و پزشکی برای تشخیص اوتسیم وجود ندارد. اما برای مشخص کردن مواردی مانند سنجش شنوایی، مشکلات گفتاری، مسمومیت با سرب و یا مشکلات رشدی که ارتباط چندانی با خود اوتسیم ندارند، ارزیابی‌هایی وجود دارد. والدین باید به لیستی از سوالات مختلف پاسخ دهند به این ابزارها آزمون‌های غربال می‌گویند تا با استفاده از آن بتوان رفتار، ارتباط و سطح مهارت‌های کودک را مورد سنجش و ارزیابی قرار داد.دریافت خدمات مورد نیاز پیش از سه سالگی که ایده آل ترین زمان برای انجام مداخله است، می‌تواند اثر بسیار زیادی بر کنترل علایم اتیسم داشته باشد.

بر اساس آخرین آمار جهانی و همچنین جدیدترین منابع علمی، آمار اختلالات طیف اوتسیم در دنیا در مقابل هر 100 نفر یک نفر است که در ایران نیز این آمار جهانی صدق می‌کند. اختلالات اوتسیم از جمله اختلالات پرخرجی است که نیاز به خدمات تخصصی زیاد اعم از روانشناسی، مددکاری، گفتار درمانی و … دارد و به همین ترتیب مخارج خانواده‌های دارای فرزند اوتسیم به علت دریافت این خدمات تخصصی بسیار بالاتر از خانواده‌هایی است که دارای کودکانی با سایر معلولیت‌ها هستند.

ارتباط برقرار نکردن با دیگران و دنیای خارج، ناتوانی در گفتار، نداشتن ارتباط چشمی، حرکات تکراری دست زدن، پریدن، خنده و گریه، نگرانی و ترس بی دلیل، دادن پاسخ های غیر معمول به افراد، دلبستگی به اشیا و یا مقاومت در مقابل تغییر و حساسیت های غیر معمول در حواس پنجگانه از جمله نشانه های اوتسیم است.شدت اختلال طیف اوتسیم بر اساس نقص‌های موجود در ارتباط اجتماعی و روند رفتارهای محدود و تکراری در سه سطح 1 نیازمند حمایت، سطح 2 نیازمند حمایت زیاد و سطح 3نیازمند حمایت بسیار زیاد، تعیین می شود.

زهرا رضایی کارشناس اوتسیم بهزیستی استان تهران با تأکید بر این که هر خدمتی که به سایر معلولان ارائه می‌شود افراد دارای این اختلال نیز از آن بهره مند می‌شوند می‌گوید: خانواده‌ها برای بررسی اختلال اوتسیم کودکانشان از سن 2تا 5 سال می‌توانند به سامانه غربالگری بهزیستی مراجعه کنند و به 10 سوال پاسخ دهند اگر جواب سه سوال مثبت بود می‌توانند نسبت به وجود این اختلال در کودکانشان فقط حساس شوند.

وی می‌افزاید: خانواده‌ها می‌توانند بعد از این آزمون به نزدیکترین پایگاه تشخیص اختلال اوتسیم که توسط سامانه معرفی شده مراجعه و از طریق آن پایگاه به تشخیص قطعی توسط کارشناسان و مسئولان اقدام کنند.اگر در مراحل تشخیص مشخص شود که کودک به اختلال اوتسیم دچار است همانجا گواهی برای ارائه به کمیسیون تعیین و نوع شدت معلولیت صادر می‌شود و پس از آن فرد می‌تواند از خدمات برای کودکان اوتسیم بهره مند شود.

رضایی با اشاره به اینکه میزان شیوع این اختلال یک درصد از جمعیت است، می‌گوید: بر اساس آخرین سرشماری از 13 میلیون و 500 هزار نفری استان تهران حدود 130 هزار نفر دارای اختلال طیف اوتسیم هستند. همچنین افرادی که دارای اختلال طیف اوتسیم هستند از مراکز آموزش و پرورش استثنایی، مراکز وزارت بهداشت و درمان نیز خدمات دریافت می‌کنند ولی عده‌ای هم برای دریافت خدمات متمرکز مراجعه نمی‌کنند.

کارشناس اوتسیم بهزیستی استان تهران ادامه می‌دهد: علایم این اختلال از 18 ماهگی بروز و در 24 ماهگی قابل تشخیص است از این رو خانواده‌ها باید نسبت به این اختلال حساسیت نشان دهند.

به گفته وی، انجمن اوتسیم ایران نیز از وزارت کشور مجوز فعالیت دریافت کرده است و خدمات کاردرمانی، گفتاردرمانی و حمایتی به افراد دارای این اختلال ارائه می‌دهد و همچنین همکاری خوبی با سازمان بهزیستی دارند.اوتسیم نوعی اختلال عصبی و رشدی است که در آنها، رشد و تحول صحیح مغز یا دستگاه عصبی مرکزی مختل می‌شود. این اختلال در دو زمینه رفتاری از جمله نقص در ارتباط اجتماعی و رفتارها، علایق یا فعالیت‌های تکراری و محدود بروز می‌کند.

فرناز صارمی مسئول فنی مرکز رنگین کمان درباره ظرفیت و برنامه‌های ارائه شده به کودکان اوتسیم می‌گوید: این مرکز ظرفیت خدمات به 50 کودک اوتسیم از طیف خفیف تا شدید را دارد اما سازمان بهزیسنی تنها به 20 نفر از کودکان اوتسیم یارانه پرداخت می‌کنند و بر همین اساس در حال حاضر 20 نفر در این مرکز به صورت روزانه حاضر می‌شوند.

وی با اشاره به اینکه بهترین زمان تشخیص و درمان اوتسیم از 1.5 سالگی تا 6 سالگی است، می‌افزاید: اگر چه این بیماری هیچ گاه درمان نمی‌شود اما می‌توان با آموزش‌های منظم اثرات این بیماری را کاهش داد.

مسئول فنی مرکز رنگین کمان ادامه می‌دهد: تا قبل از اعلام تعرفه‌های جدید از سوی سازمان بهزیستی مبلغ 668 هزار تومان تحت عنوان یارانه کودکان اوتسیم برای هر کودک به مراکز پرداخت می‌شد که البته این رقم طی ماه‌های اخیر به 800 هزار تومان افزایش یافته است.

صارمی با اشاره به اینکه برخی از خانواده توان پرداخت هزینه‌های درمانی کودکان خود را ندارند، می‌گوید: از سازمان بهزیستی انتظار داریم در این زمینه حمایت بیشتری را از خانواده‌ها داشته باشد.