چرخش محمد بن سلمان در قبال ایران
به گزارش بازتاب به نقل از الجزیره: پس از سالها سردی روابط ریاض و تهران و قطع روابط دیپلماتیک دو کشور، دوربینهای فیلمبرداری در استانبول مصافحه نادری بین وزیر خارجه عربستان سعودی و همتای ایرانی اش را ضبط کردند که در حاشیه نشست سازمان همکاریهای اسلامی اتفاق افتاد.
این مصافحه که در شرایط متشنج و درگیریهای بین دو کشور صورت گرفت، تنها اقدامی نیست که به تغییر یا نرم شدن موضع سعودیها اشاره دارد؛ چرا که در سفر رهبر شیعه عراقی، مقتدی صدر به عربستان که با دعوت امیر سعودی صورت گرفت، صدر با استقبال گرمی از سوی سعودیها مواجه شد.
در شرایطی که روابط بین صدر و تهران اخیرا با مشکلاتی مواجه شده است، رابطه صدر با ریاض همچنان استوار مانده است. شکی نیست که مساله یمن و از سر گیری روابط بین بغداد و ریاض اساس مذاکرات وی با مسئولان سعودی بوده است.
در این میان، وزیر عراق، قاسم الاعرجی تصریح کرده که در مذاکرات مسئولان عراقی با سعودیها، ریاض از بغداد درخواست کرده است که بین عربستان و ایران وساطت کند.
در هر حال، پیش از این مصافحه گرم، وزیر اوقاف سعودی دعوتنامه ای به هیئت حج ایران فرستاده و از حجاج ایرانی برای حضور در عربستان دعوت به عمل آورد، تا تمام موانعی که سال گذشته برای حضور حجاج ایرانی در حج وجود داشت، برطرف شود.
علاوه بر این، هیچ گونه اشاره سلبی از سوی سعودی ها و یا دوستان آنها در مورد عملیات نظامی که حزب الله و ارتش لبنان در جرود انجام دادند، صادر نشد. همچنین اطلاعاتی وجود دارد مبنی بر اینکه توافقی ضمنی بین ایران و عربستان در مورد ریاست جمهوری عون در لبنان انجام شده است.
این اقدامات همزمان شد با درخواست محمد علی الحوثی از سعودیها در مورد آتش بس موقت برای فراهم شدن شرایط حضور یمنی ها در حج که به دلیل نزدیکی حوثی ها به ایران، حکایت از توافق مشترک سعودی ایرانی دارد.
همچنین به دنبال مصافحه گرم دو وزیر، بیانیه ای از سوی وزارت خارجه ایران صادر شد که به نزدیکی تبادل دیدارهای دیپلماتیک بین تهران و ریاض اشاره داشت. در همین زمینه ویزاهای دیپلماتیکهای دو طرف برای اغاز مذاکرات پس از پایان حج آماده شده است.
مساله قابل توجه آن است که ریاض تمایل زیادی به رفع تشنجها در روابط خود با تهران دارد و این در تناقض با سخنان صریح بن سلمان در ماه مه گذشته است که طی آن ایران را متهم به تلاش برای سیطره بر مکه و مدینه کرده بود. به نظر می رسد که ایران به خوبی متوجه نیاز سعودیها به تغییر قواعد بازی در منطقه شده است، آن هم پس از آنکه سیاستهای اخیرش در ایجاد درگیریهای مختلف در منطقه با شکست مواجه شد.
چه بسا علت این چرخش سعودیها در مورد دشمن سرسختشان ایران، خروج بحران در منطقه خلیج فارس از سیطره آل سعود و شکست آنها در همراه کردن دوحه است.
بویژه پس از آنکه قطر از یک همبستگی بین المللی و منطقه ای و حتی همراهی ترکیه برخوردار شد، دولتی که سعودیها آن را رقیب اسلامی و منطقه ای برای خود می دانند. با اوج گرفتن این بحران، ریاض تصمیم گرفت ایران را از درگیری کنار بزند تا بدین ترتیب آن را از دوحه و طرفداری از این دولت عربی دور کند.
از دیگر عوامل تغییر موضع عربستان، شکستهای پی در پی آن در یمن و رسیدن موشکهای حوثی ها به عمق جنوبی عربستان سعودی و دور ماندن حکومت منصور هادی از صنعا و حتی عدن است، از این رو، تنها راه حلی که می تواند آبروی عربستان را حفظ کند، عقد توافقی با تهران، حامی اول حوثی هاست.
شکست سعودیها در یمن همزمان با شکست آنها در سوریه صورت گرفت؛ به این ترتیب که نقش سعودیها در این کشور کمرنگ و نظام سوریه با ریاست بشار اسد از نظر سیاسی و مادی تقویت شد.، در حالی که عربستان از بارزترین موافقان برکناری وی بود.
