سوءقصد به نخست‌وزیر عراق؛ چرا انگشت اتهام به سمت متحدان ایران نشانه رفته است؟

انگشت اتهام سوءقصد به نخست‌وزیر عراق، به سوی ایران و متحدان عراق آن نشانه رفته است؛ هر چند تهران این اقدام را محکوم کرده است. علیرغم شکست گروه‌های مقاومت عراق در انتخابات پارلمانی این کشور، تهران خواهان آرامش در عراق است؛ با این حال به نظر می‌رسد ناهماهنگی میان تهران و متحدانش، بستر مناسبی را برای طرح چنین اتهاماتی ایجاد کرده است.

«بازتاب»؛ آرش صفار- نخست‌وزیر عراق، «مصطفی الکاظمی» از حمله پهپادی به محل سکونت خود در منطقه سبز بغداد جان به در برده است.

سه پهپاد انتحاری از شرق دجله پرواز و وارد منطقه سبز بغداد شدند؛ پدافند منطقه سبز دو پهپاد را هدف قرار داد، اما سومین پهپاد به سکونتگاه نخست‌وزیر عراق اصابت کرد؛ علیرغم خسارت به ساختمان، مصطفی الکاظمی و دیگر ساکنان آسیبی ندیدند.

کاظمی در برنامه‌ای تلویزیونی که با هدف از بین بردن شایعات در خصوص زخمی شدن او انجام شد، این اقدام را بزدلانه خواند و خواهان گفتگو برای حل‌‌وفصل اختلافات پس از اعلام نتایج انتخابات شد.

انگشت اتهام به سمت گروه‌های شیعه نزدیک به ایران نشانه رفته است.

«قیس خزعلی»، رهبر «اصائب اهل حق» که به رهبر اصلی اعتراضات به نتایج انتخابات تبدیل شده است، اعلام کرد که «اگر این انفجار نمایشی یا چیزی مثل آن نباشد، این اقدام را محکوم می‌کنم»؛ او خواستار شناسایی و مجازات عاملان سوءقصد به کاظمی شده است.

خزعلی که پس از کشته شدن دو نفر در اعتراضات روز گذشته، نخست‌وزیر را مسئول معرفی کرده بود، همچنین تأکید کرده است که «چند روز پیش به قصد احزاب مرتبط با سازمان‌های اطلاعاتی برای بمباران منطقه سبز و مقصر جلوه دادن جناح‌های مقاومت هشدار داده بودیم».

«علی شمخانی»، دبیر شورای عالی امنیت ملی در توییتی به این حمله واکنش نشان داد؛ او نوشت «سوء‌قصد به جان نخست‌وزیر عراق فتنه جدیدی است که رد آن را باید در اتاق‌های فکر خارجی جستجو کرد که از سال‌ها قبل با ایجاد و پشتیبانی گروه‌های تروریستی و اشغال این کشور، جز ناامنی، ایجاد اختلاف و بی‌ثباتی، ارمغانی برای مردم مظلوم عراق نداشته‌اند».

«حسین امیرعبداللهیان»، وزیر امور خارجه نیز در تماس تلفنی با «فواد حسین» همتای عراقی خود، ضمن ابلاغ سلام «ابراهیم رئیسی» به مصطفی الکاظمی، از سلامتی نخست‌وزیر عراق کسب اطمینان و ابراز خرسندی کرده است.

ایالات‌متحده، عربستان و رهبران عراق نیز این اقدام را محکوم کرده‌اند.

به نظر می‌رسد حمله به محل سکونت مصطفی الکاظمی، جایگاه او در جامعه عراق، آمریکا و برخی از کشورهای منطقه تقویت کرده است؛ برخی تحلیل‌گران بر این باور هستند که الکاظمی مایل به تداوم حضور در جایگاه نخست‌وزیری عراق است.

از سوی دیگر شکی نیست که این اقدام، به پیچدگی شرایط سیاسی و تنش در عراق می‌افزاید؛ این در شرایطی است که به نظر می‌رسد هم ایران و هم آمریکا خواهان آرامش در عراق هستند.

علیرغم فضاسازی رسانه‌ای علیه ایران و اعتراض متحدان تهران به نتایج انتخابات، هیچ دلیلی وجود ندارد که نشان از تمایل تهران به بی‌ثباتی در عراق داشته باشد.

هر چند نتایج اعلامی انتخابات شکستی برای مقاومت عراق محسوب می‌شود –و از این نظر بازنگری در رویکردهای سیاسی و اجتماعی را ضرورت می‌بخشد- اما نباید از خاطر برد که این گروه‌ها همچنان از نفوذ اجتماعی و سیاسی بالایی برخوردار هستند؛ موضوعی که بر سایر رهبران عراقی نیز پوشیده نیست.

بنا بر خبرهای منتشر شده، هم رهبران کرد و هم رهبران بیت سنی در دیدار با «مقتدی صدر» -که به لحاظ تعداد کرسی‌ها پیروز انتخابات معرفی شده و خواهان تشکیل دولت اکثریت است- بر ضرورت حل‌وفصل اختلافات و نوعی اجماع در بیت شیعی تأکید کرده‌اند.

با این وجود، دست‌کم در یک سال اخیر شاهد اختلاف نظرهایی میان برخی گروه‌های شیعه عراق با تهران بوده‌ایم؛ به عبارت دیگر، بر خلاف اینکه رسانه‌های منطقه تلاش دارند هر اقدامی از سوی همه گروه‌های عضو حشدالشعبی را در هماهنگی کامل با ایران معرفی کنند، تهران الزاما کنترلی بر تمامی تصمیمات و اقدامات گروه‌های نزدیک به خود ندارد.

این ناهماهنگی بالقوه امکان بهره‌برداری را به بازیگران ضد ایرانی که در پی معرفی ایران به عنوان عامل بی‌ثباتی در عراق هستند، می‌دهد. در نتیجه، به نظر می‌رسد چالش اصلی تهران در عراق نه شکست متحدانش در انتخابات، بلکه ناهماهنگی‌های رو به افزایش با آن‌ها باشد.