گمانه‌های ضد و نقیض پیرامون صادرات سیب زمینی به ترکمنستان/ از بزرگ نمایی برخی رسانه‌ها تا اظهارات عجیب یک مسئول
چند روزی است که ماجرای صادرات سیب زمینی های ایرانی به کشورهای همسایه و نیز دیگر محصولات کشاورزی با حواشی فراوانی رو به رو شده است و برخی رسانه ها و منتقدان از وجود برخی سموم شیمیایی در این محصولات گلایه مند هستند؛ گلایه و انتقادی که البته مقام های مسئول چندان به آن اعتقادی ندارند.
«بازتاب»؛ آرش خداپرست- به تازگی و پس از حواشی که پیرامون صادرات محصولات کشاورزی ایرانی نظیر فلفل دلمه ای و کیوی پیش آمد، حالا برخی رسانه ها از برگشت خوردن سیب زمینی های صادراتی ایران به کشور ترکمنستان خبر می دهند؛ روایتی که اگر واقعاً صحیح باشد معنا و مفهوم های نگران کننده ای را به میلیون ها شهروند ایرانی مخابره خواهد کرد.
به صورت مشخص و در مورد سیب زمینی های صادراتی ایران به کشور ترکمنستان برخی رسانه ها نوشته اند: بعد از فلفل دلمه‌ای و کیوی حالا سیب‌زمینی‌هایی که از ایران به ازبکستان ارسال شده بود برگشت خورده است. خبر آمده که ترکمنستانی‌ها هم به دلیل وجود آلودگی، سیبزمینیهای ایرانی را نپذیرفتند.
یک بار کیوی از هند، بار دیگر سیب‌زمینی و فلفل دلمه‌ای به ترتیب از ازبکستان و روسیه برگشت می‌خورند. این بار همسایه شرقی ایران محصولات کشاورزی ایران را پس زده است. دلیل عدم پذیرش محصولات کشاورزی ایران هم مشخص است. گویا سموم استفاده شده، استاندارد کافی را نداشته است.
در همین مورد رئیس اتحادیه بارفروشان گفت: ازبکستان و ترکمنستان مانع واردات سیبزمینیهای ایرانی به کشور خود شدند. حیدر ساکن برجی توضیح داد: علت برگشت سیب‌زمینی‌ها این است که بعد از برداشت محصولات کشاورزی این کالاها باید طی دوره‌ای در قرنطینه باشند این در حالی است که پس از گذراندن دوره قرنطینه سموم همچنان در محصولات کشاورزی ایران باقی مانده که این مساله سلامت انسان را تهدید می‌کند.
او ادامه داد: طبق بررسی‌های به عمل آمده سمومی استفاده شده در محصولات کشاورزی از چین وارد می‌شود. گویا این سموم از کیفیت لازم برخوردار نیست. قوه قضاییه باید به این مساله ورود کند چرا که در این شرایط بازگشت محصولات کشاورزی صادر شده منافع ملی و اشتغالزایی را تهدید می‌کند.
همین اظهار نظرها سبب شد تا واکنش های تند و نگران کننده ای در شبکه های اجتماعی پیرامون این مسئله به وجود آید و حواشی فراوانی در این باره ایجاد شود.
کاربری در این باره نوشته است: تازه این سیب زمینی ها صادراتی و درجه ۱ بازار بوده نه اونا که ما میخوریم…!
کاربر دیگری نوشت: ترکمنستان و ازبکستان سیب زمینی صادراتی ایران را برگشت دادند. بعد از فلفل دلمه‌ای و کیوی حالا سیب‌زمینی‌هایی که از ایران به ازبکستان ارسال شده بود برگشت خورده است. خبر آمده که ترکمنستانی‌ها هم به دلیل وجود آلودگی، سیبزمینیهای ایرانی را نپذیرفتند.
همانطور که اشاره شد این موضوع آثار و پیامدهای اجتماعی زیادی داشته است و کاربر دیگری نیز در این باره در توئیتر نوشت: روسیه #فلفل_دلمه ی ایران رو نپذیرفت هند #کیوی رو برگشت زد و حالا ازبکستان و ترکمنستان #سیب_زمینی های صادراتی رو برگرداندن!علت همه اینها در رسانه‌ها و فضای مجازی وجود #سم اعلام شده مسوولان باید برای امنیت روانی جامعه بگن این محصولات برگشتی الان کجا هستند و چه برنامه‌ای براشون دارن؟
این اظهار نظر و اخبار نگران کننده که بازتاب وسیعی در رسانه های فارسی خارجی داشت، در حالی مطرح شده است که از آنسو برخی مسئولان چنین اخباری را تکذیب می کنند.
به طور مشخص نائب رئیس اول اتاق مشترک ایران و ترکمنستان در این باره به «ایلنا» گفت: سیب زمینی صادراتی ما از کشور ترکمنستان برگشت نخورده و چنین چیزی صحت ندارد.
رحمان قره باش در این باره اظهارکرد: فقط بار سیب زمینی یک کامیون از کشور ازبکستان برگشت خورد که علت آن را خاک زیاد اعلام کردند اما برخی رسانه ها آن را بزرگ نمایی کردند.
قره باش بیان کرد: سیمان، سنگ ساختمانی، خشکبار، سیب زمینی عمده محصولات صادراتی ایران به ترکمنستان است و امیدواریم در سال آینده رشد قابل توجهی در صادرات داشته باشیم.
وی افزود: امیدواریم در دولت سیزدهم مشکلات تجارت و صادرات ما با کشور ترکمنستان برطرف شود، زیرا ظرفیت خوبی برای توسعه مناسبات تجاری با این کشور داریم.
قره باش با بیان اینکه ایران از طریق ترکمستان به آسیای میانه دسترسی خواهد داشت، گفت: برخی سوتفاهمات در مراودات بین دو کشور از گذشته وجود داشته که خوشبختانه با عزم دولت این شرایط رو به بهبود است.
همچنین محمد رحیم نیازی_رئیس هیات مدیره انجمن تولید کنندگان سیب زمینی نیز با بیان اینکه چندی پیش 3500 تن سیب‌زمینی ایرانی از ازبکستان برگشت خورد و حالا گفته می شود که اخیرا سیبزمینیهای ایرانی از ترکمنستان هم برگشت خورده در این باره به «ایسنا» گفت که هنوز جزییات این ماجرا مشخص نیست و معلوم نیست این محصولات بعد از قرنطینه به کشور بازگشته شده اند یا قبل از آن و دلیل آن چه بوده است. در روزهای آینده، اطلاعات دقیق تری از این ماجرا به دستمان می رسد. اما در این مرحله می توان سه فرضیه برای این اتفاق در نظر گرفت.
وی افزود:اول اینکه ممکن است سمی که در ایران برای محصولات کشاورزی و حالا درباره سیب زمینی استفاده شده، مورد تایید کشور مقصد نبوده باشد. این اتفاق خیلی شایع است و دلیل بر بی کیفیت بودن محصول نیست. در واقع کشورها تنها بر سر سم استفاده شده توافق ندارند، نه چیز بیشتر. به هرحال هر کشوری الگو و تعریف و قانونی برای سم استفاده شده در محصولات کشاورزی دارد.
رئیس هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان سیب زمینی تصریح کرد:فرضیه دوم می تواند مربوط به سمی باشد که از چین وارد می شود. این احتمال وجود دارد که چین در تحویل این سم به ایران تقلب کرده باشد. یعنی سمی که تحویل داده، سمی نباشد که در ابتدا معرفی کرده است. به این شکل که ابتدا نمونه سمی که داده می شود، یک چیز است و بعد ممکن است سمی با دوزی متفاوت تحویل ایران شده باشد.
وی در ادامه گفت:فرضیه سوم بحث مافیای اقتصاد و صادرکنندگان محصولات کشاورزی دیگر کشورها و رقبای ایران است. ایران دیپلماسی اقتصادی قوی‌ای ندارد و رقیبان ما می توانند به راحتی در بازار صادراتی ما نفوذ کنند. الان بحث سر یک میوه و دو میوه یا صادرات سیب زمینی نیست، بحث بر سر کل صادرات محصولات کشاورزی ایران است. وقتی مشاهده می کنیم که طی چند وقت اخیر مدام محصولات کشاورزی ایران مانند کیوی، فلفل دلمه ای و … به کشور بازگشت داده می شوند، فرضیه مافیای تجارت قوی تر می شود. این گروه می توانند صادرات محصولات کشاورزی ما را هدف قرار دهند تا صادرات غیرنفتی ایران هم با مشکل مواجه شود.
نیازی تصریح کرد: کیفیت سیب زمینی ایران در حد قابل قبول است، نه در همه جا اما اصولا در اکثر استان ها کیفیت بالاست. از طرفی هم ایران سال هاست این محصولات را بدون مشکل به کشورهای مختلف صادر می کرده است، این که چرا در چند روز اخیر مدام خبرهایی از بازگشت محصولات کشاورزی ایران شنیده می شود، جای سوال دارد.
همانطور که مشاهده می شود در مورد برگشت سیب زمینی های صادراتی ایران از ترکمنستان دو روایت متفاوت وجود دارد.
یک روایت ناظر بر این است که سیب زمینی های صادراتی ایرانی بابت سموم و آلوده بودن برگشت خورده است و یک روایت ناظر بر این است که تنها یک کامیون آن هم بابت خاک زیاد برگشت خورده است و مسائل دیگر اساساً صحت ندارد!
نظر به سطح اهمیت موضوع و ارتباط مستقیم آن با بحث امنیت غذایی شهروندان و نیز از آنسو ارتباط مستقیم آن با مسئله تجارت و نقش آن در اقتصاد کشور، این ضرورت وجود دارد که در این باره فراتر از آنچه آمد و گفته شده است، شفاف سازی شود.
مقام های مسئول باید بدون توجه به هر گونه محافظه کاری و ملاحظات، به واسطه ابعاد رسانه ای و نگرانی هایی که ایجاد شده است، هر چه سریعتر در این رابطه اقدام عاجل کنند و اجازه هرگونه بهره برداری سیاسی را علیه این موضوع از افراد و گروه هایی که در پی سوء استفاده از این موضوع هستند، سلب کنند.
