نگرانی ها از واردات خودروهای برقی به ایران؛ آیا این ماشین ها ابزار جاسوسی‌اند؟

بازتاب– بحث‌ها درباره استفاده از خودروهای برقی به‌عنوان ابزارهای بالقوه جاسوسی، در سال‌های اخیر شدت بیشتری پیدا کرده است. این موضوع اخیرا در کشور ما هم مورد نقد قرار گرفته و برخی رسانه ها و کاربران شبکه های اجتماعی با انتقاد از فرایند اخذ مجوز و واردات خودرو های برقی پیشرفته مانند آواتار 11 (وان وان) آن را تهدیدی برای امنیت ملی دانسته و نوشته اند که ممکن است واردات این خودرو ها به عنوان راهی برای ابزار جاسوسی از مسیر چین باشد.

گفته می شود این خودروها که دارای سنسورها، دوربین‌ها و سیستم‌های ارتباطی پیچیده هستند، می‌توانند داده‌های حساس کاربران را جمع‌آوری کرده و در صورت سوءاستفاده، تهدیدی برای امنیت ملی باشند.

خودروهای برقی چگونه خطرات امنیتی ایجاد می کنند؟

براساس مستندات کارشناسی که برخی از رسانه های معتبر جهانی به آنها اشاره کرده اند، خودروهای برقی به دلیل استفاده از سنسورها، دوربین‌ها، و سیستم‌های متصل به اینترنت، اطلاعات زیادی از کاربران جمع‌آوری می‌کنند. این داده‌ها شامل مکان‌یابی دقیق، رفتار رانندگی، و حتی مکالمات درون خودرو است. استفاده نادرست از این داده‌ها توسط تولیدکنندگان یا هک شدن سیستم‌ها، می‌تواند نگرانی‌هایی درباره حریم خصوصی ایجاد کند​

به‌عنوان مثال، دولت چین استفاده از خودروهای تسلا را در مناطق حساس مانند پایگاه‌های نظامی و ساختمان‌های دولتی محدود کرده است. این تصمیم نشان‌دهنده نگرانی‌هایی درباره احتمال جاسوسی دولت آمریکا از طریق داده‌های جمع‌آوری‌شده توسط این خودروها است​.

از سوی دیگر خودروهای برقی اغلب قطعات و نرم‌افزارهای خود را از زنجیره‌های تأمین پیچیده جهانی تأمین می‌کنند که برخی از آنها در کشورهای مختلف قرار دارند. این موضوع خطر آسیب‌پذیری‌های سایبری را افزایش می‌دهد و می‌تواند زمینه‌ساز استفاده دولت‌ها از این ابزارها برای نظارت باشد​.

در صورتی که این قطعات عمداً یا غیرعمدی دارای آسیب‌پذیری‌های امنیتی باشند، می‌توانند به‌عنوان دروازه‌ای برای دسترسی به داده‌ها مورد سوءاستفاده قرار گیرند. مثالی از این نوع نگرانی، بحث نفوذ به سیستم‌های SCADA در زیرساخت‌های انرژی اوکراین در سال 2015 بود که هشداری برای صنایع دیگر از جمله خودروها محسوب می‌شود.

گفته می شود ایستگاه‌های شارژ خودروهای برقی نیز می‌توانند به عنوان نقاط نفوذ امنیتی مورد استفاده قرار گیرند. در صورت ضعف در امنیت این زیرساخت‌ها، اطلاعات کاربران یا حتی شبکه برق مورد حمله قرار می‌گیرد.

نکته دیگر که کارشناسان به ان اذعان دارند این است که برخی خودروهای برقی به‌طور مداوم اطلاعات را با سرورهای تولیدکننده و گاهی با ایستگاه‌های شارژ یا شبکه‌های شهری به اشتراک می‌گذارند. عدم شفافیت در مدیریت این داده‌ها می‌تواند باعث ایجاد نگرانی درباره سوءاستفاده از اطلاعات شود.

آیا باید نگران واردات خودرو های برقی به کشورمان باشیم؟

خودروهای برقی پیشرفته، از جمله برخی تولیدات چین، مجهز به سنسورهای محیطی و دوربین‌هایی برای رانندگی خودران و سیستم‌های کمکی هستند. گزارش‌هایی نشان می‌دهد که چنین قابلیت‌هایی ممکن است برای جمع‌آوری اطلاعات محیطی یا انتقال داده‌های شخصی به سرورهای خارجی مورد استفاده قرار گیرد. در سال های اخیر این نگرانی‌ها در آمریکا و اروپا باعث شده تا قوانینی برای محدود کردن ورود خودروهای چینی به این بازارها تصویب شود، زیرا احتمال استفاده از این داده‌ها در عملیات جاسوسی وجود دارد.

در این تصاویر ویژگی ها و آپشن های راداری و ایمنی خودروی مدرن آواتار 11 به تصویر کشیده شده است.

برخی رسانه‌ها در ایران، واردات خودروهای تکنولوژی‌محور چینی مانند Avatr 11 را به‌عنوان تهدیدی امنیتی تلقی کرده‌اند. این نگرانی‌ها به‌ویژه به دلیل حضور شرکت‌هایی مانند هوآوی (یکی از شرکای پروژه Avatr) مطرح شده است. هوآوی پیش‌تر نیز به جاسوسی صنعتی متهم شده و تحت تحریم‌های متعدد قرار گرفته است.

در ایالات متحده، نگرانی‌ها درباره خودروهای چینی مانند BYD و NIO به دلیل امکان دسترسی دولت چین به اطلاعات کاربران، منجر به اقداماتی برای محدود کردن واردات این خودروها شده است. همچنین، قانون‌گذاران بریتانیا نیز هشدار داده‌اند که خودروهای چینی می‌توانند از طریق سنسورها و سیستم‌های هوشمند برای جمع‌آوری اطلاعات به کار گرفته شوند.

آیا باید مردم کشورمان را از خودرو های مدرن محروم کنیم؟

با تمام مشکلات و باگ های امنیتی که از خودرو های برقی گفتیم، به نظر می رسد محروم کردن مردم از این خودروهای مدرن به بهانه مسائل امنیتی نه‌تنها راه‌حل نهایی مناسبی نیست، بلکه می‌تواند تبعات منفی گسترده‌ای برای جامعه و اقتصاد کشور به همراه داشته باشد.

خودروهای برقی و پیشرفته مانند Avatr 11، علاوه بر کمک به کاهش آلودگی هوا، فرصت‌های جدیدی برای پیشرفت فناوری و توسعه زیرساخت‌های مدرن، مانند شبکه‌های شارژ سریع، فراهم می‌کنند. محرومیت از این فناوری‌ها می‌تواند فرصت‌های بهره‌وری از فناوری‌های نوین را از بین ببرد. البته این موضوع زمانی مصداق پیدا می کند که شرکت وارد کننده تنها به فکر پر کردن جیب خود نباشد و دلسوزانه استراتژی مناسبی برای توسعه این زیرساخت ها داشته باشد.

در عوض محدود کردن، می‌توان با سیاست‌گذاری‌های دقیق‌تر، هم امنیت ملی را تأمین کرد و هم دسترسی مردم به فناوری‌های مدرن را ممکن ساخت. این سیاست‌ها شامل بررسی امنیت سایبری خودروهای وارداتی، الزام شرکت‌ها به شفاف‌سازی نحوه مدیریت داده‌های کاربران، و توسعه زیرساخت‌ها و تولید داخلی خودروهای برقی می‌شوند. برای مثال، ایالات متحده با وجود نگرانی‌های امنیتی، واردات برخی خودروهای چینی را مشروط به رعایت استانداردهای خاص کرده است و اتحادیه اروپا نیز قوانین سخت‌گیرانه‌ای برای حفاظت از داده‌های کاربران وضع کرده است.

در نتیجه، به‌جای محروم کردن مردم از فناوری‌های مدرن، باید تلاش کرد تا با استفاده از سیاست‌های هوشمندانه و تقویت ظرفیت‌های داخلی، تعادلی میان امنیت ملی و نیازهای جامعه برقرار کرد. این رویکرد نه‌تنها تهدیدات احتمالی را مدیریت می‌کند، بلکه راه را برای پیشرفت و توسعه کشور نیز هموار می‌سازد.

نمونه هایی مانند آواتار 11 نمادی از اوج فناوری در صنعت خودروهای مدرن هستند و محروم کردن مردم از دسترسی به آن‌ها، به‌ویژه در شرایطی که سال‌ها ناچار به استفاده از خودروهای تکراری و بی‌کیفیت داخلی بوده‌اند، رویکرد درستی نیست. خودروهای مدرن نه‌تنها کیفیت بالاتری دارند، بلکه با بهره‌گیری از تکنولوژی‌هایی نظیر رانندگی خودران و کاهش آلاینده‌های زیست‌محیطی، می‌توانند کیفیت زندگی مردم را بهبود بخشند.