جدال کمیته اطلاعات سنای آمریکا بر سر پیشرفت هسته‌ای ایران
پیشرفت‌های هسته ای ایران؛آمریکا و متحدانش را چنان برآشفته کرده که جدال مدیر اطلاعات ملی واشنگتن با اعضای کمیته اطلاعات سنای آمریکا بر سر این بود که مقصر این وضع کیست: بایدن یا ترامپ؟
«اوریل هاینز» مدیر اطلاعات ملی آمریکا با «تام کاتن» عضو تندروی کمیته اطلاعات سنای این کشور بر سر اینکه آیا جو بایدن، رئیس‌جمهور کنونی یا دونالد ترامپ رئیس‌جمهور سابق آمریکا مقصر پیشرفت‌های هسته‌ای ایران است، جدال کردند.
بر اساس گزارش ها، مدیر اطلاعات ملی آمریکا در جلسه استماع در خصوص تهدیدات جهانی اعلام کرد که تصمیم ایران برای تسریع و افزایش برنامه غنی‌سازی هسته‌ای خود در دوره ترامپ پس از ترور محسن فخری زاده، دانشمند هسته‌ای ایران در نوامبر ۲۰۲۰ اتخاذ شد و به خروج ترامپ از برجام مرتبط بود.
در مقابل، تام کاتن سناتور تندروی جمهوریخواه استدلال کرد که اگر جامعه اطلاعاتی آمریکا به نوامبر ۲۰۲۰ به عنوان یک نقطه عطف نگاه می‌کند، بایدن مقصر دستیابی ایران به پیشرفت هسته ای است زیرا جمهوری اسلامی اسلامی به این نتیجه رسیده است که می تواند از رئیس جمهور آمریکا هراسی نداشته باشد.
کاتن این سوال را مطرح کرد که چرا در گزارش جامعه اطلاعاتی آمریکا در ارتباط با چگونگی پیشرفت هسته ای تهران «هیچ اشاره ای به سیاست های دولت بایدن» نشده است.
هاینز به سرعت پاسخ داد که تحلیلگران اطلاعاتی آمریکا، «خروج از برجام» را دلیل واقعی کنار گذاشتن محدودیت های هسته ای از سوی ایران می دانند.
ماریون مایکل راندز، سناتور آمریکایی، از هاینز پرسید که ایران چقدر به سلاح هسته ای نزدیک شده است؟
رئیس اطلاعات ملی آمریکا پاسخ داد: ما همچنان نگران هستیم. در گزارش خود اشاره کرده‌ایم که ایران بدون تصمیم برای ساخت یک سلاح هسته‌ای در حال نزدیک شدن به این سلاح است. آنها به طرز بسیار نگران‌کننده‌ای به این سلاح نزدیکتر می‌شوند.
هاینز در بخش دیگری از ادعاهای خود به کمیته اطلاعات سنای آمریکا گفت که ایران، اسرائیل و آمریکا را تهدید می کند.
وی ادعا کرد تهدید ایران در مورد اسرائیل نشات گرفته از موشک ها، پهپادها و حمایت آن از حزب الله و دیگر گروه های وابسته به خود است.
هاینز همچنین مدعی شد: جمهوری اسلامی به دلیل برنامه هسته ای ای خود و اقدامات مستمر در خاورمیانه، هم اسرائیل و هم آمریکا را تهدید کرده است.
جامعه اطلاعاتی آمریکا در گزارش سالانه خود با بیان هراس واشنگتن از پیشرفت های برنامه هسته ای ایران و تکرار اتهامات علیه جمهوری اسلامی ایران در راستای سناریوی ایران هراسی، در عین حال اذعان کرد تهران در حال حاضر فعالیتی برای تولید سلاح هسته ای انجام نمی دهد.
جامعه اطلاعاتی آمریکا روز چهارشنبه به وقت محلی گزارش سالانه خود را که به ارزیابی تهدیدهای امنیتی پیش روی ایالات متحده در سال ۲۰۲۳ میلادی می‌پردازد، منتشر کرد که در این گزارش ضد ایرانی با اذعان به اینکه ” ایران در حال حاضر فعالیت های کلیدی توسعه تسلیحات هسته ای را که برای تولید یک سلاح هسته ای قابل آزمایش لازم است، انجام نمی دهد.” ادعا شده است: از زمان ترور محسن فخری زاده، دانشمند هسته ای ایران در نوامبر ۲۰۲۰، تهران به گسترش برنامه هسته ای خود سرعت بخشیده و اعلام کرده است که دیگر محدود به ضوابط برجام نیست و فعالیت های تحقیق و توسعه ای را انجام داده است که در صورت تصمیم, این کشور را به تولید مواد هسته ای جهت استفاده در یک بمب هسته ای نزدیکتر می کند. اگر تحریم ها علیه تهران لغو نشوند، مقامات ایرانی احتمالا به دنبال غنی سازی اورانیوم تا ۹۰ درصد خواهند بود.
جامعه اطلاعاتی آمریکا همچنین در گزارش خود آورده است: ایران به تهدید منافع آمریکا ادامه خواهد داد. این کشور تلاش می کند نفوذ آمریکا در خاورمیانه را از بین ببرد، نفوذ و قدرت خود را در کشورهای همسایه تقویت کند و تهدیدات علیه حکومت را به حداقل برساند. تهران سعی خواهد کرد از دیپلماسی، برنامه هسته ای در حال گسترش، نیروهای متعارف، نیابتی و شریک خود و خرید و فروش های تسلیحات نظامی برای پیشبرد اهداف خود استفاده کند.
در بخش دیگری از گزارش جامعه اطلاعاتی آمریکا درباره ایران درباره توانایی های نظامی ایران ادعا شده است که رویکرد ترکیبی ایران به جنگ که استفاده از توانمندی‌های متعارف و غیرمتعارف را شامل می‌شود- تهدیدی برای منافع آمریکا در منطقه در آینده پیش رو خواهد بود.
در این گزارش آمده است: جمهوری اسلامی ایران احتمالا به دنبال دستیابی به سامانه‌های تسلیحاتی متعارف شامل جنگنده های پیشرفته، هواپیماهای آموزشی، بالگرد، سامانه‌های پدافند هوایی و تانک خواهد بود. با وجود این، محدودیت‌های بودجه‌ای و کمبودهای مالی سرعت دستیابی به این هدف را کند خواهد کرد.
جامعه اطلاعاتی آمریکا در این گزارش در راستای ایران هراسی آورده است: قابلیت‌های موشکی، پهپادی و دریایی ایران کماکان تهدیدی علیه آمریکا و متحدانش در منطقه خواهد بود. عملیات‌های نظامی غیرمتعارف ایران در کنار شبکه شرکا و نائبان، این کشور تهران را قادر خواهد کرد برای پیشبرد منافعش در منطقه تلاش کرده و عمق راهبردی خودش را حفظ کند.
در این گزارش ادعا شده است که ایران به طور مستقیم از طریق توانایی های موشکی و پهپادی و به طور غیرمستقیم از طریق حمایت از حزب الله لبنان و سایر شرکای خود، همچنان یک تهدید برای اسرائیل است. ایران با حمایت از شبه‌نظامیان شیعه عراقی که تهدید اصلی برای نیروهای آمریکایی در عراق هستند، همچنان منبع بی‌ثباتی در سراسر منطقه خواهد بود.
در بخش دیگری از این گزارش درباره توانایی های سایبری ایران، آن را تهدیدی علیه منافع ایالات متحده خوانده و آورده است: تخصص و تمایل روزافزون ایران برای انجام عملیات‌های ستیزه‌جویانه سایبری این کشور را در زمره تهدیدهای عمده علیه امنیت آمریکا و شبکه متحدانش قرار می‌دهد.رویکرد فرصت‌طلبانه ایران برای حملات سایبری صاحبان زیرساخت‌ها در ایالات متحده را در در معرض حمله از سوی تهران قرار داده است. حملات [سایبری] اخیر علیه اسرائیل نشان می‌دهد ایران بیشتر از گذشته به هدف قرار دادن کشورهای دارای قابلیت‌های بیشتر تمایل دارد.
جامعه اطلاعاتی آمریکا همچنین در بخش دیگری از گزارش خود درباره ناارامی ها در ایران ادعا کرده است: مقامات ایرانی نگران طولانی شدن اعتراضات هستند و تصور می کنند که مداخله خارجی باعث طولانی شدن ناآرامی ها می شود. حتی اگر ایران این دور از اعتراضات را از طریق خشونت و ارعاب مهار کرده باشد، مجموعه ای از بحران‌ها در سال آینده احتمالاً مشروعیت و ماندگاری حکومت ایران را به چالش خواهد کشید. با کاهش ارزش پول ایران و نرخ تورم سالانه تقریباً ۵۰ درصد این کشور, تهران احتمالاً با یک رکود اقتصادی مواجه است که به ارزیابی جامعه اطلاعاتی آمریکا می‌تواند ناآرامی‌ها را طولانی یا دوباره شعله‌ور کند و منجر به بی‌ثباتی بیشتر در این کشور شود.
ایران پس از امضای برجام در سال ۱۳۹۴ با هدف لغو تحریم های ظالمانه، به عنوان کشوری مسئولیت پذیر، تعهدات خود را بدون عیب و نقص اجرا کرد و این مساله در ۱۶ گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی مورد تائید قرار گرفت. اما پس از ورود دونالد ترامپ به کاخ سفید در ژانویه ۲۰۱۷ (دی ماه ۱۳۹۵) و پس از چند اقدام مقدماتی، نهایتاً با اتخاذ مواضع مغایر با مفاد برجام، با خروج یکجانبه و غیرقانونی آمریکا از آن در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ (۸ می ۲۰۱۸)، در دو مرحله تحریم‌های ثانویه آن علیه ایران بازگردانده شد.
دولت دموکرات جو بایدن پس از روی کار آمدن در ژانویه ۲۰۲۱، اقدام یکجانبه دولت سابق این کشور را برای خروج از توافق ایران و گروه ۱+۵ محکوم کرد اما تاکنون دربرابر هرگونه اقدام معتبر برای جبران رفتار نادرست گذشته کوتاهی کرده است.دولت بایدن سیاست های فشار حداکثری دولت دونالد ترامپ را در پیش گرفته و به بهانه حقوق بشری در حمایت از ناآرامی ها در ایران و همچنین به بهانه ادعای ارائه پهپاد از سوی ایران به روسیه برای بکارگیری در جنگ اوکراین تاکنون تحریم هایی را همگام با متحدان غربی خود اعمال کرده است.
نشریه آمریکایی بلومبرگ اخیرا با انتشار گزارشی ادعایی، به نقل از دو مقام دیپلمات ناشناس اعلام کرد که در نتیجه بازرسی‌های اتمی صورت گرفته در ایران طی هفته گذشته، مقادیری اورانیوم غنی‌شده با غلظت ۸۴ درصد، نزدیک به سطح مورد نیاز برای تولید سلاح اتمی کشف شده است.
جمهوری اسلامی ایران این ادعا را سیاه‌نمایی و تحریف حقایق خوانده و تاکید دارد که وجود ذره یا ذرات اورانیوم بالاتر از ۶۰ درصد در فرآیند غنی‌سازی به معنی غنی‌سازیِ بالای ۶۰ درصد نیست.
در این ارتباط، رافائل گروسی مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی به تهران سفر کرد و پس از دیدار و گفتگو با مقامات ارشد جمهوری اسلامی ایران، آژانس و سازمان انرژی اتمی ایران در بیانیه مشترکی اعلام کردند: در خصوص مسائل پادمانی باقی‌مانده مربوط به سه مکان، ایران آمادگی خود را برای ادامه همکاری و ارائه اطلاعات و دسترسی بیشتر به منظور رسیدگی به مسائل پادمانی باقی‌مانده اعلام کرد.
در این بیانیه مشترک آمده است: ایران به صورت داوطلبانه به آژانس اجازه می‌دهد تا چنانچه مقتضی باشد فعالیت‌های راستی آزمایی و نظارت بیشتر را اجرا کند. روش اجرای آن طی یک نشست فنی که به زودی در تهران برگزار می‌شود، میان دو طرف مورد توافق قرار خواهد گرفت.
رابرت مالی (راب ملی) نماینده ویژه آمریکا در امور ایران ۱۱ اسفند ماه در نشستی با حضور کارشناسان اندیشکده‌های آمریکایی که توسط لابی صهیونیستی جی-استریت برگزار شده بود، ادعا کرد ایالات متحده قبل از تصمیم گیری درباره اقدامات و گامهای بعدی درباره ایران منتظر نتایج سفر رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی به ایران خواهد ماند.
مذاکره کننده ارشد آمریکا در گفتگوهای غیرمستقیم گفته است: نباید درباره اقداماتی که انجام خواهیم داد یا نخواهیم داد، عجله کرد.اجازه دهید ببینیم آژانس بین المللی انرژی اتمی چه گزارشی ارائه می کند و سپس ما “برای تصمیم‌گیری در خصوص گامهای بعدی زمان کافی خواهیم داشت.”
جلسات مربوط به ایران در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی عصر چهارشنبه ۱۷ اسفندماه بدون صدور قطعنامه علیه ایران پایان یافت.
در این دوره به رغم تلاش برخی کشورهای غربی برای جنجال‌آفرینی علیه برنامه صلح‌آمیز هسته ای ایران، نه تنها قطعنامه‌ای صادر نشد که در واقع دستاورد سفر رافائل گروسی مدیرکل‌آژانس به تهران و رضایتمندی او از توافق بدست آمده با ایران در خصوص حل‌وفصل ادعاهای سیاسی پادمانی، بهانه را از دست طرف‌های مقابل برای اهرم‌سازی از این نشست علیه ایران سلب کرد.
غرب با محوریت سه کشور انگلیس، فرانسه و آلمان امیدوار بود که با مانور درباره گزارش تحریک آمیز و ادعایی نشریه آمریکایی بلومبرگ، مبنی بر کشف ذرات نزدیک به سطح مورد نیاز برای تولید سلاح اتمی در ایران، قطعنامه جدیدی را در این نشست علیه تهران صادر کند. اما در آستانه برگزاری اجلاس، اختلافاتی در اردوگاه طرف‌های غربی گزارش و قرار شد که تصمیم‌گیری نهایی در این زمینه پس از سفر مدیرکل آژانس به ایران صورت گیرد.
