ایران و بحرانی که باید آن را جدی گرفت

حتی همین حالا نیز شاهد آن هستیم که ایران در محیط پیرامونی خود از چالش های آبی با همسایگان رنج می برد. در این رابطه به طور خاص می توان به اقدامات غیرمنطقی طالبان در افغانستان در تامین نکردنِ حق آبه ایران از هیرمند و یا تحرکات آبی ترکیه در منطقه که با احداث شمار قابل توجهی سد همراه بوده و مشکلات جدی آبی و زیست محیطی را سبب شده، اشاره کرد.

بازتاب– ایران در روزهای اخیر در گیر تحولات مختلفی بوده است. جدای از مسائل مرتبط با روابط خارجی ایران و معادلاتی نظیر به تعویق افتادن روند گفتگوهای احیای برجام و یا اعلام هشدارهای جدی ایران به جمهوری آذربایجان مبنی بر اینکه تهران به هیچ عنوان تغییر در مرزهای ژئوپلیتیکی منطقه و اشغال بخش هایی از جنوب ارمنستان به دست جمهوری آذربایجان را تحمل نخواهد کرد، در عرصه داخلی نیز شاهد اعتراضات و اغتشاشات، پس از فوت مهسا امینی، دختر جوان سقزی بوده ایم.

در این راستا، جریان های سیاسی و رسانه ای منطقه ای و بویژه غربی، حجم قابل توجهی از فعالیت های خود را معطوف به ایران کرده اند. با این همه، آنچه که شاید در سال های اخیر به معنای واقعی کلمه کمتر به آن پرداخته شده، این نکته است که ایران با بحران های کاملا جدی رو به رو است که اگر فکری به حال آن ها نشود و بنا باشد سیاست های سابق را همچنان در قبال آن ها شاهد باشیم، آسیب های اساسی را به کشورمان وارد خواهند کرد.

در این میان به طور خاص می توان به بحران تغییرات اقلیمی و تاثیرات آن بر کشورمان به ویژه در حوزه “بحران آب” اشاره کرد. در روزهای اخیر، اخبار کم شدنِ قابل توجه ظرفیت آب سدهای مهم کشورمان تا حد زیادی در میان انبوهی از دیگر خبرها گم شده و کمتر کسی به آن ها پرداخته است. با این حال، خبرهایی از این دست حاکی از این نکته هستند که بحران آب در ایران که کشورمان چندین سال است با آن دست به گریبان می باشد، کاملا جدی است و متاسفانه هنوز در این زمینه شاهد اتخاذ سیاست های کارآمد که با نتایج عینی همراه باشند نیز نمی باشیم.

بحرانی که همانطور که پیشتر گفته شد، با اوج گیری بحران کلان ترِ تغعییرات اقلیمی در جهان، ابعاد جدی تری را نیز به خود گرفته است. نمودهای عینی این مساله را جدای از اینکه می توان در وقوع خشکسالی های گسترده مشاهده کرد، در عین حال می توان در وقوع باران های سیل آسا نیز شاهد بود.

در واقع، بحران تغییرات اقلیمی عملا کاری می کند که بارندگی های معمولی، در فواصل زمانی طولانی تر و در عین حال با شدت به مراتب بیشتر اتفاق بیفتند. امری که تاکنون بارها در کشورمان در سال های اخیر اتاق افتاده و متاسفانه خسارات قابل توجهی را نیز از خود برجا گذاشته است.

در این میان، ضعف کشورمان در حوزه مدیریت آب و سیاست های کلان این حوزه به وضوح قابل مشاهده است. این مساله از آن جهت از اهمیت فراوانی برخوردار است که بدانیم به زعم بسیاری از ناظران و تحلیلگران، جنگ‌های آینده به ویژه در منطقه خاورمیانه بر سرِ آب و منابع آبی هستند.

حتی همین حالا نیز شاهد آن هستیم که ایران در محیط پیرانونی خود از چالش های آبی با همسایگان رنج می برد.در این رابطه به طور خاص می توان به اقدامات غیرمنطقی طالبان در افغانستان در تامین نکردنِ حق آبه ایران از هیرمند و یا تحرکات ترکیه در منطقه که با احداث شمار قابل توجهی سد همراه بوده و مشکلات جدی آبی و زیست محیطی را سبب شده، اشاره کرد.

روند بحران ها چه از حیث تغییرات اقلیمی و چه بحران آب در منطقه خاورمیانه به قدری جدی است که بسیاری از ناظران و تحلیلگرانِ مسائل آبی بر این باروند که تداوم روند موجود از سوی کشورهای خاورمیانه ای، می تواند حتی منطقه خاورمیانه را در بلند مدت به منطقه ای غیرقابل زیست تبدیل کند.

موضوعی که زنگ هشدارهای جدی را برای کشورمان نیز به صدا درآورده است. از این منظر، اندیشیدن به بحران آب و حراست از سرمایه های طبیعی و ملی کشورمان که به نوعی با آب ارتباط دارند، بایستی یکی از نکات محوری در چهارچوب سیاست های کلان ایران باشد. باید توجه داشت که تاخیر در این حوزه دیگر جایز نیست و تعلل‌های احتمالی می توانند تبعات ناگوار آتی را به همراه داشته باشند.