پاسخ به پرسش‌های پرتکرار و راهنمای نام‌نویسی در مسکن ملی
ثبت‌نام متقاضیان مسکن دولتی از ظهر دیروز آغاز شده و تا یک ماه ادامه دارد. دیروز به‌واسطه ترافیک کاربران، سامانه ثمن با اختلال مواجه شد اما مسئولان وزارت راه‌وشهرسازی می‌گویند این موضوع در روزهای آینده به‌کلی مرتفع خواهد شد.
سامانه ثمن وزارت راه‌وشهرسازی از دیروز ظهر برای ثبت‌نام متقاضیان نهضت ملی مسکن فعال شد؛ اما چه کسانی می‌توانند در این سامانه ثبت‌نام کنند و درنهایت چه افرادی به‌عنوان متقاضیان مجاز مسکن دولتی به پروژه‌ها معرفی می‌شوند؟
براساس قانون جهش تولید مسکن، دولت مکلف شده برای تأمین نیاز مسکن براساس مطالعات وزارت راه‌وشهرسازی، به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی کند که سالانه حداقل یک میلیون واحد مسکونی تولید شود؛ به‌نحوی‌که در ۴ سال پیش رو، حداقل ۴ میلیون واحد مسکونی در قالب این قانون برای متقاضیان واقعی مسکن احداث شود.
پس از برنامه‌ریزی‌های فشرده دولت و وزارت راه‌وشهرسازی، عاقبت از دیروز ظهر سامانه مخصوص ثبت‌نام نهضت ملی مسکن در پلتفرم همیشگی این وزارتخانه در کنار سامانه‌های مسکن ملی و وام ودیعه فعال شد و متقاضیان می‌توانند تا یک‌ماه آینده ضمن مراجعه به این سامانه ثبت‌نام کنند. البته دیروز به‌واسطه ترافیک کاربران، سامانه ثمن با اختلال مواجه شد؛ اما مسئولان وزارت راه‌وشهرسازی می‌گویند این موضوع در روزهای آینده به‌کلی مرتفع خواهد شد.
شرایط متقاضیان مسکن نهضت ملی
به‌صورت کلی مسکن‌های دولتی مانند مسکن مهر، ملی یا همین نهضت ملی مسکن به متقاضیان خانه اولی می‌رسد که فرم جیم آنها سبز است، متأهل یا سرپرست خانوار هستند، سابقه مالکیت خصوصی ندارند و حداقل در شهر محل تقاضا ۵ سال سابقه سکونت داشته باشند. براساس مفاد قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن و آیین‌نامه مربوطه به آن، احراز شرایط متقاضیان مسکن دولتی به این صورت انجام می‌شود که اول از همه، باید فرم جیم متقاضی در سامانه‌های وزارت راه‌وشهرسازی سبز باشد؛ یعنی متقاضی و افراد تحت تکفل او، از اول سال ۱۳۸۴ به بعد فاقد زمین مسکونی یا واحد مسکونی بوده و از پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون نیز از هیچ‌یک از امکانات نهادهای عمومی غیردولتی مربوط به تأمین مسکن شامل زمین، واحد مسکونی یا تسهیلات یارانه‌ای خرید و ساخت واحد مسکونی استفاده نکرده باشد.
شرط دوم این است که متقاضی متأهل یا سرپرست خانوار باشد. البته زنان خودسرپرست نیز مشروط به داشتن حداقل ۳۵ سال سن حائز ثبت‌نام مسکن دولتی هستند. همچنین طبق اظهارات متولیان امر، امکان ثبت‌نام مردان مجرد مستقل نیز در نهضت ملی مسکن وجود دارد و در فرایند ثبت‌نام نیز گزینه آن قابل انتخاب است؛ اما هنوز این موضوع در قوانین اصلاح نشده است.
نکته دیگر این که «نخبگان علمی با معرفی بنیاد ملی نخبگان کشور» و «معلولان جسمی – حرکتی با دارا بودن حداقل ۲۰ سال سن و با معرفی سازمان بهزیستی کشور» بدون احراز شرط تأهل و سرپرست خانوار در زمره متقاضیان قرار می‌گیرند. همچنین متقاضیان زن متأهل نیز می‌توانند با ارائه تعهدنامه محضری از طرف همسر، مبنی بر پذیرش شرایط واگذاری طرح‌های حمایتی مسکن به همسر و به‌شرط سبز بودن فرم ج به نام متقاضی و همسر، به‌عنوان متقاضی نهضت ملی مسکن ثبت‌نام کنند و با احراز سایر شرایط قانونی، از مزایا و امکانات طرح‌های حمایتی مسکن وزارت راه‌وشهرسازی برخوردار شوند.
شرط سوم پذیرش ثبت‌نام متقاضی این است که فرد متقاضی حداقل در ۵ سال اخیر سابقه سکونت در شهر مورد تقاضا داشته باشد و در زمان مقرر بتواند مدارکی نظیر گواهی از محل کار برای اثبات این مدعا ارائه دهد. البته سابقه سکونت برای مهاجران از کلانشهرها به سایر شهرهای کشور به یک سال کاهش می‌یابد و برای کارمندان دولت نیز که به استناد حکم دستگاه ذیربط به شهر دیگری جز تهران منتقل می‌شوند، این سابقه ملاک عمل نخواهد بود. همچنین برای متقاضیان ثبت‌نام مسکن در شهرهای جدید، سابقه سکونت حداقل ۵ سال در شهر جدید مورد تقاضا، شهر مادر یا سایر شهرهایی که متقاضیان آنها به‌دلیل نبود اراضی دولتی به آن شهر جدید معرفی شده‌اند، ملاک است.
چهارمین شرط اصلی برای قبولی ثبت‌نام متقاضی نهضت ملی مسکن و معرفی او به پروژه‌های مسکن دولتی این است که او از ابتدای سال ۱۳۸۴ تاکنون سابقه مالکیت خصوصی یا سابقه دریافت تسهیلات ساخت و خرید مسکن از سیستم بانکی نداشته باشد. البته در این مورد نیز قرار بود بنا به تغییرات شدید و سریع در اقتصاد ایران در دهه اخیر، شرط مالکیت با رایزنی وزارت راه‌وشهرسازی در شورای‌عالی مسکن اصلاح شود و سال پایه از ۸۴ به سال‌های بالاتر مانند ۹۰و۹۵ تغییر کند؛ اما هنوز اتفاقی در این مورد رخ نداده و ملاک فعلی همان قانون قبلی است.
شرایط قبولی‌های نهضت ملی
بعد از این که افراد با احراز ۴ شرط بالا، در سامانه ثمن وزارت راه‌وشهرسازی به نشانی https://saman.mrud.ir ثبت‌نام کردند و بعد از پایش اطلاعات، برای انجام امور اداری و بانکی فراخوان شدند، قراردادی با آنها منعقد می‌شود و متقاضیان با امضای آن می‌پذیرند که حائز شرایط استفاده از واحدهای طرح‌های حمایتی مسکن وزارت راه‌وشهرسازی باشند.
براساس این قرارداد، شرط اول این است که فرد متقاضی نباید منع قانونی برای دریافت تسهیلات بانکی (نظیر چک برگشتی، تسهیلات معوقه و…) داشته باشد؛ چراکه قرار است بخش قابل‌توجهی از هزینه ساخت مسکن او از طریق تسهیلات بانکی تأمین شود و او اقساط بلندمدت این تسهیلات را بازپرداخت کند. شرط دوم نیز این است که فرد متقاضی توانایی تأمین هزینه ساخت مسکن مازاد بر تسهیلات بانکی براساس قیمت تمام‌شده را طی مراحل ساخت داشته باشد. پیش‌ازاین در مورد مسکن ملی شروط سوم و چهارمی هم مبنی بر «توانایی پرداخت اقساط ماهانه بانکی تسهیلات» و «امکان سپرده‌گذاری متقاضی به مبلغ حداقل ۴۰ میلیون تومان» وجود داشت که این شروط برای موافقتنامه اولیه نهضت ملی مسکن نیز تکرار شده بود اما دیروز عصر از شرایط این طرح حذف شد.
ازآنجایی‌که این واحدهای مسکونی به‌صورت مشارکتی و بر مبنای قیمت تمام‌شده احداث می‌شوند، متقاضیان نهضت ملی مسکن باید قدرت بازپرداخت اقساط بانکی و تا حدودی توان مالی واریز آورده را داشته باشند؛ هرچند در بهترین حالت فقط اقشار کم‌درآمد که زمین آنها رایگان و سود تسهیلات بانکی آنها یارانه‌ای است در این مورد با تخفیف‌هایی مواجه خواهند شد. فعلا در موافقتنامه نهضت ملی مسکن، رقم وام ۷۵ تا ۱۰۰ میلیون تومان با نرخ سود ۱۸درصد، دوره تنفس ۲ ساله و دوره بازپرداخت ۱۲ ساله قید شده اما به‌زودی با تصویب شورای پول و اعتبار، شرایط این تسهیلات مطابق با قانون جهش تولید تغییر خواهد کرد به‌گونه‌ای که سقف وام ۴۰۰ میلیون تومان و دوره بازپرداخت ۲۰ سال می‌رسد و نرخ سود نیز متغیر خواهد شد.
مدارک موردنیاز برای ثبت‌نام
ثبت‌نام در نهضت ملی مسکن ۸ مرحله دارد که از ورود متقاضی با ثبت کد ملی و شماره تلفن همراه آغاز می‌شود و بعد از وارد کردن مشخصات خود، محل سکونت، محل تقاضای مسکن، اظهار شرایط سکونتی خود و تأیید اطلاعات دریافتی به پایان می‌رسد اما بعد از اتمام ثبت‌نام باید از بخش «مشاهده درخواست متقاضی» در همان سامانه ثمن یا سامانه طرح‌های حمایتی مسکن وزارت راه‌وشهرسازی به آدرس tem.mrud.ir نسبت به بارگذاری تصویر کارت ملی و شناسنامه خود، تصویر شناسنامه افراد تحت تکفل، بارگذاری تصویر گواهی سابقه سکونت در شهر محل تقاضا در ۵سال اخیر و درصورت لزوم بارگذاری تصویر گواهی سرپرستی و تصویر سند مالکیت زمین (برای متقاضیانی که خواستار احداث مسکن در زمین خود هستند) اقدام کند.
به گزارش روزنامه همشهری، نکته قابل‌ذکر این است که گواهی سابقه سکونت در شهر محل تقاضا در ۵ سال اخیر می‌تواند شامل گواهی اشتغال به‌کار متقاضی، گواهی تحصیل فرزندان، مدارک مربوط به محل تولد متقاضی یا همسر یا فرزندان بالای ۵ سال، جواز کسب شاغلین صنوف برای متقاضی یا همسر، سابقه پرداخت بیمه برای متقاضی یا همسر، گواهی اشتغال به‌کار از دوایر دولتی برای متقاضی یا همسر و همچنین گواهی مبنی بر پرداخت مستمری‌بگیران و بازنشستگان باشد. در پایان، پس از پالایش اطلاعات متقاضیان و اطلاع‌رسانی به او، باید اصل مدارک بارگذاری شده در سامانه جهت تشکیل پرونده به ادارات کل راه‌وشهرسازی یا دیگر متولیان طرح‌های حمایتی مسکن وزارت راه‌وشهرسازی مانند بنیاد مسکن ارائه شود. البته این ثبت‌نام به‌معنای تعهد وزارت راه‌وشهرسازی برای واگذاری مسکن نیست و حتی اگر در زمان معرفی متقاضی به بانک و پروژه یا هر مرحله دیگری، مشخص شود که او شرایط قانونی را نداشته است، متقاضی از طرح حذف می‌شود و حق هیچ‌گونه اعتراضی نخواهد داشت.
