تدابیر جدید برای حذف یارانه پردرآمدها؛ این تصمیم چه چالش‌هایی برای دولت دارد؟
با گذشت چندین سال از آغاز پرداخت یارانه‌های نقدی در ایران، که از سال ۱۳۸۹ با مبلغ ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومان برای هر خانوار آغاز شد، موضوع حذف یارانه پردرآمدها همچنان یکی از مسایل چالش‌برانگیز در سیاست‌های اقتصادی کشور است. علی‌رغم آنکه در برنامه‌های سالانه بودجه دولت‌ها همواره حذف یارانه‌های پردرآمدها به عنوان یک هدف مطرح بوده است، تا کنون این هدف به طور کامل محقق نشده است.
بازتاب– در لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ که اخیراً در مجلس تصویب شده است، دولت مجدداً موظف به حذف یارانه‌های نقدی از دهک‌های پردرآمد شده است. نمایندگان مجلس از دولت خواسته‌اند تا منابع حاصل از این حذف را برای حمایت از خانوارهای فقیر به کار گیرد. هدف این است که ۴۰ هزار میلیارد تومان برای حمایت از ۴۰۰ هزار خانوار که در شرایط شدید اقتصادی به سر می‌برند، اختصاص یابد.
پرداخت یارانه‌های نقدی در ایران از نیمه دوم سال ۸۹ آغاز شد. در آن زمان، مبلغ ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومان به صورت ماهیانه به حساب سرپرستان خانوار واریز می‌شد. اما با تغییرات اقتصادی در سال‌های اخیر، از جمله حذف ارز ترجیحی در دولت سیزدهم و افزایش قیمت کالاهای اساسی، این رقم تغییر کرد. در حال حاضر، یارانه‌ها به ازای هر فرد در دهک‌های اول تا سوم ۴۰۰ هزار تومان و در دهک‌های چهارم تا نهم ۳۰۰ هزار تومان پرداخت می‌شود.
با وجود این تغییرات، هنوز تعداد زیادی از مردم ایران از یارانه نقدی بهره‌مند هستند. طبق گزارش‌ها، در حال حاضر حدود ۷۸ میلیون نفر از جمعیت ایران یارانه نقدی دریافت می‌کنند. این تعداد شامل دهک‌های مختلف درآمدی از جمله دهک‌های پردرآمد است که باید در برنامه حذف یارانه‌ها قرار گیرند.
تدابیر جدید برای حذف یارانه پردرآمدها که در قانون بودجه سال ۱۴۰۴ تصویب شده، چالش‌های متعددی برای دولت ایجاد کرده است. به ویژه با توجه به تغییرات اخیر در معیارهای شناسایی دهک‌ها، دولت قصد دارد تا یارانه‌های خانوارهای پردرآمد را با استفاده از شاخص‌هایی همچون میزان درآمد، تعداد سفرهای خارجی، و خریدهای ماهانه از طریق حساب‌های غیرتجاری قطع کند.
اجرای دقیق این تدابیر نیاز به زمان و بررسی‌های پیچیده‌ای دارد. معیارهای جدید مانند ارزش املاک، تعداد خودروهای گران‌قیمت، و میزان مصرف خانوارها باید به دقت ارزیابی شوند تا از قطع یارانه‌های اشتباهی جلوگیری شود. این فرآیند همچنین ممکن است با مقاومت‌های اجتماعی و چالش‌های فنی روبه‌رو شود، به ویژه در شرایطی که مردم اطلاعات دقیقی از معیارهای جدید ندارند
حذف یارانه‌های پردرآمدها یکی از اهدافی است که همواره در برنامه‌های دولت قرار داشته، اما به دلایل مختلف تا کنون به طور کامل اجرا نشده است. به گفته مسئولان، این حذف باید به تدریج و با دقت انجام شود تا نارضایتی‌های اجتماعی و سیاسی به حداقل برسد. شهرام دبیری، معاون پارلمانی رئیس‌جمهور، همچنین تأکید کرده است که دولت قصد دارد این حذف را به صورت تدریجی و در طول زمان اجرایی کند تا منابع بیشتری به دهک‌های پایین اختصاص یابد.
همچنین، احمد میدری، وزیر کار، از تغییرات سالانه در لیست یارانه‌بگیران بر اساس اطلاعات جدید خبر داده است و تأکید کرده است که حذف یارانه‌های پردرآمد به طور تدریجی و مطابق با شرایط اجتماعی انجام خواهد شد. با این حال، او تصریح کرده است که تعداد افرادی که از یارانه‌ها حذف می‌شوند، زیاد نخواهد بود.
حذف یارانه‌های پردرآمدها، اگرچه به عنوان یک هدف در سیاست‌های اقتصادی مطرح است، اما برای اجرای آن باید با دقت و برنامه‌ریزی انجام شود. در کنار این هدف، دولت باید به نحوی عمل کند که منابع حاصل از این حذف، به طور مؤثر به خانوارهای نیازمند اختصاص یابد. همچنین، به منظور جلوگیری از بروز مشکلات مشابه گذشته، دولت باید از اطلاعات دقیق اقتصادی مردم بهره‌برداری کند و روند حذف یارانه‌ها را به‌طور تدریجی و با مشارکت فعال نهادهای حمایتی و سازمان‌های مردم‌نهاد پیش ببرد.
