عنکبوت مقدس نباید جدی گرفته شود
میزگرد بررسی سیاست‌های جشنواره فیلم کن با حضور بهروز افخمی فیلمساز و امیر قادری و سعید مستغاثی منتقدان سینما در برنامه تلویزیونی سینمادو برگزار شد.
دولت باید فیلم‌های بزرگ بسازد
افخمی در این میزگرد درباره نقش دولت در برابر این تهدیدها بیان کرد: دولت باید فیلم‌های بزرگ و آبرومند بسازد و فیلم‌هایی که تماشاچی به سینما برمی‌گرداند. به وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و معاون سینمایی هشدار می‌دهم که این سال سال سختی برای جشنواره فیلم فجر است. اینکه در فیلم‌ها را سانسور کنیم و جلوی پروانه ساخت و نمایش را بگیرید راه‌حل نیست. سینمای ایران در وضعیتی است که می‌تواند با تقلید از فرمول‌های ثابت تبدیل به افتضاح شود. همان‌طور که جشنواره فیلم کن به یک افتضاح تبدیل‌شده و دارد ادای دوره‌های قبلی را درمی‌آورد. بعید نیست که برای ما هم همین اتفاق بیفتد.
بیانیه دادن راهکار نیست
وی افزود: فرصت زیادی نداریم باید فیلم‌هایی بسازیم که آبرومند باشد و مردم را به سینما برگرداند. ما فیلمسازش را داریم. درباره فیلم علفزار تا آخرین دقایق دغدغه داشتند که به این فیلم اجازه بدهیم که به جشنواره بیاید یا خیر و این مسئله باعث تاسف است. اینکه در برابر فیلمی مثل عنکبوت مقدس بیانیه بدهیم راهکار نیست.
افخمی در ادامه نشست گفت: اتفاقی که درباره سعید روستایی افتاد، ممکن است درباره امید شمس و کاظم دانشی هم بیفتد. اگر مسئولان سازمان سینمایی فقط در حال بیانیه دادن باشند اینها هم راه سعید روستایی را خواهند رفت.
این کارگردان تاکید کرد: ما فیلم‌های امسال کن را ندیده‌ایم اما می‌توانیم بگوییم مجموعه فیلم‌های ایرانی امسال کن فیلم‌های مهمی نیستند. وزارت ارشاد باید وظیفه اصلی خودش را انجام دهد و آن وظیفه ساختن فیلم‌های ماندگار برای تماشاگران اصلی سینماست. ساختن فیلم خوب در ایران ممکن است به شرطی که کار را به کارشناس واگذار کنند.
نقش گروه‌های صاحب سرمایه در جشنواره‌ها بیشتر می‌شود
امیر قادری منتقد فیلم و کارشناس سینما در این نشست با بیان اینکه جشنواره‌ها به عنوان محلی برای انتخاب بهترین استعدادها و بهترین فیلم‌ها دیگر مشروعیت‌شان را از دست دادند اظهارداشت: جشنواره‌ها به بازار مکاره‌ای برای گروه‌های مختلف تبدیل شده‌اند و نقش گروه‌های صاحب سرمایه و صاحب قدرت دارد در جشنواره‌ها بیشتر می‌شود.
وی افزود: فیلم برخی کارگردان‌ها در جشنواره‌های جهانی به‌خاطر آنکه فلان پیام را ارائه می‌کنند جایزه می‌گیرد. این جشنواره‌های جهانی یا مراسم اسکاردارند مدل سینمای دهه شصت خودمان را تکرار می‌کنند. در دهه شصت می‌گفتند این فیلم به‌خاطر توجه به ارزش‌ها جایزه می‌گیرد. الان کن و اسکار باید چنین چیزی را اضافه کنند.
قادری خطاب به دیگر منتقد میزگرد بیان کرد:آقای مستغاثی شما که سینما را ایدئولوژیک نقد می‌کنید نمی‌توانید به جشنواره کن بگویید ایدئولوژیک اما من می‌توانم. ما باید نگاهمان را اصلاح کنیم و در جشنواره فجر هم به فیلمی که ساختار ضعیف دارد جایزه نگاه ملی ندهیم.
چرا ما نتوانیم بازاری شبیه بازار کن بسازیم؟
این منتقد فیلم و کارشناس سینما گفت: ما فیلم عنکبوت مقدس را ندیده‌ایم اما خود کارگردان هم در مصاحبه‌هایش می‌خواهد بگوید مسئله اصلی من مذهب نیست. مردم هم از سنت‌ها و کشورشان دفاع می‌کنند در شرایطی که ایدئولوژی مخل کارشان نشود.
وی با بیان اینکه سازمان سینمایی در بازی رقبا و مخالفانش افتاده‌است اظهارداشت: آنها جشنواره کن و فیلم عنکبوت مقدس را علم می‌کنند تا سازمان سینمایی مجبور شود بلندتر فریاد بزند. ما نمی‌توانیم فیلمی را که ندیده‌ایم بگوییم ضد ایران و ضد مذهب است. حرف من این است چرا ما نتوانیم بازاری شبیه بازار کن بسازیم؟ بازاری که یک خارجی هم بیاید حرفش را بزند. مثلاً یک جریان فمینیستی غربی بیاید در جشنواره ما حرفش را بزند؟ چرا ما صاحب این بازی نشویم؟ نباید بگوییم فقط یک نوع سینما داریم.
برای این کار باید از چارچوب‌های تنگ ایدئولوژیک بیرون بیاییم. در گذشته مخاطب سینما چشم و گوش بسته بود. الان مخاطب ایرانی بسیار باهوش است. تماشاگر سینما دارد کاملاً به پشت‌پرده سینما آگاه می‌شود. من نگران بازار مکاره کن نیستم. قبلاً می‌گفتند ما که از هیئت داوران کن فهمیده‌تر نیستیم. ولی الان مردم خودشان کیفیت فیلم‌ها را می‌فهمند.
جشنواره کن شبیه کنفرانس سران شده‌است
مستغاثی در این میزگرد با انتقاد از سیاست‌های کن تاکید کرد: وقتی طرف مقابل دارد موشک می‌سازد ما نمی‌توانیم بگوییم که ما مخالف جنگ هستیم و موشک نمی‌سازیم. امسال به تام کروز نخل طلایی داده شد که به برگمان داده نشد. جشنواره کن شبیه کنفرانس سران شده است.
وی گفت: فیلم تام کروز درباره ماجرای تروریستی علیه کشوری است که خودشان می‌گویند ایران است. در فیلم در خاورمیانه به کشوری حمله می‌کنند که منافع آمریکا را به خطر انداخته است.این جایزه نخل طلا نشان می‌دهد که آنها شمشیر را از رو بسته‌اند. ما باید جشنواره فیلم فجر را با همین نگاه ادامه دهیم چون دنیا دنیای سینمای ایدئولوژیک است. من از اسکار ایراد نمی‌گیرم چون آنها کار خودشان را می‌کنند. سینما از همان ابتدا ایدئولوژیک بوده‌است.
این منتقد با بیان اینکه سینمای دنیا از سرمایه یهودیان به وجود آمد اظهارداشت: سینمای ایران برخلاف کشورهای دیگر از درون دربار بیرون آمد. سرمایه‌ای که قوی‌تر است تعیین‌کننده است و سرمایه هم دست افراد ایدئولوژیک است.
گرایش‌های ضدایرانی فیلم چیز جدیدی نیست
مستغاثی عنکبوت مقدس را یک فیلم ضعیف دانست و افزود: گرایش‌های ضدایرانی و ضداسلامی این فیلم چیز جدیدی نیست. خط ضداسلامی همیشه در فیلم‌های هالیوود بوده است حتی در فیلم کازابلانکا مسلمان فیلم یک شارلاتان است. در جشنواره کن یکسری عملیات ایذایی انجام شد که همه را مشغول کند و فیلم تام کروز فراموش شود.
این منتقد سینما ادامه داد: ما نشستیم تا آرگو را بسازند و بعد بگوییم باید پاسخ بدهیم. ما باید جریان خودمان را داشته‌باشیم یعنی فیلم‌های خودمان را بسازیم تا آنها دنبال پاسخ‌گویی بروند فیلم‌هایی که ما بسازیم دقیقاً در جریان مقابل آنها مثل عنکبوت مقدس قرار می‌گیرد.
وی در ادامه میزگرد با بیان اینکه در سینمای ما تاریخ ایران سانسور شده‌است اظهار داشت: در جشنواره فجر ما هر کاری خواستند کردند و هر فیلمی خواستند ساختند. وظیفه سازمان سینمایی شعار دادن و بیانیه صادر کردن نیست. باید یک الگو و مانیفستی وجود داشته باشد. به قول مارتین اسکورسیزی سینمای ملی یعنی سینمایی که هویت یک ملت را داشته باشد. با چهار فیلم آپارتمانی و عشق مربعی و مثلثی نمی‌توان کاری کرد.
مستغاثی اظهار داشت: سعید روستایی بیشترین رانت را از نظام گرفته است. به فیلم ضعیف ابد و یک روز یازده تا جایزه دادند. چه محدودیتی برای او بوده است؟
