گمانههایی ضد و نقیض پیرامون نهایی شدن مذاکرات وین؛ آیا واقعاً مذاکرات در حال پایان یافتن است؟
همزمان با ابراز رضایت مذاکرهکنندگان از پیشرفت در گفتگوها، اخبار ضد و نقیضی از حصول توافق مطرح شده است. به نظر میرسد هر چند میتوان با خوشبینی مذاکرات را دنبال کرد، شکلگیری توافق نهایی در وین هنوز نیازمند مذاکرات بیشتر باشد.
«بازتاب»؛ آرش صفار- همزمان با تأکید دیپلماتهای حاضر در وین بر پیشرفت مذاکرات، اخبار ضد و نقیض در خصوص نتایج گفتگوها میان ایران، 1+4 و ایالاتمتحده برای بازگشت به تعهدات ذیل توافق هستهای 2015 افزایش یافته است.
شنبه گذشته، «علی باقری کنی»، مذاکرهکننده ارشد ایران ضمن تأکید اینکه هیئتهای مذاکرهکننده به پیشرفت مذاکرات اذعان دارند، به خبرنگاران حاضر در هتل «پله کوبورگ» گفت که میتوان محتاطانه این ادعا را مطرح کرد که به رغم پیچیدگیها و مسیر پر پیچوخم پیشرو، شمارش معکوس تا دستیابی به توافق نهایی آغاز شده است.
پس از انتشار این اظهارات، «رأی الیوم» از قول منابع خود اعلام کرد که توافق در وین تکمیل شده است و طرفها در حال تنظیم جزئیات آن هستند.
این روزنامه مدعی شد که در این دور از مذاکرات، طرفها به توافقی موقت دوساله دست یافتهاند؛ طی این دوره که به عنوان مرحله آزمایشی و با هدف اعتمادسازی در نظر گرفته شده است، آمریکا تمامی تحریمهای وضع شده در دوره ترامپ را لغو خواهد کرد.
مطابق خبر رأی الیوم، دیدار باقری با معاون وزیر خارجه جنوبی و توافق در خصوص گفتگو با هدف تعیین سازوکارهای آزادسازی داراییهای بلوکه شده ایران در کره نیز به درخواست آمریکا و با قصد اثبات حسن نیت این کشور انجام شده است.
بر اساس این خبر، قرار شده است که ایران ذخایر اورانیوم با غنیشده خود را به عنوان تضمین عدم تکرار خروج آمریکا حفظ کند، اما این ذخایر به روسیه منتقل شود و در صورت بدعهدی آمریکا، مجددا در اختیار ایران قرار میگیرد.
خبر رأی الیوم که از سوی منابع آگاه در تیم مذاکرهکننده ایران تکذیب شده است، حاوی دو نکته قابل توجه است. نخست اینکه ادعای توافق موقت، بر خلاف مواضع ایران است؛ تهران و شخص علی باقری مکررا تأکید کردهاند که ایران هیچ توافق موقتی را نخواهد پذیرفت.
از سوی دیگر، حتی با فرض قبول یک توافق دوساله از سوی ایران، موضوع «تضمین»، آنطور که در خبر رأی الیوم منعکس شده، چندان منطقی به نظر نمیرسد؛ حفظ ذخایر اورانیوم با غنای بالا، چنانچه به واسطه انتقال آن به روسیه در دسترس ایران نباشد، نمیتواند به عنوان تضمین عدم تکرار بدعهدی آمریکا فایدهای داشته باشد.
از سوی دیگر، این خبر که ممکن است در سایه اظهارات علی باقری و در نگاه اول جالب توجه باشد، زمانی منتشر شده است که تنها چند ساعت پیش از آن و در پایان مذاکرات روز گذشته، «میخائیل اولیانف» ضمن اشاره به دیدار هیئتهای 1+4 با هیئت آمریکایی –بدون حضور ایران- اعلام کرده بود که «موضوع دشوار تضمین و عدم تکرار مشکلات اخیر» مورد مذاکره قرار گرفته است.
با توجه به این نکات، احتمالا بیش از هر زمان دیگری میتوان به حصول توافق طی هفتههای آینده امیدوار بود؛ نکته این است که در چنین گفتگوهایی با سطح بالای پیچیدگیهای فنی و حقوقی و سابقه ناخوشایند، عدم توافق حتی بر سر یک موضوع میتواند کل پیشرفتها و توافقات را بیمعنی کند.
با این حال، به نظر میرسد تصمیمات سخت سیاسی در پایتختها اتخاذ شده و تبدیل این تصمیمات سیاسی به یک توافق، وظیفه دشوار دیپلماتهای حاضر در وین است.