تحقق واسپاری نمایشگاه کتاب به سخنرانی نیست

سید عارف علوی معاون مجمع ناشران انقلاب اسلامی با اشاره به روند واگذاری امور اجرایی نمایشگاه کتاب تهران به بخش خصوصی و اظهارنظرهای انجام شده در این زمینه طی روزهای اخیر، عنوان کرد: امسال نقش بخش خصوصی در اجرای نمایشگاه کتاب بسیار پررنگ تر از سال‌های قبل بود اما واسپاری به معنای واقعی آن هنوز صورت نپذیرفته است و نقش دولت کما فی السابق سرجای خودش است. با این وجود نقش بخش خصوصی در برگزاری نمایشگاه کتاب نسبت به بخش دولتی پررنگ تر شده است.

وی ادامه داد: ما اتفاق خاصی در امر واگذاری امور نمایشگاه نداشتیم جز اینکه بخشی از افراد بخش خصوصی پررنگ‌تر در صحنه حاضر شده‌اند. برای اینکه این مساله را شرح دهم باید بگویم که در زمان منتهی به برگزاری نمایشگاه کتاب، امسال دوستان مسئول بخش دولتی بودند که با بخش خصوصی تماس و پیگیر اجرای امور بودند ولی سال‌های قبل روند برعکس بود و حتی بسیاری از تماس‌های ما بدون پاسخ باقی می ماند.

علوی افزود: نقش معاون اجرایی که امسال به مجموعه برگزاری نمایشگاه افزوده شده است نسبت به سال قبل پررنگ‌تر است و  حضور نیروی مدیریتی بخش خصوصی در این بخش به خوبی در نشست‌ها و تصمیم‌گیری‌ها مشهود بود. این موضوع روال کار را برای بخش خصوصی ساده تر کرد. با این همه باید بگویم که وقتی دوستان صحبت از واسپاری نمایشگاه می‌کنند مثل آن است که بخواهند یک بمب اتمی خطرناک را بدهند دست ما. برای تحویل گرفتن  این بمب باید قبل از هر چیز سکو و ایستگاه و محل نگهداری آن را تحویل بگیریم. وقتی دوستان می‌گویند واسپاری؛ معنایش این است که باید موسساتی مانند خانه کتاب و موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی که بازوی اجرایی دولتی برگزاری نمایشگاه هستند نیز به بخش خصوصی واگذار شود. مثل قیمت گذاری کنند و سهامش را واگذر کنند.

معاون مجمع ناشران انقلاب اسلامی تاکید کرد: تا زمانی که موسسات دولتی که نقش اصلی در برگزاری نمایشگاه کتاب دارند، دارای مدیریت دولتی هستند و عملا برای سیاستگذاری در اجرای نمایشگاه تابع دولت هستند، نمی‌توانند مدعی واسپاری امور به بخش خصوصی شد.

وی در ادامه گفت: اگر قرار است نمایشگاه به وسیله تشکل‌ها اداره شود آنها باید به طور شفاف از محل برگزاری نمایشگاه یک عایدی داشته باشند. البته الان برخی تشکل‌ها این عایدی را دارند، مثلا انحصار آگهی‌های سالن مرتبط با خودشان را دارند و یا از محل‌های دیگری سودی دارند اما بخش زیادی از تشکل‌های فعال در نمایشگاه از این امکان محروم هستند. به نظرم لازم است در امر واسپاری حقیقی این حق و سهم مشخص شود. به باور من رویداد سنگینی مثل نمایشگاه کتاب را با مصاحبه‌های متعدد نمی‌شود به بخص خصوصی واگذار کرد بلکه این کار نیاز به زیر ساخت‌هایی دارد که مهمترینش واسپاری قانونی موسسات اجرایی در امر برگزاری نمایشگاه از بخش دولتی به بخش خصوصی است.

علوی در پاسخ به این سوال که آیا بدنه بخش خصوصی نشر ایران آمادگی برگزاری نمایشگاه کتاب به صورت مستقل را دارد یا خیر، گفت: اگر دولت مایل است نمایشگاه کتاب به همین شکل جاری برگزار شود باید برایش هزینه کند اما این مساله را هم باید بدانیم که اگر بخش خصوصی مجری برگزاری کلیت نمایشگاه کتاب شود، شاید دوست نداشته باشد به همین وضع آن را برگزار کند. در حال حاضربخش خصوصی تنها بخشی از مسئولیت اجرایی دولت را در واگذاری نمایشگاه بر عهده گرفته و اسم این کار را نمی‌شود واسپاری نهاد.

وی همچنین در پاسخ به این سوال که آیا نمایشگاه کتاب این ظرفیت را داراست که بتواند هزینه مورد نیاز برای برگزاری خود را از درون خود تامین کند، گفت: اگر برنامه‌ریزی دقیق‌تری برای نمایشگاه داشته باشیم، این رویداد می‌تواند برای خودش درآمدی داشته باشد که برگزاری  آن برای سال بعد را تضمین می‌کند. لازمه این کار همدلی تشکل‌هاست و کنار گذاشتن تعارف‌ها توسط آنهاست. مثلا باید پذیرفته شود که همه ناشران برای حضور در نمایشگاه کتاب مبلغی واقعی برای هزینه غرفه پرداخت کنند. در این صورت بسیاری از متراژهای فعلی کاهش می‌باید و این یعنی افزایش میزان ناشران و به تبع آن درآمد نمایشگاه. شاید بگویید وضع نشر خراب است و نمی توان هزینه بیشتری روی دوش ناشران انداخت اما به باور من اگر این وضع خراب بود امسال نمایشگاه ۴۰۰ متقاضی بیش از سال قبل نداشت. سیستم‌هایی مانند امکان انتخاب محل استقرار توسط ناشران و تفاوت هزینه برای آن یا دریافت‌های متفاوت از ناشران غیر حرفه ای و حرفه ای امکاناتی است که می تواند برای نمایشگاه درآمد زایی کند. به نظرم با کم شدن تعارف و کاهش سود شخصی تشکل‌ها و ناشران می شود انتظار داشت که نمایشگاه کتاب برای خود درآمد زایی داشته باشد.